سورهٔ حج

محل نزول:   مدینه
تعداد کل آیات: ۷۸
نام‌های سوره:
حج
تفسیر

٦١ ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ

آن [اذن در قصاص و یاری مقتصّ که به او بغى شده یا به ظالم که به او بغى کرده بعد از اقتصاص (قصاص گرفتن) از او] به (سبب) این است که خداوند شب را در روز داخل می‌‌کند [یعنی شب اقتصاص را در جای روز عفو، یا شب ظلم را در مکان روز عدل داخل می‌‌کند، یا از شبِ رذایل می‌‌کاهد و به روزِ خصایل می‌‌افزاید] و روز را در شب داخل می‌‌کند [از روزِ خصایل کم می‌‌کند و در شبِ رذایل می‌‌افزاید، پس اقتصاص مقتصّ و ظلم ظالم هر دو به تسخیر خداوند و امر تکوینی او است پس اگر هر کدام از آن دو که زائد بر قدر ترخیص انجام دهد با یاری کردن کسی که بر او بغى شده عقوبت می‌‌کند] و همانا خداوند [به آنچه که باغى (ظلم کننده) و مُقتص (قصاص کننده) و مقتصٌّ منه (قصاص شونده) آن را می‌‌گویند] شنوا و [به آنچه که آن را انجام می‌‌دهند] بصیر است

- ترجمه سلطانی

آن به (سبب) این است که خداوند شب را در روز داخل می‌کند و روز را در شب داخل می‌کند و همانا خداوند شنوا و بصیر است

- ترجمه راستین

این است (برهان حق) که خدا شب تار را در روز روشن پنهان می‌کند و روز روشن را در شب تار، و خدا (به صدای اهل عالم) شنوا و (به دقایق امور خلق) بیناست.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦٢ ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ

آن [ایلاج (داخل کردن در همدیگر) و شنوایی و بینایی] به (سبب) این است که خداوند همان حقّ [کامل در حقّیّت] است [به حیثی که هیچ باطلی او را شوب (آلوده) نمی‌‌کند] و همانا آنچه که غیر از او [از اهویه و آمال داعیه بر اصنام و اصنام و کواکب و عناصر و خصوصاً رؤسای ضلالت] می‌‌خوانند آن باطل [در بطلان کامل] است [به حیثی که آن را شایبه حقّ نمی‌‌رود] و همانا خداوند همان العلی (برتر مطلق) و الکبیر (بزرگ مطلق) است [که به همه چیز علوّ (برتری) دارد و به آن احاطه دارد و به آن علم دارد و بر تصرّف در آن به هر نحوی که بخواهد قدرت دارد]

- ترجمه سلطانی

آن به (سبب) این است که خداوند همان حقّ است و همانا آنچه که غیر از او میخوانند آن باطل است و همانا خداوند همان العلی (برتر مطلق) و الکبیر (بزرگ مطلق) است

- ترجمه راستین

حقیقت این است که خدای یکتا حق مطلق است و هر چه جز او خوانند باطل صرف است، و علوّ مقام و بزرگی شأن مخصوص ذات پاک خداست.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦٣ أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ

آیا ندیدی که خداوند از آسمان آب را فرو فرستاد پس زمین را سرسبز می‌‌کند همانا خداوند البتّه [در ذاتش] لطیف و آگاه است [پس مدرکی (درک کننده‌‌ای) لطیف او را در صفات لطیفش در فعالش درک نمی‌‌کند پس دقایق صنع او و غایات مترتّبه بر آن و حِکم مودعه (ودیعه شده) در آن را جز او درک نمی‌‌کند]

- ترجمه سلطانی

آیا ندیدی که خداوند از آسمان آب را فرو فرستاد پس زمین را سرسبز می‌کند همانا خداوند البتّه لطیف و آگاه است

- ترجمه راستین

(ای بشر) آیا ندیدی که خدا از آسمان آبی فرو بارد و زمین سبز و خرم گردد؟ (این دلیل قدرت و رحمت آفریننده است) ، همانا خدا را (با خلق) عنایت و لطف بسیار است و (به دقیق‌ترین امور عالم) آگاه است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦٤ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ

[آسمان‌‌ها و] آنچه که در آسمان‌‌ها هست و [زمین و] آنچه که در زمین هست برای او هستند و همانا خداوند البتّه همان [به ذات خود] بی‌‌نیاز و ستوده است

- ترجمه سلطانی

آنچه که در آسمان‌ها هست و آنچه که در زمین هست برای او هستند و همانا خداوند البتّه همان بینیاز و ستوده است

- ترجمه راستین

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است همه ملک خداست و تنها خداست که بی‌نیاز و به همه اوصاف کمال آراسته است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
جزء ۱۷
سوره حج
حزب ۶۸

٦٥ أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي الْأَرْضِ وَالْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَيُمْسِكُ السَّمَاءَ أَن تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَـرَءُوفٌ رَّحِيمٌ

آیا ندیده‌‌ای که خداوند آنچه که در زمین هست را برای شما مسخّر کرده؟ و کشتی در دریا به امر [تکوینی] او روان است و آسمان [از افلاک و کواکب و ابرها و باران‌‌های آن] را [همگی در احیاز (جاها) خود و مراکز خود] نگه می‌‌دارد از اینکه بر زمین فرو افتد [یعنی از وقوع بر آن] مگر به اذن او [یعنی وقتی که خداوند اذن دهد در وقوع آن بر زمین، بر آن می‌‌افتد]، همانا خداوند به مردم البتّه رئوف [خیرخواه] و مهربان است

- ترجمه سلطانی

آیا ندیده‌ای که خداوند آنچه که در زمین هست را برای شما مسخّر کرده؟ و کشتی در دریا به امر او روان است و آسمان را نگه می‌دارد از اینکه بر زمین فرو افتد مگر به اذن او، همانا خداوند به مردم البتّه رئوف (خیرخواه) و مهربان است

- ترجمه راستین

(ای بشر) آیا ندیدی که هر چه در زمین است خدا مسخر شما گردانید و کشتی به فرمان او در دریا سیر می‌کند و آسمان را (دستور) او نگاه می‌دارد که بر زمین نیفتد مگر به اذن او؟همانا خدا به مردم بسیار رئوف و مهربان است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦٦ وَهُوَ الَّذِي أَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ إِنَّ الْإِنسَانَ لَكَفُورٌ

و او کسی است که شما را [از جماد بودن به حیات حیوانی یا از حیوانیّت به حیات بشری، یا از بشریّت به حیات انسانی] احیاء (زنده) کرد سپس شما را [به هنگام مرگ از حیات حیوانی و بشری یا ایضاً به هنگام نفخهٔ اوّل از حیات انسانی] می‌‌میراند سپس شما را [به حیات انسانی یا بهیمی یا سبعی یا شیطانی به هنگام رجعت] زنده می‌‌کند همانا انسان البتّه [به نعمت احیاء اوّل] بسیار ناسپاس است

- ترجمه سلطانی

و او کسی است که شما را احیاء (زنده) کرد سپس شما را می‌میراند سپس شما را زنده می‌کند همانا انسان البتّه بسیار ناسپاس است

- ترجمه راستین

و اوست خدایی که شما را اول بار زنده کرد و دیگر بار بمیراند و باز دوباره زنده کند، (با وجود این آیت قدرت و نعمت بزرگ) باز انسان بسیار ناسپاس و کافر کیش است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦٧ لِّكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنسَكًا هُمْ نَاسِكُوهُ فَلَا يُنَازِعُنَّكَ فِي الْأَمْرِ وَادْعُ إِلَى رَبِّكَ إِنَّكَ لَعَلَى هُدًى مُّسْتَقِيمٍ

برای هر امّتی منسکی (روشی، شرعتی یا راهی از عبادات) [یا ذبیحه‌‌ای را که با آن تقرّب جویند، یا مکان عبادتی، یا محلّ ذبح و قربانی کردنی را] قرار داده‌‌ایم که آنها آن را انجام دهند و نباید در این امر [یعنی امر عبادت تو یا امر حجّ تو یا شریعت تو یا مساجد تو یا ذبیحهٔ تو] با تو منازعه کنند و به سوی پروردگارت دعوت کن همانا تو البتّه بر راه راست هستی

- ترجمه سلطانی

برای هر امّتی منسکی (روشی) قرار داده‌ایم که آنها آن را انجام دهند و نباید در این امر با تو منازعه کنند و به سوی پروردگارت دعوت کن همانا تو البتّه بر راه راست هستی

- ترجمه راستین

ما برای هر امتی پرستشگاهی مقرر کردیم تا به خدا توجه کنند (و آنجا جهت وحدت و انس و الفت آن امت شود) پس (ای رسول) نباید مردم (در امر کعبه و قربانگاه و سایر دستورهای الهی) با تو به منازعت برخیزند و تو (خلق را) به سوی خدا دعوت کن که خود به راهی راست و هدایتی کامل هستی.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦٨ وَإِن جَادَلُوكَ فَقُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ

و اگر [در امر ذبیحه یا در مکان آن یا در اکل (خوردن) ذبیحه نه میته یا در سایر آنچه که مَنْسَک به آنها تفسیر شده] با تو مجادله کردند پس [بر سبیل متارکه و عدم تعرّض بر مجادله] بگو که خداوند به آنچه که عمل می‌‌کنید داناتر است

- ترجمه سلطانی

و اگر با تو مجادله کردند پس بگو که خداوند به آنچه که عمل میکنید داناتر است

- ترجمه راستین

و اگر (کافران) با تو (در اوامر حق) جدل و خصومت کنند آنها را بازگو که خدا به آنچه می‌کنید بهتر آگاه است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦٩ اللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

خداوند در روز قیامت در آنچه که دربارهٔ آن با یکدیگر اختلاف می‌‌کردید بین [ما و] شما [یا بین شما ای متخالفان (مخالفت کنندگان با یکدیگر)] حکم خواهد کرد

- ترجمه سلطانی

خداوند در روز قیامت در آنچه که دربارهٔ آن با یکدیگر اختلاف میکردید بین شما حکم خواهد کرد

- ترجمه راستین

خدا در روز قیامت میان شما در آنچه (با من) خلاف و نزاع می‌کردید حکم خواهد فرمود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٧٠ أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنَّ ذَلِكَ فِي كِتَابٍ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ

آیا ندانسته‌‌ای که خداوند آنچه که در آسمان و زمین است [و اختلاف شما] را می‌‌داند [و بین شما حکم خواهد کرد] که آن در کتاب است همانا آن بر خداوند آسان است

- ترجمه سلطانی

آیا ندانسته‌ای که خداوند آنچه که در آسمان و زمین است (و اختلاف شما) را میداند (و بین شما حکم خواهد کرد) که آن در کتاب است همانا آن بر خداوند آسان است

- ترجمه راستین

(ای بشر) آیا ندانستی که خدا از آنچه در آسمان و زمین است آگاه است؟و این (جهان و همه حوادث آن) در کتابی (کتاب علم خدا) محفوظ و مسطور است و این (حفظ و نگهبانی) بر خدا کاری بسیار سهل است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
(نمایش تمام آیات سوره)