سورهٔ زمر

تنزیل (نازل کردن تدریجی) این کتاب [یعنی قرآن یا رسالت و نبوّت و احکام آن دو، یا ولایت و آثار آن، یا کتاب ولایت علی (ع) و خلافت او] از خداوند عزیز حکیم است

ما کتاب را به حقّ [که همان مشیّت و همان ولایت علی (ع) و علویّت او است، یعنی به سبب حقّ یا متلبّس به حقّ یا با حقّ] به تو نازل کردیم پس خدای را به عنوان مخلِص بندگی کن {اخلاص طریق الی الله به این است که مبدء سلوک و نه غایت آن بر او مشوب (آمیخته) به چیزی از اغراض نفس و اشراک شیطان نباشد} که دین [یعنی طریق یا اعمال ملّت (آئین)] برای او است

آگاه باشید که دین خالص برای خداوند است و کسانی که غیر از او اولیائی گرفته‌‌اند آنها را بندگی نمی‌‌کنیم مگر تا ما را با نزدیک کردن به خداوند نزدیک کنند همانا خداوند بین آنها حکم می‌‌کند در آنچه که آنها در آن [از امر دین یا از رسالت یا از ولایت علی (ع)] اختلاف می‌‌کنند همانا خداوند کسی که او دروغگو و بسیار کفران کننده است را [برای عدم استعداد او و عدم استحقاق او] هدایت نمی‌‌کند

اگر خداوند می‌‌خواست که فرزندی بگیرد [چنانکه ملائکه و مسیح و عُزَیر را به او نسبت دادند] البتّه از آنچه که خلق می‌‌کند [از اصناف ملائکه و انواع بشر و جنّ] آنکه را که می‌‌خواست [از پسران نه آنچه از دختران که به او نسبت دادند] بر می‌‌گزید [حال آنکه] او [از شریک و فرزند و همنشین] منزّه است او خدای واحد و چیره است [که در قهّاریّت خود اجازه نمی‌‌دهد که شریکی و مثلی و مثلاً فرزند داشته باشد، و شریک به عنوان مثل برای او و به عنوان مقابل می‌‌باشد نه به عنوان مقهور]

آسمان‌‌ها و زمین را به حقّ خلق کرد شب را بر روز می‌‌پیچد [یعنی داخل می‌‌کند، می‌‌پوشاند، تتابع و پشت سر هم بودن را تکرار می‌‌کند] و روز را بر شب می‌‌پیچد و خورشید و ماه را مسخّر کرده است که هر کدام [بر استمرار] تا وقتی معیّن جاری می‌‌شود، آگاه باشید که او غالب است [که از مرادش منع نمی‌‌شود حیثی که مانعی او را از این تکویر (پیچیدن) و از آن تسخیر منع نمی‌‌کند] و بسیار آمرزنده است [که بندگانش را بر آنچه که آنها در آن هستند از اشراک و نسبت دادن فرزند به او و سایر معاصی مؤاخذه نمی‌‌کند تا شاید که توبه کنند پس بر آنها بیامرزد]

شما را از نفسی واحد خلق کرد سپس زوج آن را از آن قرار داد و برای شما از چهارپایان هشت زوج (گوسفند و بز و شتر و گاو) نازل (خلق) کرد شما را در شکم‌‌های مادرانتان به عنوان خلقتی بعد از خلقتی [دیگر به عنوان حیوانی استوار بعد از خلق گوشت و استخوان بعد از مضغه و علقه و نطفه] در تاریکی‌‌های سه‌‌گانه [شکم و رحم و مَشیمه (غشاء جنین)] خلق می‌‌کند آن الله [که این مذکورات اوصاف و افعال او هستند] پروردگار شما است که مُلک (مملکت، پادشاهی) [جملهٔ ما یملک از آنچه که سوای او است اوّل آن عالم ملک مقابل ملکوت] فقط از آن اوست [پس پروردگاری را سوای او طلب نکنید]

جز او خدایی نیست پس چگونه رویگردان می‌‌شوید اگر کفر بورزید پس همانا خداوند از شما بی‌‌نیاز است و [اهتمام او برای صرف (رو برگرداندن) شما به او جز محض رحمت و تفضّل بر شما نیست، نه برای احتیاج او به شما] و برای بندگانش راضی به کفر نمی‌‌شود و اگر شکر کنید آن را برای شما می‌‌پسندد و بارکشی بار دیگری را نمی‌‌کِشد سپس محلّ بازگشت شما فقط به پروردگارتان است پس به آنچه که عمل می‌‌کردید به شما خبر می‌‌دهد همانا او به ذات سینه‌‌ها [از قبیل ارادات و عزمات و نیّات و خیالات و خطورات یا از قبیل قوا و استعدادات مکمونه در نفوس که صاحبان سینه‌‌ها شعور به آنها ندارند] دانا است

و وقتی که به انسان زیانی برسد [در حالی که] برگشت کننده به سوی او است پروردگارش را می‌‌خواند [یعنی چگونه کفر می‌‌ورزید و وقتی که ضررى به شما می‌‌رسد به او پناه می‌‌برید، نه به غیر او یعنی که شما مفطور بر اقرار به او و التجاء (پناه بردن) به او هستید] سپس وقتی که از جانب خود نعمتی به او بدهد [یعنی تفضّلاً اعطاء کند] فراموش می‌‌کند که قبلاً آن را از او خواسته بود [پس کفر شما و نه کفران شما بر نعم او جز برای ستر (پوشاندن) آنچه که مفطور بر آن هستید نیست]، و [در عوض] برای خداوند همانندهایی [به عنوان امثال و شرکاء مثل اصنام و کواکب، یا برای خداوند از اهویهٔ نفس خویش و مشتهیات آن اندادی (همانندهایی) در وجود خویش] قرار می‌‌دهد تا [مردم را یا اهل مملکت خود را] از راه او گمراه کند، بگو [ای ابا فضیل یا ای ابا فلان یا ای منصرف از باب قلب به باب نفس و مشتهیات آن] اندکی به کفرت بهره‌‌مند باش همانا تو از یاران آتشی [زیرا انصراف از خداوند و از ولایت و از علی (ع)، یا از باب قلب جز برای مبتلی به دواعی (انگیزه‌‌های) نفس نیست، و دواعی نفس جز شُوَاظی (شعله‌‌هایی) از آتش نیست]

آیا کسی که او فروتن است که اوقات شب را ساجد و ایستاده (شب‌‌خیز) است و از آخرت حذر می‌‌کند و به رحمت پروردگارش امید دارد [مانند کسی است که این‌‌چنین نیست] بگو آیا کسانی که می‌‌دانند و کسانی که نمی‌‌دانند [و به خداوند کفر می‌‌ورزند، یا به نعم او، یا به رسول (ص)، یا به علی (ع)] متساویند جز این نیست [از عدم تسویت بین آن دو] خردمندان پند می‌‌گیرند

بگو ای بندگان من که ایمان آورده‌‌اید {به او (ص) امر کرد که عبید (بندگان) او را به نسبت عبدیّت (بندگی) آنها به خودش خطاب نماید از جهت اشعار به اینکه او (ص) خلیفهٔ او در زمین او، بلکه در زمین او و آسمان او است، و مظهر است برای جمیع اوصاف او و نسبت‌‌های او، پس هر کس که به عنوان عبد او تعالی باشد عبد خلیفهٔ او (ص) به عنوان عبد طاعت، نه به عنوان عبد عبادت می‌‌باشد} از [سخط] پروردگارتان بهراسید [زیرا عاصی معذّب و مطیع مثاب (ثواب گیرنده) است]، برای کسانی که در این دنیا احسان کرده‌‌اند حسنه هست [و برای کسانی که بدی کردند عقوبت هست]، و زمین خداوند وسیع است [و اگر در سرزمینی متمکّن از احسان نشده‌‌اید پس به سرزمینی دیگر هجرت کنید که در آنجا احسان برای شما ممکن شود، و اگر هجرت ممکن نمی‌‌شود پس برای کسی که بر مشاقّ (سختی‌‌ها، مشقت‌‌ها) احسان کردن در محلّی که احسان کردن بر او شقّ (از دست دادن) می‌‌شود صبر کند] جز این نیست که به صبر کنندگان اجر آنها بدون حساب وفا (به تمامی داده) می‌‌شود