سورهٔ اسراء

محل نزول:   مکّه
تعداد کل آیات: ۱۱۱
نام‌های سوره:
إسراء، بنی اسرائیل، سبحان
تفسیر

٢١ انظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَلَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَكْبَرُ تَفْضِيلًا

نظر کن که چگونه بعضی از آنها را بر بعضی دیگر برتری داده‌‌ایم [تا بر تفاضل در آخرت تنبّه یابی] و البتّه آخرت درجه‌‌های بزرگتر و برتری‌‌های بزرگتری دارد

- ترجمه سلطانی

نظر کن که چگونه بعضی از آنها را بر بعضی دیگر برتری داده‌ایم و البتّه آخرت درجه‌های بزرگتر و برتری‌های بزرگتری دارد

- ترجمه راستین

بنگر تا ما چگونه (در دنیا) بعضی مردم را بر بعضی فضیلت و برتری بخشیدیم (تا بدانی که) البته مراتب آخرت بسیار بیش از درجات دنیاست و برتری خلایق بر یکدیگر به مراتب افزون از حد تصور است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٢ لَّا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَّخْذُولًا

با خداوند [در آلهت یا عبادت یا طاعت یا وجود، یا با خداوند بحسب مظاهر او که آنان مظاهر ولایت هستند] خدایی دیگر قرار مده تا نکوهش شده [که خداوند و خواصّ او تو را مذمّت نمایند] و خوار شده (بی بهره) [از یاری خداوند و یاری خواصّ او] وا بمانی {زیرا قاعد (نشسته) متأخّر از همراهان است}

- ترجمه سلطانی

با خداوند خدایی دیگر قرار مده تا نکوهش شده و خوار شده (بی بهره) وا بمانی

- ترجمه راستین

هرگز با خدای یکتا شرک و شریک میاور و گر نه به نکوهش و خذلان ابدی خواهی نشست.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٣ وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَـوْلًا كَرِيمًا

و پروردگارت [از جهت تکوین و از جهت تکلیف] امر کرد که جز او را نپرستید و به پدر و مادر احسان کنید اگر یکی از آن دو یا هر دوی آنها نزد تو به پیری (سالمندی و سالخوردگی) رسند پس به آن دو اُف مگو [و از آن دو منزجر مشو و انزجارت را به آن دو ظاهر مکن] و بر آن دو داد نزن [و از آن دو قهر نکن به این صورت که آن دو را ناراحت کنی] و به آن دو با گفتاری ارجمند (بطور زیبا، زیبنده) [سخن] بگو

- ترجمه سلطانی

و پروردگارت امر کرد که جز او را نپرستید و به پدر و مادر احسان کنید اگر یکی از آن دو یا هر دوی آنها نزد تو به پیری رسند پس به آن دو اُف مگو و بر آن دو داد نزن و به آن دو با گفتاری ارجمند (زیبنده سخن) بگو

- ترجمه راستین

و خدای تو حکم فرموده که جز او را نپرستید و درباره پدر و مادر نیکویی کنید و چنانکه یکی از آنها یا هر دو در نزد تو پیر و سالخورده شوند (که موجب رنج و زحمت تو باشند) زنهار کلمه‌ای که رنجیده خاطر شوند مگو و بر آنها بانگ مزن و آنها را از خود مران و با ایشان به اکرام و احترام سخن‌گو.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٤ وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا

و برای آن دو از روی رحمت [خود] بال ذلَّت بگستران (فروتنی کن) [و برای آن دو در حیاتشان و مماتشان خدای را بخوان] و بگو: پروردگارا به آن دو رحم کن همانطور که آن دو مرا در خرد‌‌سالی تربیت کردند

- ترجمه سلطانی

و برای آن دو از روی رحمت بال ذلَّت بگستران (فروتنی کن) و بگو: پروردگارا به آن دو رحم کن همانطور که آن دو مرا در خرد‌سالی تربیت کردند

- ترجمه راستین

و همیشه پر و بال تواضع و تکریم را با کمال مهربانی نزدشان بگستران و بگو: پروردگارا، چنانکه پدر و مادر، مرا از کودکی (به مهربانی) بپروردند تو در حق آنها رحمت و مهربانی فرما.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٥ رَّبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا فِي نُفُوسِكُمْ إِن تَكُونُوا صَالِـحِينَ فَإِنَّهُ كَانَ لِلْأَوَّابِينَ غَفُورًا

پروردگارتان داناتر است به آنچه که در نفوس شما هست اگر صالح باشید پس همانا او البتّه نسبت به بازگردندگان بسیار آمرزنده است

- ترجمه سلطانی

پروردگارتان داناتر است به آنچه که در نفوس شما هست اگر صالح باشید پس همانا او البتّه نسبت به بازگردندگان بسیار آمرزنده است

- ترجمه راستین

خدایتان به آنچه در دلهای شماست داناتر است، اگر همانا در دل اندیشه صلاح دارید خدا هر که را با نیّت پاک به درگاه او تضرع و توبه کند البته خواهد بخشید.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٦ وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا

و حقّ دارندهٔ قرابت (خویشاوندان، نزدیکان) را به او بده و به مسکین (کسی که عجز از کسب قوْت او را ساکن کرده) و به در راه مانده (منقطع از بلاد خود در حالی که سیر کننده به سوی آن است) و [هرگز] با اسرافکاری (با اعطاء به غیر مستحّق یا اعطاء به مستحّق زائد از حقّ او) ریخت و پاش مکن

- ترجمه سلطانی

و حقّ دارندهٔ قرابت (خویشاوندان، نزدیکان) را به او بده و به مسکین و به در راه مانده و (هرگز) با اسرافکاری ریخت و پاش مکن

- ترجمه راستین

و (ای رسول ما) تو خود حقوق خویشاوندان و ارحام خود را ادا کن و نیز فقیران و رهگذران بیچاره را به حق خودشان برسان و هرگز (در کارها) اسراف روا مدار.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٧ إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُورًا

همانا تبذیر کنندگان (انفاق کنندگان در غیر طاعت خداوند و به غفلت از امر خداوند) برادران شیاطین می‌‌باشند [برای اینکه انفاق وقتی که به امر خداوند نباشد به امر شیطان می‌‌باشد زیرا او مترصّد (در کمین) بنده و غفلت او از امر خداوند است، و در او تصرّف و بر او حکومت می‌‌کند همانطور که بر شیاطین خود حکومت می‌‌کند] و شیطان نسبت به پروردگار خود کفور (بسیار ناسپاس) می‌‌باشد {و مبذّر مُنفق بدون التفات به امر خداوند نسبت به پروردگار خود کفور است پس او در کفران ورزیدن (ناسپاسی کردن) به پروردگار خود برادر شیطان است}

- ترجمه سلطانی

همانا تبذیر کنندگان برادران شیاطین می‌باشند و شیطان نسبت به پروردگار خود بسیار ناسپاس می‌باشد

- ترجمه راستین

که مبذّران و مسرفان برادران شیطانهایند، و شیطان است که سخت کفران (نعمت) پروردگار خود کرد.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
جزء ۱۵
سوره اسراء
حزب ۵۷

٢٨ وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِّن رَّبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُل لَّهُمْ قَـوْلًا مَّيْسُورًا

و اگر [از آنچه که به ایتا‌‌ء حقوق آنها امر شده‌‌ای با ترک اعطاء مسئول (درخواست شده) آنها برای عدم استعداد آنها برای این مسئول یا عدم وجدان (یافتن) مسئول آنها حین سؤالشان] از آنها روی می‌‌گردانی (اعراض می‌‌کنی) رحمتی که آن را از پروردگارت امید داری بخواه [که به آن برای مسئول مستعدّ شوند یا به وسیلهٔ آن مسئول را بیابی و اعطاء برای تو میسّر شود] پس سخنی سهل به آنها بگو [که شنیدنش سهل باشدنه آنکه معسور (دشوار) باشد و آن گفتاری است که با آن قلوبشان خوش می‌‌شود]

- ترجمه سلطانی

و اگر از آنها روی می‌گردانی رحمتی که آن را از پروردگارت امید داری بخواه پس سخنی سهل به آنها بگو

- ترجمه راستین

و چنانچه از ارحام و فقیران ذوی الحقوق مذکور چون فعلا نادار هستی ولی در آتیه به لطف خدا میدواری اکنون اعراض کرده و توجه به حقوقشان نتوانی کرد باز گفتار خوش به آنان بگو.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٩ وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا

و دستت را بسته شده به گردنت قرار مده و آن را به هر باز کردنی باز مکن {کنایه از تقتیر (تنگ گرفتن) و اسراف است، زیرا تقتیر و اعطاء در اغلب با قبض ید و بسط آن است} که ملامت شده و حسرت خورده [از مال] بنشینی

- ترجمه سلطانی

و دستت را بسته شده به گردنت قرار مده و آن را به هر باز کردنی باز مکن که ملامت شده و حسرت خورده (از مال) بنشینی

- ترجمه راستین

و نه هرگز دست خود (در احسان به خلق) محکم به گردنت بسته‌دار، و نه بسیار باز و گشاده‌دار، که (هر کدام کنی) به نکوهش و درماندگی خواهی نشست.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٣٠ إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِـمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا

همانا پروردگارت روزی را برای کسی که بخواهد گسترش می‌‌دهد و تنگ می‌‌نماید [پس تو با امساک بر خودت و نه بر غیر خود با اعطاء جمیع آنچه که نزد تو است قادر بر بسط روزی نیستی] همانا او به بندگانش آگاه و بینا است [و احوال باطن آنها را می‌‌داند و احوال ظاهر آنها را می‌‌بیند، و مصالحشان را می‌‌داند و آنچه که آنها را اصلاح می‌‌نماید می‌‌دهد و از آنچه که آنها را فاسد می‌‌نماید منع می‌‌کند]

- ترجمه سلطانی

همانا پروردگارت روزی را برای کسی که بخواهد گسترش می‌دهد و تنگ می‌نماید همانا او به بندگانش آگاه و بینا است

- ترجمه راستین

همانا خدای تو هر که را خواهد روزی وسیع دهد و هر که را خواهد تنگ روزی گرداند، که او به (صلاح کار) بندگان خود کاملا آگاه و بصیر است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
(نمایش تمام آیات سوره)