سورهٔ رعد

«المر» این آیات کتاب است و آنچه [از قرآن یا احکام یا قصص یا ولایت] که از پروردگارت به تو نازل شده حقّ است و لکن اکثر مردم ایمان نمی‌‌آورند

خداوند کسی است که آسمان‌‌ها را بدون ستونی که آن را ببینید بر افراشت سپس بر عرش ایستاد و خورشید و ماه را مسخّر کرد که هر کدام برای مدّت معینی (معیّن شده) جاری می‌‌شود، امر [معلوم] را تدبیر می‌‌کند {و آن فعل او است که همان اضافهٔ اشراقیّهٔ او مسمّی به مشیّت و ولایت مطلقه و حقیقت محمّدیّه (ص) است، و معنی تدبیر او انزال او از مقام عالی خود و تعلیق او به هر آنچه است که به آن تعلّق دارد بنابر وفق تدبیر کامل و حکمت بالغه و معنی می‌‌دهد که امر را با تدبیر به اراضی قوابل نازل می‌‌کند، و چون آیات در مقام امر به نحو اجمال هستند و وحدت به وجود واحد جمعی موجود است و بعد از تنزیل به مقام کثرت به وجودات متکثّر مفصّل موجود می‌‌گردد} آیات [تکوینی آفاقی و انفسی و تدوینی قرآنی] را تفصیل می‌‌دهد راجیاً به اینکه شما [با تدبیر امر بنابر آنچه که حکمت آن را اقتضاء می‌‌کند بدون نقص و فتور در آن و با تفصیل آیات دالّ بر کمال قدرت صانع آنها و تکثیر آنها بدانید که آنها صانع علیم حکیم قدیری دارند که به او باز می‌‌گردید و بعد از آن علم] به لقاء (ملاقات) پروردگارتان یقین کنید [و عمل شما بر آنچه که او را راضی می‌‌کند باشد نه بر آنچه که او را به سخط می‌‌آورد]

و او کسی است که زمین را گستراند (بسط داد) [برای تسهیل تولید نبات و حیوان در آن و زندگی آنها بر کاملترین وجه] و در آن کوه‌‌هایی [ثابت برای تسهیل اخراج آب از زیر آنها و جاری شدن آن بر وجه زمین تا زروع (کاشته شده‌‌ها) و درختان آب بنوشند] و نهرهایی را قرار داد و از همهٔ ثمره‌‌ها دو زوج (جنس، نوع) دوتایی در آن قرار داد، روز را با شب می‌‌پوشاند (آن را مستور می‌‌کند و به آن محیط می‌‌شود) همانا در آن [مذکور] برای گروهی که تفکّر می‌‌کنند البتّه نشانه‌‌هایی [عدیده] هست

و در زمین قطعه‌‌هایی (تفکیک شده) مجاور هم [به هم چسبیده مختلف در اثر و زرع هستند] و باغ‌‌هایی از درختان انگور و کشتزارها و نخل‌‌های یک پایه (از اصل واحد) و غیر هم پایه هستند که با آب واحدی آب داده می‌‌شوند و بعضی از آنها را [در میوه‌‌ها و دانه‌‌ها از حیث مقدار و شکل و رنگ و طعم] در خوردن بر بعضی دیگر برتری (تمایز) دادیم همانا در اینها برای گروهی که تعقّل می‌‌کنند البتّه نشانه‌‌هایی هست [دالّ بر علم او و قدرت او و کمال حکمت او و بر اینکه انسان‌‌ها و اگرچه از اصل واحدی هستند حتماً در آثار و اعمال و اخلاق مختلف می‌‌شوند]

و اگر [ای محمّد (ص) از انکار آنها معاد را با ظهور دلائل آن] تعجّب کنی پس [تعجّب کردن آنان از اعادت و] قول آنان که آیا وقتی که خاک می‌‌باشیم آیا ما واقعاً در خلقت جدیدی هستیم؟ عجیب است، آنان کسانی هستند که به پروردگارشان [و قدرت او و سعهٔ او و نعمت بالغهٔ (رسا) او در حقّ انسان، و توسعهٔ او و بسط او بحسب مراتب عالم] کفر ورزیده‌‌اند و آنان زنجیرهایی [ناشی شده از طبع و نفس حیوانی] در گردن‌‌هایشان است [که قدرت ندارند بر اینکه سرهایشان را بالا ببرند و مقامات انسان را مشاهده کنند تا بدانند که فساد بدن، او را فانی نمی‌‌کند بلکه او را تقویت می‌‌نماید] و آنان یاران آتشند آنها در آن ماندگارند

و از تو قبل [به جای] نیکی تعجیل در بدی [عذاب و عقوبت] را طلب می‌‌کنند و (حال آنکه) عقوبت‌‌ها قبل از آنها [که در اشتهار امثال گشته‌‌اند] گذشته است [و برای بی‌‌خردیشان و جهلشان از آن عبرت نمی‌‌گیرند] و همانا پروردگارت برای مردم بر ظلمشان البتّه دارای آمرزش است [لذا استعجال آنها به عذاب را اجابت نمی‌‌کند] و همانا پروردگار تو [وقتی که بندگانش را مؤاخذه می‌‌کند] البتّه در مجازات کردن شدید (سخت) است

و کسانی که کفر ورزیده‌‌اند می‌‌گویند چرا نشانه‌‌ای از پروردگارش بر او نازل نشده؟ جز این نیست که تو [با شأن رسالت نه با شأن ولایت] انذار کننده (بیم دهنده) هستی [پس باکی بر تو نیست، ایمان بیاورند یا ایمان نیاورند، قبول کنند یا قبول نکنند] و برای هر قومی [در زمان تو و بعد از تو] هدایت کننده‌‌ای هست

خداوند می‌‌داند آنچه را که هر مؤنّثی [از هر نوع از حیوان] حمل می‌‌کند و آنچه را که رحم‌‌ها کم می‌‌کنند [به نقصان عدد ایّام از نه ماه و به عدم حمل، و چه در عدد ایّام باشد یا در خلقت، یا در نقص رحم با عدم حمل یا در اسقاط جنین قبل از تمام شدن] و آنچه را که می‌‌افزایند [بر نه ماه یا مطلق زیادت در خلقت یا در عدد ایّام یا در عدد محمول به اینکه دو یا سه باشد] و هر چیزی نزد او به مقدار است [نه از آن تجاوز می‌‌کند و نه از آن کم می‌‌شود]

دانای غیب (آنچه که از مدارک بشری غایب است) و شهادت (آنچه که مدارک آن را مشاهده می‌‌کند)، بزرگ است [که وصف نمی‌‌شود] و والا (به عظمت خود بر هر چیزی)

[در علم او] یکسان است از شما کسی که گفتار را سرّ (راز پنهان) کند و کسی که آن را آشکار سازد و کسی که او مخفی کننده در شب است و رهرو (بارز) در روز، برای او (یعنی برای خداوند یا برای کسی که گفتار را پنهان می‌‌کند و کسی که آن را آشکار می‌‌کند)