سورهٔ لقمان

آیا ندیده‌‌ای که کشتی در دریا به نعمت خداوند روان می‌‌شود تا از آیاتش به شما نشان دهد همانا در آن برای هر بسیار صبر کنندهٔ [بر نظر به اَنعام خداوند و بر توجّه به تسبیب (سبب سازی) خداوند] بسیار شکر کننده [یعنی ناظر به اَنعام خداوند و تعظیم او در انعامش] البتّه نشانه‌‌هایی هست

و وقتی که موجی [از دریا] مانند سایه‌‌بان‌‌هایی [مرتفع بالای سر آنها] آنها را در بر می‌‌گیرد خداوند را می‌‌خوانند [در حالی که] مُخلِص بر طریق [دعاء یا طاعت یا مطلق طریق] هستند {وقتی که مانع فطرت از خیال و حیله رفع شود انسانیّت را برای پروردگارش خالص می‌‌کند و طریق الی الله از طرق شیطانی خالص می‌‌شود} پس چون آنها را [با رساندن] به خشکی نجات دهیم آنگاه تنها عدّه‌‌ای از آنها میانه‌‌رو هستند و جز هر خائن (غدّار، بسیار فریبکار، پیمان شکن) بسیار کفران کننده [یعنی پوشاننده طریق یعنی ولایت و همان طریق قلب الی الله یا بسیار کفران (ناسپاسی) کننده بر نعمت‌‌ها] آیات ما را انکار نمی‌‌کند

ای مردم از پروردگارتان بهراسید و بترسید از روزی که پدر فرزندش را کفایت (بی نیاز) نمی‌‌کند (نجات نمی‌‌دهد) و نه فرزند که او کفایت (بی نیاز) کنندهٔ پدرش از چیزی می‌‌باشد، همانا وعدهٔ خداوند [به آمدن قیامت و نشر کتاب و حساب و مجازات در آن] حقّ است پس حیات دنیا [هیچگاه] نباید شما را مغرور سازد (غافل کند) و غرور (فریب) نباید شما را مغرور (غافل) به خداوند سازد [یعنی شیطان به اینکه آرزوهای شما را طولانی کند و شما را به توبه به هنگام مرگ امیدوار دارد و شما را به معاصی خداوند و جمع دنیا از حلال و حرام جری سازد]

همانا [تنها] خداوند است [نه غیر او] که علم ساعت نزد او است و باران را نازل می‌‌کند و می‌‌داند آنچه را که در رحم‌‌ها است و نفسی نمی‌‌داند که فردا چه کسب می‌‌کند و نفسی نمی‌‌داند در کدام سرزمین می‌‌میرد، همانا خداوند دانا و آگاه است {انبیاء و اوصیای آنان (ع) و بعضی اتباعشان به بعضی از این پنج خبر می‌‌دادند، و ظاهر این آیه بر ثبوت علم برای خدای تعالی در مرگ انفس و محلّ مرگ آنها دلالت نمی‌‌کند قطع نظر از دلالت بر حصر علم به آنها در او تعالی، پس می‌‌گوییم: همانا ساعت به ساعت مرگ و احتضار، و همان قیامت صغری، و به ساعت ظهور قائم (ع) و به قیامت کبری تفسیر شده، و اینکه ساعت از سَوْع به معنی ضَیاع (از بین رفتن) و هَلاک است، و همهٔ آنها معنی ضیاع در آنها هست، برای ضیاع تعیّنات به هنگام مرگ و هنگام ظهور قائم (ع) و هنگام قیامت کبری، امّا ساعت مرگ که از آن خبر می‌‌دادند بلکه حاذقین از اطبّا از آن خبر می‌‌دادند، و امّا ظهور قائم (ع) که همانا آن ملازم با مرگ اختیاری یا اضطراری است، برای اینکه کسی که بمیرد او را می‌‌بیند و قائم (ع) نیز هنگام قیامت کبری ظاهر می‌‌شود، و قیامت کبری را نبیّ و وصیّ و مؤمن از حیث نبوّت خود و وصایت خود و ایمان خود نمی‌‌داند، و لکن چون برای آلهت درجاتی می‌‌باشد و کاملین بعد از خروج از جهت خلقیّتشان در جهت حقّیّت و درجات آلهت سیر می‌‌کنند تا آنکه بعد از کمال بر اعراف می‌‌ایستند، و اعراف مقام قیامت کبری است، در علم آنها به ساعت قیامت کبری برای بندگان، از حیثیّت آلهت نه از حیثیّت خلقیّت استبعادی نمی‌‌باشد، و تنزیل باران و علم به وقت نزول آن و مکان آن و قدر آن گاهی از انبیاء و اوصیای آنان (ع) و اتباع آنان برمی‌‌آید لکن نه از حیثیّت خلقیّت بلکه از جهت آلهت، و همچنین حالتی در بواقی هست، پس علم به این پنج و به هر آنچه که از مدارک بشری غایب است جز برای خداوند نیست چه علم به آنها در مظاهر الهیّه یا در مقام مشیّت یا در مقام احدیّت باشد}.