سورهٔ بقره

ای مردم پروردگارتان را که شما و کسان قبل از شما را آفرید بندگی کنید تا شما تقوا [پیشه] کنید

کسی که زمین را برای شما به عنوان بستر و آسمان را به عنوان بناء (سقف) قرار داد و از آسمان (از جهت بالا) آبی فرو فرستاد و با آن میوه‌‌هایی را به جهت روزی برای شما بیرون آورد، پس برای خداوند همتایانی [در وجوب یا آلهت و تربیت یا عبادت یا طاعت یا استعانت یا وجود] قرار ندهید و (حال آنکه) شما [ای دارندگان علم و شعور] می‌‌دانید

و اگر از آنچه که بر بندهٔ خود نازل کردیم در تردید می‌‌باشید پس اگر [در ادّعای ریب (شکّ)، یا در انکار توحید، یا انکار تنزیل قرآن از آسمان، یا در انکار رسالت، و انکار کتاب مُنزَل (نازل شده) بر او و اینکه محمّد (ص) آن را از تلقاء نفسش (از پیش خودش) گفته یا از بشری مثل خود تعلیم گرفته] راستگو می‌‌باشید سوره‌‌ای مثل آن [مثل محمّد (ص) یا مثل آنچه که نازل کردیم] بیاورید و حاضران خود را [برای استعانت یا تصدیق] غیر از [اولیاء] خداوند بخوانید

و اگر هنوز انجام نداده‌‌اید که هرگز انجام نخواهید داد پس از [آن] آتش مهیّا شده برای کافران بهراسید که آتشگیر (هیزم) آن مردم و سنگ‌‌ها است

و به کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح کردند بشارت بده به اینکه برای آنان بهشت‌‌هایی هست که از زیر [درختان یا عمارات یا قِطَع (قطعه‌‌ها)] آنها جویبارها جاری می‌‌شود هرگاه میوه‌‌ای از آنها روزیِ آنان می‌‌شود گویند که این همان است که از قبل [در دنیا] به ما روزی داده شده [بود] و [حالا] مشابه آن را آورده‌‌اند و در آنجا برای آنها زوج‌‌هایی پاک [از مادّه و نقائص آن] هست و آنها در آن جاویدانند

البتّه که خداوند حیاء نمی‌‌کند که به پشه و آنچه که [در کوچکی یا بزرگی] بالاتر از آن است مثال بزند و امّا کسانی که [با ایمان عامّ یا خاصّ] ایمان آورده‌‌اند [و به رسالت رسول و نزول وحی و تنزیل کتاب اقرار نمودند] البتّه می‌‌دانند که آن [مَثلی] حقّ [نازل شده] از پروردگارشان است، و امّا کسانی که کفر ورزیده‌‌اند پس می‌‌گویند خداوند با [زدن] این مَثلی که بسیاری را با آن گمراه می‌‌کند چه اراده کرده؟ و (حال آنکه) بسیاری را با آن هدایت می‌‌کند و با آن جز فاسقان را گمراه نمی‌‌کند

کسانی که پیمان خداوند [در بیعت عامّه یا خاصّه] را بعد از میثاق (عهد بستن) آن می‌‌شکنند (نقض می‌‌کنند) و آنچه که خداوند امر کرده که به آن بپیوندند را قطع می‌‌کنند {و اصل آنچه که خداوند به وصل آن امر کرده ولایت تکلیفی است که همان ظهور ولایت تکوینی است و سایر اعمال شرعیّهٔ قالبیّه و اعمال قلبیّه و قرابات روحانی و جسمانی از شعب آن هستند، و اصل همه علی (ع) است} و در زمین فساد می‌‌کنند آنان همان زیانکاران هستند [که بضاعتشان که همان لطیفهٔ سیّارهٔ (سیر کننده) انسانی آنها و استعداد آن برای عروج به عالم آن است را هلاک کرده‌‌اند]

چگونه به خداوند کفر می‌‌ورزید و (حال آنکه) شما مردگانی بودید {موت عدم حیات است از آنچه که از شأن آن این است که زنده باشد، و حیات با اضافت به هر چیزی معنایی بحسب آن دارد} پس شما را [با حیات حیوانی یا انسانی] زنده کرد سپس شما را [از حیات حیوانی دنیوی یا انسانی دنیوی] می‌‌میراند، سپس شما را [به حیات اُخروی مَلَکی] زنده می‌‌کند سپس [به مابعد برزخ و اعراف] به سوی او بازگردانده می‌‌شوید

او کسی است که جمیع آنچه که در زمین هست را برای [ایجاد شما و خلق] شما خلق کرد سپس قصد [خلقت] آسمان کرد و آنها را در هفت آسمان استوار نمود [یعنی آنها را تامّه (به تمامی) مصون از عِوَج (کجی) و فطور (شکاف‌‌ها) خلق کرد] و او به هر چیزی دانا است [یعنی او به کفر شما عالم است و شما را بر آن مؤاخذه می‌‌کند] {و علم او به اشیاء عین وجود اشیاء است و آن علم حضوری است مانند علم ما به صور حاضر در نفوس ما، زیرا وجود آنها، علم برای ما و معلوم است}

و [به یاد آور یا به یاد آنها آور، تا بدانی که همه برای انسان خلق شدند یا آن را به یاد آنها آور تا بدانند زیرا در قصّهٔ خلقت آدم و سجود ملائکه دلیلی برای آن هست بر اینکه خلقت همه به خاطر او است] آنوقتی را که پروردگارت به ملائکه گفت من [همواره] قرار دهندهٔ [یا خلق کنندهٔ] یک خلیفه (جانشین) [از خودم] در زمین هستم [که به امر من امر می‌‌کند و به نهی من نهی می‌‌کند و به عدل من عدل می‌‌ورزد، به صورت ایراد] گفتند آیا در آن کسی را قرار می‌‌دهی که در آن فساد کند و خون‌‌ها بریزد [چنانکه این فعل شیاطین و جنّ می‌‌باشد و از ما خلیفه قرار ندادی که در زمین عدل کند و فساد را رفع نماید و خون‌‌ها را حفظ کند و ما را مثل این محکومان مطیع بر او قرار می‌‌دهی] و (حال آنکه) ما تو را با ستایش کردن تو تسبیح می‌‌کنیم و تقدیس می‌‌نماییم {مراد از تسبیح، تطهیر از قبائح و نقائص است نه با شرط کردن عدم اوصاف و اضافات بلکه با بقاء اوصاف و اضافات و کثرات، و مراد از تقدیس تطهیر از نسب (نسبت‌‌ها) و اضافات و رفع کثرات است، یا مراد از تقدیس معنایی اعمّ از تنزیه از قبایح و نسب و ثبوت کثرات اراده می‌‌شود} [خداوند در جواب شگفتزدگی آنها] فرمود که من آنچه که شما نمی‌‌دانید را می‌‌دانم