سورهٔ فاطر

محل نزول:   مکّه
تعداد کل آیات: ۴۵
نام‌های سوره:
فاطر، ملائکه
تفسیر

١١ وَاللَّهُ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ أَزْوَاجًا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنثَى وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَمَا يُعَمَّرُ مِن مُّعَمَّرٍ وَلَا يُنقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِي كِتَابٍ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ

و خداوند شما را از خاک سپس از نطفه‌‌ای خلق کرد سپس شما را [با ذکورت و انوثت یا شما را اصنافی از مذکّر و مؤنّث، و سفید و سیاه، دمیم (بی‌‌ریخت) و زیبا، و شقی و سعید] ازواجی (گونه‌‌هایی) قرار داد، و مؤنّثی [از شما یا از مطلق حیوان] باردار نمی‌‌شود و [جنینش را] وضع [حمل] نمی‌‌کند مگر به علم او [و از او چیزی غایب نمی‌‌شود پس چگونه مکر آنان یا عمل مؤمنین از او غایب شود] و سالخورده‌‌ای عمر طولانی نمی‌‌کند و از عمر او کاسته نمی‌‌شود مگر آنکه در کتاب هست همانا آن بر خداوند آسان است

- ترجمه سلطانی

و خداوند شما را از خاک سپس از نطفه‌ای خلق کرد سپس شما را ازواجی (گونه‌هایی) قرار داد و مؤنّثی باردار نمی‌شود و وضع (حمل) نمیکند مگر به علم او و سالخورده‌ای عمر طولانی نمی‌کند و از عمر او کاسته نمی‌شود مگر آنکه در کتاب هست همانا آن بر خداوند آسان است

- ترجمه راستین

و خدا شما (نوع بشر) را (نخست مردی) از خاک بیافرید و سپس از نطفه (آن مرد دیگری را) خلق کرد و بعد از آن شما را جفت (مرد و زن) قرار داد، و هیچ زنی بار نگیرد و نزاید جز به علم و اراده او، و کسی عمر طولانی نکند یا از عمرش کاسته نشود جز آنکه همه در کتاب (علم ازلی حق) ثبت است و این (ضبط اعمار و آجال خلق) بر خدا بسیار آسان است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
جزء ۲۲
سوره فاطر
حزب ۸۷

١٢ وَمَا يَسْتَوِي الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَمِن كُلٍّ تَأْكُلُونَ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

و دو دریا متساوی نمی‌‌شوند، این شیرین و مطبوع و نوشیدنش گوارا، و این شور و تلخ است و از هر کدام گوشت تازه می‌‌خورید و زینتی استخراج می‌‌کنید که آن را می‌‌پوشید و کشتی‌‌ها را در آن شکافنده [آب] می‌‌بینی تا [با تجارات رابحه (سودآور)] از فضل او بر گیرید و با ترقّب به اینکه [این نعمت که خداوند تعالی آن را در کشتی و دو دریا ودیعت کرده است را] شکر کنید

- ترجمه سلطانی

و دو دریا متساوی نمی‌شوند، این شیرین و مطبوع و نوشیدنش گوارا، و این شور و تلخ است و از هر کدام گوشت تازه می‌خورید و زینتی استخراج می‌کنید که آن را می‌پوشید و کشتی‌ها را در آن شکافنده می‌بینی تا از فضل او بر گیرید و با ترقّب به اینکه شکر کنید

- ترجمه راستین

و هرگز آن دو دریا که آب این یک شیرین و گوارا و آن دگر شور و تلخ است یکسان نیستند، با وجود این شما از هر دو، گوشت تازه تناول می‌کنید و زیورها (چون لؤلؤ و مرجان) از آن استخراج کرده که در پوشیده و زیب و زیور تن می‌سازید، و در آن کشتیها روان بینی تا از فضل خدا (کسب و تجارت کرده و روزی) طلبید و باشد که شکر گزار (نعمتش) گردید.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٣ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُّسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِن قِطْمِيرٍ

شب را در روز داخل می‌‌کند و روز را در شب داخل می‌‌کند و خورشید و ماه را مسخّر نمود که همگی بر موقع معیّن جریان می‌‌یابند آن [موصوف به این اوصاف] الله پروردگار شما است، ملک تنها از آن او است و کسانی را که به جای [یعنی بدون اذن] او می‌‌خوانید [مانند کسانی که مقابل ولیّ امر خوانده می‌‌شوند یا در حالی که آنان بعضاً از غیر او هستند برای هر معبودی سوای او، و او تعالی در اشراک او اذن نداده] پوست (جلد نازک) [بر پشت] هستهٔ خرمایی را مالک نمی‌‌شوند

- ترجمه سلطانی

شب را در روز داخل می‌کند و روز را در شب داخل می‌کند و خورشید و ماه را مسخّر نمود که همگی بر موقع معیّن جریان می‌یابند آن (موصوف به این اوصاف) الله پروردگار شما است، ملک تنها از آن او است و کسانی را که به جای (بدون اذن) او میخوانید پوست هستهٔ خرمایی را مالک نمی‌شوند

- ترجمه راستین

خداست که شب را درون پرده روز پنهان سازد و روز را درون پرده شب، و خورشید و ماه را مسخّر کرده که هر یک به مقدار معیّن و مدار خاصی می‌گردند، اوست خدای آفریننده و پروردگار شما، که همه ملک هستی از اوست، و به غیر او معبودانی که به خدایی می‌خوانید در جهان دارای پوست هسته خرمایی نیستند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٤ إِن تَدْعُوهُمْ لَا يَسْمَعُوا دُعَاءَكُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَكُمْ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ

اگر آنها را بخوانید دعای شما را نمی‌‌شنوند و اگر بشنوند بر شما استجابت نمی‌‌کنند و در روزِ قیامت به شرک ورزیدن شما [به خودشان] کفر می‌‌ورزند و مثل [آن خدای] آگاه [علی الاطلاق هیچکس] به تو خبر نمی‌‌دهد [و او خبیر مجملهٔ (آرایشگر، خلاصه) امور است و او الله تعالی است]

- ترجمه سلطانی

اگر آنها را بخوانید دعای شما را نمیشنوند و اگر بشنوند بر شما استجابت نمی‌کنند و در روزِ قیامت به شرک ورزیدن شما (به خودشان) کفر میورزند و مثل (آن خدای) آگاه (علی الاطلاق هیچکس) به تو خبر نمی‌دهد

- ترجمه راستین

اگر آنها را بخوانید (چون جمادند) نشنوند و اگر بشنوند (مانند عیسی و عزیر و فرشتگان و فراعنه چون بنده‌اند بی‌اذن خدا) به شما جواب ندهند و روز قیامت از این که آنان را شریک خدا دانستید (و به پرستش آنها پرداختید) بیزاری جویند. و (ای رسول و ای امّت) هیچ کس مانند (خدای) دانا تو را (به حقیقت) آگاه نگرداند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٥ يَاأَيُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ

ای مردم شما نسبت به خداوند درویش هستید و خداوند اوست که غنی و ستوده است

- ترجمه سلطانی

ای مردم شما نسبت به خداوند درویش هستید و خداوند اوست که غنی و ستوده است

- ترجمه راستین

ای مردم، شما همه به خدا فقیر و محتاجید و تنها خداست که بی‌نیاز و غنیّ بالذّات و ستوده صفات است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٦ إِن يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ

اگر بخواهد شما را می‌‌برد و خلق جدیدی می‌‌آورد

- ترجمه سلطانی

اگر بخواهد شما را می‌برد و خلق جدیدی می‌آورد

- ترجمه راستین

اگر بخواهد همه شما را به دیار عدم فرستد و خلقی از نو به عرصه وجود آرد.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٧ وَمَا ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ

و آن بر خداوند سخت (دشوار) نیست

- ترجمه سلطانی

و آن بر خداوند سخت (دشوار) نیست

- ترجمه راستین

و هیچ این کار بر خدا دشوار نیست.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٨ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِن تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَيْبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَمَن تَزَكَّى فَإِنَّمَا يَتَزَكَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ

و [نفس قابله] بارکشی بار دیگری را بار نمی‌‌کشد و اگر [نفس] گرانباری به حِمل [آنچه که حَمل می‌‌شود] آن فرا بخواند [یعنی اگر بخواند هر آنچه را که ممکن می‌‌شود که فرا خوانده شود] چیزی را از آن حَمل نمی‌‌کند و اگرچه [مدعو] خویشاوند باشد [که به فطرت قرابتش بر او مهربان است] جز این نیست که تو انذار می‌‌کنی کسانی را که در نهان از پروردگارشان می‌‌ترسند و نماز [فطری که آن «حَبْلٍ مِنَ اللَّهِ» (ریسمانی از خدا) است که همان ولایت تکوینی است] را اقامهٔ می‌‌کنند، و کسی که زکات می‌‌دهد (تزکیه می‌‌کند) جز این نیست که به سود خودش پاک می‌‌شود و بازگشت (سرانجام) به سوی خداوند است [و به آنان بر اقامۀ صلات و ایتاء زکات پاداش می‌‌دهد]

- ترجمه سلطانی

و بارکشی بار دیگری را بار نمی‌کشد و اگر گرانباری به حِمل (آنچه که حَمل می‌شود) آن فرا بخواند چیزی را از آن حَمل نمی‌کند و اگرچه خویشاوند باشد جز این نیست که تو انذار می‌کنی کسانی را که در نهان از پروردگارشان می‌ترسند و اقامهٔ نماز (فطری) می‌کنند، و کسی که زکات می‌دهد (تزکیه می‌کند) جز این نیست که به سود خودش پاک می‌شود و بازگشت (سرانجام) به سوی خداوند است

- ترجمه راستین

و هیچ کس بار گناه دیگری را به دوش نگیرد و آن که بارش سنگین است اگر دیگری را هر چند خویش (و پدر و فرزند هم) باشد کمک بر سبکباری خود طلبد ابدا باری از دوشش برداشته نشود. و تو تنها آنان را که در خلوت و پنهانی از خدای خود می‌ترسند و نماز به پا می‌دارند توانی خدا ترس و پرهیزگار گردانی. و هر کس خود را (از کفر و گناه و اخلاق زشت) پاک و منزه ساخت سود و سعادتش بر خود اوست و بازگشت همه به سوی خداست.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
جزء ۲۲
سوره فاطر
حزب ۸۸

١٩ وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ

و [در تمیز اشیاء، و در تمیز حسن و قبیح و ضارّ (زیان‌‌آور) و نافع (سودآور)] کور و بینا متساوی نمی‌‌شوند [تا آنکه کسانی که از پروردگارشان خشیت نمی‌‌دارند با کسانی که در انذار خشیت می‌‌دارند متساوى شوند]

- ترجمه سلطانی

و کور و بینا متساوی نمی‌شوند

- ترجمه راستین

و هرگز (کافر تاریک جان) کور و (مؤمن روشن روان) بینا یکسان نیستند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٠ وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ

و نه تاریکی و نه نور [تا آنکه کسانی که قلوبشان به نور علم مستنیر (نور گرفتن) می‌‌شود و به آن از پروردگارشان خشیت می‌‌دارند با غیر آنها متساوى شوند]

- ترجمه سلطانی

و نه تاریکی و نه نور

- ترجمه راستین

و هیچ ظلمت با نور مساوی نخواهد بود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای
(نمایش تمام آیات سوره)