سورهٔ فرقان

مبارک است کسی که در آسمان [اعمّ از این آسمان مشهود و عوالم ارواح و آسمان‌‌های آن] برج‌‌هایی (رکن‌‌هایی، حصن‌‌هایی، قلعه‌‌هایی) قرار داد و در آنها چراغی [یعنی خورشید، یا کواکب مضیئه (روشنایی دهنده) به انفس خود] و ماهی تابان قرار داد

و او کسی است که شب را و روز را [برای بروز برکات بروج، یا هر کدام از آن دو را عقیب (دنبال) دیگری یا در کیفیّت روشنایی و تاریکی و سرما و گرما مخالف با دیگری] پشت سر [یکدیگر] قرار داد برای کسی که بخواهد متذکّر شود یا بخواهد شکرگزاری کند {یعنی اینکه آن دو، دو نعمت بزرگ برای انسان هستند برای اینکه جمیع مصالح معاش او بلکه جمیع مصالح معاد او و معاش او منوط به تعاقب (پشت هم آمدن) آن دو است}

و بندگان رحمان کسانی هستند که به فروتنی بر زمین راه می‌‌روند {او تعالی خواست که علائم مقام عبدیّت را بیان کند تا سالکان الی الّله به آنچه که از تجلیّات غیبی که ظاهر می‌‌شود مغرور نشوند و گمان نکنند که آنان واصل شده‌‌اند، و از انانیّت و اسارت نفس خارج شده‌‌اند، و مقام عبدیّت و حضور حاصل نموده‌‌اند، زیرا مقام عبدیّت برای سالک حاصل نمی‌‌شود مگر وقتی که از انانیّتش خارج شود و فعلی و صفتی را جز از خدای تعالی نبیند، و ادنی مراتب این مقام بحسب ظهور در مظاهر این است که آن سکینهٔ الهی بر سالک نازل شود و آن را مشاهده کند، نه به نحو شهود مباین به مباین و نه به نحو شهود محلّ بر حالّ که خبر از حلول دهد و نه به نحو شهود متّحد بر متّحد که خبر از اتّحاد دهد، زیرا چیزی از آنها از مقام عبدیّت نیست، بلکه مقام عبدیّت این است که آن سکینه، مالک و محیط گردد به حیثی که برای عبد فعل و صفت و ذات و اراده و شعور باقی نماند} و وقتی که جاهلان آنها را خطاب می‌‌کنند [بطور لیّن به آنها] می‌‌گویند سلام

و کسانی هستند که با سجده و قیام کردن برای پروردگار خود بیتوته می‌‌کنند [یعنی اینکه لذّت خضوع آنها و تذلّلشان و مناجاتشان بر لذّت خواب و راحت غلبه می‌‌کند پس نمی‌‌خوابند مگر به قدر آنچه که لابدّ (ناچار) از آن هستند و به سجود و قیام بر پروردگارشان تذلّل (خاکساری) می‌‌کنند و با او مناجات می‌‌نمایند]

و کسانی هستند که [دنیا و مشاغل آن را مانع از حضور خود و عذاب بر انفسشان می‌‌بینند و می‌‌بینند که دنیای شاغله (مشغول کننده) جز از جانب جهنّم نیست پس به پروردگارشان پناه می‌‌برند و] می‌‌گویند: [ای] پروردگار ما عذاب جهنّم را از ما برگردان همانا عذاب آن هلاک (آزمندی) می‌‌باشد

همانا آن بد قرارگاه و جایگاهی است

و کسانی هستند که وقتی که انفاق می‌‌کنند اسراف نمی‌‌کنند و اقتار (تنگ گرفتن) نمی‌‌کنند و بین آن دو میانه‌‌رو می‌‌باشد {یعنی علامت عباد الرّحمن توجّه به کثرات و عدالت بین آنها است به اینکه به آنچه که دارند از اموال دنیوی عرضیّ و قوا و حشمت و اعضاء و مدارک نظر می‌‌کنند و آنچه را که حقّ آن این است که از آن انفاق کنند انفاق می‌‌کنند، و امساک می‌‌کنند آنچه را که حقّ آن این است که امساک کنند، و عطاء می‌‌کنند به کسی که حقّ او این است که عطاء شود، و منع می‌‌کنند از کسی که حقّ او این است که منع شود}

و کسانی هستند که [نه به گفتار و نه به حال] با الّله خدای دیگری را نمی‌‌خوانند {زیرا کسی که سکینه بر او نازل شود به حیثی که مالک او گردد برای او جهت دعاء (خواستن) جز خداوند باقی نمی‌‌ماند} و نفسی که خداوند [کشتنش] را حرام کرده را نمی‌‌کشند [بر خلاف کسی که عبد رحمان نگشته است] مگر به [امر] حقّ و زنا نمی‌‌کنند (از شهوات تبعیّت نمی‌‌کنند) و کسی که آن [مذکور] را انجام دهد با جزای گناه مواجه می‌‌شود

عذاب برای او در روز قیامت [بالنسبه به عذاب او و حدّ او در دنیا] مضاعف می‌‌شود و با خواری در آن [یعنی در عذاب یا در اَثام (بزه شمردن بر کسی و جزا دادن به گناه، پاداش بدی، عقوبت گناهکار)] ماندگار می‌‌شود

مگر کسی که [با توبۀ عامّ نبویّه بر دست نبیّ (ص) یا خلیفهٔ نبیّ (ص)] توبه کند و ایمان آوَرَد [یعنی با بیعت عامّه احکام اسلام را قبول کند] و [با توبۀ خاصّهٔ ولویّه و قبول دعوت باطنه و بیعت خاصّهٔ ولویّه] به عمل صالح عمل کند پس آنان را خداوند بدی‌‌هایشان را به نیکی‌‌ها تبدیل می‌‌کند و خداوند بسیار آمرزنده است [که آنچه از حدود که لازمهٔ وجود او است که تبدیل نشده و زایل نشده است را بر او می‌‌آمرزد] و مهربان می‌‌باشد [که بعد از تبدیل و غفران به رحمت خود بر او تفضّل می‌‌کند]