سورهٔ ابراهیم

محل نزول:   مکّه
تعداد کل آیات: ۵۲
نام‌های سوره:
ابراهیم
تفسیر

٢١ وَبَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعًا فَقَالَ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنتُم مُّغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذَابِ اللَّهِ مِن شَيْءٍ قَالُوا لَوْ هَدَانَا اللَّهُ لَهَدَيْنَاكُمْ سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَجَزِعْنَا أَمْ صَبَرْنَا مَا لَنَا مِن مَّحِيصٍ

و جمیعاً [در روز قیامت] برای خداوند بارز (حاضر) شده‌‌اند و ضعفاء (اتباع) به کسانی که استکبار کرده بودند (متبوعین) گفتند همانا ما پیرو شما بودیم [به آنها استغاثه (فریادرسی خواستن) می‌‌کنند چنانکه در دنیا گمان می‌‌کردند که آنها در آخرت به آنها غیاث (کمک کردن) می‌‌کنند و رؤساء همان مترئّسان در دین صوری هستند نه رؤسای دنیا و آنها با ذکر تبعیّت خود از ایشان استعطاف (طلب عطوفت) می‌‌کنند] پس آیا شما از چیزی از عذاب خداوند از ما بی‌‌نیاز کننده (دفع کننده از ما) هستید؟ [در جواب آنها] گفتند: اگر خداوند ما را [در دنیا و در اینجا] هدایت می‌‌کرد البتّه شما را هدایت می‌‌کردیم، بر ما [و بر شما] یکسان است چه بی‌‌تابی کنیم یا صبر کنیم، برای ما مفرّی (دررُویی) نیست

- ترجمه سلطانی

و جمیعاً برای خداوند بارز (حاضر) شده‌اند و ضعفاء به کسانی که استکبار کرده بودند گفتند همانا ما پیرو شما بودیم پس آیا شما از چیزی از عذاب خداوند از ما بی‌نیاز کننده هستید؟ گفتند اگر خداوند ما را هدایت می‌کرد البتّه شما را هدایت می‌کردیم، بر ما (و بر شما) یکسان است چه بی‌تابی کنیم یا صبر کنیم، برای ما مفرّی (دررُویی) نیست

- ترجمه راستین

و (روزی که) مردم از قبرها برانگیخته و به پیشگاه خدا حاضر شوند آن گاه ضعیفان به گردنکشان گویند: ما (در دنیا) تابع رأی شما بودیم آیا (امروز) شما هیچ از عذاب خدا ما را کفایت خواهید کرد؟جواب دهند که اگر ما را از خدا سعادت هدایت بود ما هم شما را هدایت می‌کردیم، اکنون هر چه جزع و التماس کنیم یا صبر و تحمل، یکسان است و هیچ (از عذاب) گریزگاهی نداریم.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٢ وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَـمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا أَنفُسَكُم مَّا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنتُم بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِن قَبْلُ إِنَّ الظَّالِـمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

و چون امر [دنیا] قضاء شد شیطان گفت همانا خداوند [با زبان مظهر خود محمّد (ص) و علی (ع)] به شما با وعدهٔ حقّ وعده داد و من هم به شما وعده دادم و با شما خلاف [وعده] کردم و من بر شما سلطانی (تسلط و اجباری) نداشتم جز اینکه شما را دعوت کردم [و کفر و عصیان را برایتان زینت دادم] و شما بر من اجابت کردید، پس مرا ملامت مکنید [زیرا من دشمن شما بودم و دشمنی من بر شما مخفی نبود، و کسی که گفتهٔ دشمن را قبول کند سرزنش می‌‌شود] و خودتان را ملامت کنید، من فریادرس شما نیستم و شما فریادرس من نیستید همانا من به آنچه که مرا از قبل شریک کرده بودید کفر ورزیدم [یعنی از اشراکتان به من در طاعت به خداوند و از اشراکتان به من به علی (ع) در ولایت بیزاری می‌‌جویم] همانا ستمکاران عذابی دردناک دارند

- ترجمه سلطانی

و چون امر قضاء شد شیطان گفت همانا خداوند به شما با وعدهٔ حقّ وعده داد و من هم به شما وعده دادم و با شما خلاف (وعده) کردم و من بر شما سلطانی (اجباری) نداشتم جز اینکه شما را دعوت کردم و شما بر من اجابت کردید، پس مرا ملامت مکنید و خودتان را ملامت کنید، من فریادرس شما نیستم و شما فریادرس من نیستید همانا من به آنچه که مرا از قبل شریک کرده بودید کفر ورزیدم همانا ستمکاران عذابی دردناک دارند

- ترجمه راستین

و چون حکم (قیامت) به پایان رسید (و اهل بهشت از اهل دوزخ جدا شدند) در آن حال شیطان (برای نکوهش و تمسخر کافران) گوید: خدا به شما به حق و راستی وعده داد و من به خلاف حقیقت شما را وعده دادم و خلف وعده کردم و بر شما (برای وعده دروغ خود) هیچ حجت و دلیل قاطعی نیاوردم و تنها شما را فراخواندم و شما اجابتم کردید، پس (امروز شما ابلهان که سخن بی‌دلیل مرا پذیرفتید) مرا ملامت مکنید بلکه نفس (پر طمع) خود را ملامت کنید، که امروز نه من فریادرس شما خواهم بود و نه شما فریادرس من توانید بود، من به شرکی که شما به (اغوای) من آوردید معتقد نیستم، آری (در این روز) ستمکاران عالم را عذابی دردناک خواهد بود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٣ وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ

و کسانی که ایمان آورده‌‌اند و اعمال صالح کردند در جنّت‌‌هایی داخل شوند که از زیر آنها نهرها جاری می‌‌شود در آنجا به اذن پروردگارشان ماندگارند تحیّیتشان در آنجا سلام است

- ترجمه سلطانی

و کسانی که ایمان آورده‌اند و اعمال صالح کردند در جنّت‌هایی داخل شوند که از زیر آنها نهرها جاری می‌شود در آنجا به اذن پروردگارشان ماندگارند تحیّیتشان در آنجا سلام است

- ترجمه راستین

و آنان را که به خدا ایمان آورده و عمل صالح کردند در بهشتهایی برند که زیر درختانش نهرها جاری است و همیشه به فرمان خدای خود در آن بهشت مخلدند و تحیت آنان در آنجا سلام است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٤ أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ

آیا ندیدی چگونه خداوند مَثلی زد کلمهٔ طیّبه [علی (ع)] را [و دعوت او همان کلمۀ طیّبه است] مانند درختی پاک [از حیث میوه‌‌ها که احدی با میوهٔ آن ضرر نبیند و از حیث بو و سایه و منظر] که اصل آن ثابت است [حرکت نمی‌‌کند و از مکان خود منتقل نمی‌‌شود] و شاخهٔ آن در آسمان است

- ترجمه سلطانی

آیا ندیدی چگونه خداوند مَثلی زد کلمهٔ طیّبه (علی (ع)) را مانند درختی پاک که اصل آن ثابت و شاخهٔ آن در آسمان است

- ترجمه راستین

(ای رسول) آیا ندیدی که چگونه خدا کلمه پاکیزه را به درخت پاک و زیبایی مثل زده که اصل ساقه آن برقرار باشد و شاخه آن به آسمان (رفعت و سعادت) بر شود؟

- ترجمه الهی قمشه‌ای
جزء ۱۳
سوره ابراهیم
حزب ۵۲

٢٥ تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ

که به اذن پروردگارش در هر زمان [در تابستان و زمستان و پائیز و بهار] میوه‌‌اش را می‌‌دهد و خداوند برای مردم این مَثل‌‌ها را می‌‌زند [برای اینکه آنها معقولات را جز به صور محسوسه درک نمی‌‌کنند] تا شاید که به یاد آورند

- ترجمه سلطانی

که به اذن پروردگارش در هر زمان میوه‌اش را می‌دهد و خداوند برای مردم این مَثل‌ها را می‌زند تا شاید که به یاد آورند

- ترجمه راستین

و آن درخت پاک و زیبا به اذن خدا همه اوقات میوه‌های مأکول و خوش دهد (مثل جان پاک با دانش و معرفت و افکار و کردار نیکو در منفعت دائم برای خود و دیگران بدان درخت زیبای پر ثمر ماند) . و خدا (این گونه) مثل‌های واضح برای تذکر مردم می‌آورد.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٦ وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ

و مَثل کلمهٔ خبیثه مانند درخت خبیثه‌‌ای است که از بالای زمین کنده شده [برای اینکه ثبات ندارد] قراری ندارد

- ترجمه سلطانی

و مَثل کلمهٔ خبیثه مانند درخت خبیثه‌ای است که از بالای زمین کنده شده قراری ندارد

- ترجمه راستین

و مثل کلمه کفر (و روح پلید) مانند درخت پلیدی است که ریشه‌اش به قلب زمین نرود بلکه بالای زمین افتد و (زود خشک شود و) هیچ ثبات و بقایی ندارد.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٧ يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَـوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ وَيُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِـمِينَ وَيَفْعَلُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ

خداوند کسانی را که ایمان آورده‌‌اند با این قول ثابت در حیات دنیا و در آخرت تثبیت می‌‌کند [پس در دینشان و در آخر (پایان) حیات دنیا شکّ نمی‌‌کنند و برای شیطان ممکن نمی‌‌شود که هنگام مرگ آنها را مفتون کند و در آخرت پس به آتش نزدیک نمی‌‌شوند] و خداوند ظالمین را [که از شجرۀ طیّبه به شجرۀ خبیثه روی گردانیدند را] گمراه می‌‌کند [برای اینکه آنها با منع خود از حقّ خود که همان اتّباعشان از شجرۀ طیّبه است به انفس خود ظلم کردند و به آل محمّد (ص) با منع آنها از حقّشان که همان انقیاد آنها بر ایشان است ظلم کردند، و اضلال (گمراه ساختن) آنها از طریق جنان به سوی جحیم می‌‌باشد همانطور که آنها در دنیا از صاحب جنان به سوی صاحب جحیم گمراه شدند] و خداوند آنچه را که می‌‌خواهد می‌‌کند

- ترجمه سلطانی

خداوند کسانی را که ایمان آورده‌اند با این قول ثابت در حیات دنیا و در آخرت تثبیت می‌کند و خداوند ظالمین را گمراه می‌کند و خداوند آنچه را که می‌خواهد می‌کند

- ترجمه راستین

خدا اهل ایمان را با عقیده ثابت در حیات دنیا و در آخرت پایدار می‌دارد و خداوند ستمکاران را به حال گمراهی وا می‌گذارد و خدا هر چه بخواهد (به اختیار مطلق) می‌کند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٨ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْرًا وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ

آیا ندیدی کسانی را که نعمت خداوند را به کفر تبدیل کردند و قومشان را در دار نابودی جای دادند

- ترجمه سلطانی

آیا ندیدی کسانی را که نعمت خداوند را به کفر تبدیل کردند و قومشان را در دار نابودی جای دادند

- ترجمه راستین

هیچ ندیدی حال مردمی را که نعمت خدا را به کفر مبدل ساختند و (خود و) قوم خود را به دیار هلاکت رهسپار کردند؟

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٩ جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَهَا وَبِئْسَ الْقَرَارُ

جهنم آنها را می‌‌سوزاند و چه بد قرارگاهی است

- ترجمه سلطانی

جهنم آنها را می‌سوزاند و چه بد قرارگاهی است

- ترجمه راستین

یعنی به دوزخ که بدترین جایگاه است درآیند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٣٠ وَجَعَلُوا لِلَّهِ أَندَادًا لِّيُضِلُّوا عَن سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِيرَكُمْ إِلَى النَّارِ

و برای خداوند همتایانی [مانند اصنام و کواکب و غیر آنها قرار دادند، یا برای خداوند در عالم صغیر انداد (همتایان) از انانیاّت خود قرار دادند زیرا مبدء انداد در خارج همان اصنام داخلی هستند یا بحسب مظاهر او برای او انداد قرار دادند یعنی برای محمّد (ص) و علی (ع) انداد] قرار دادند تا از راه او [و همان علی (ع) و طریق ولایت] گمراه کنند بگو بهره ببرید زیرا سرانجامتان به آتش است

- ترجمه سلطانی

و برای خداوند همتایانی قرار دادند تا از راه او گمراه کنند بگو بهره ببرید زیرا سرانجامتان به آتش است

- ترجمه راستین

و در مقابل خدا امثال و اضدادی (مانند فرعونان و بتان) جعل کردند که (خود و خلق را) از راه خدا گمراه کنند. (ای رسول ما، به این مردم بت‌تراش و بت پرست) بگو که (این دو روزه دنیا) به لذات دنیوی مشغول باشید که بازگشت شما به آتش دوزخ خواهد بود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
(نمایش تمام آیات سوره)