سورهٔ غافر

«حم»

تنزیل [نازل شدن تدریجی] کتاب از خداوند غالب دانا است

آمرزندهٔ گناه و قبول کنندهٔ توبه شدید عقوبت کنندهٔ دارندهٔ طَول (توانگری، فضیلت، بخشندگی)، خدایی جز او نیست، محلّ بازگشت (سرانجام) به او است

جز کسانی که [به ولایت تکوینی و ولایت تکلیفی] کفر ورزیده‌‌اند در [اخفاء و ابطال و استهزاء] آیات خداوند مجادله نمی‌‌کنند {زیرا کفر به خداوند و به ملائکهٔ او و کتب او و رسولان او و نعم او و روز آخر نمی‌‌شود مگر بعد از کفر به این دو ولایت} و گردش (رفت و آمد) آنها در شهرها [به تجارات رابحه (سودمند) و اعتباراتی که آنها راجعه به دنیا هستند] تو را مغرور (فریفته) نکند [برای اینکه آنها عنقریب گرفته می‌‌شوند چنانکه از کسانی که قبل از آنها بودند گرفته شد]

قبل از آنها قوم نوح و بعد از آنها احزاب [یعنی فرقه‌‌های مختلف و امم متفرقه رسولانشان را] تکذیب کردند و هر امّتی [از امم پیشین که رسولی به آنان فرستاده شد] به رسولانشان همّت گماشتند تا او را بگیرند [و او را از رسالتش مانع شوند یا او را عذاب دهند یا او را بکشند چنانکه قوم تو به تو همّت کردند تا تو را بگیرند و تو را حبس کنند یا تو را بکشند] و [با رسولانشان] به باطل مجادله کردند تا با آن حقّ را پایمال کنند [همانطور که قوم تو برای اینکه تو را زَلق (خسته کردن، لغزانیدن) کنند و حقّ را زایل سازند] پس [به سبب آن همّ (همّت گماشتن) و جدال] آنها را گرفتم پس [آیا می‌‌نگری که] مجازات من چگونه بود [یعنی اینکه شما اگرچه عقوبت مرا بر آنان مشاهده نکرده‌‌اید امّا اخبار آن را شنیده‌‌اید و در مرورتان به دیار آنها آثارشان را مشاهده می‌‌کنید، پس چرا از آنها عبرت نمی‌‌گیرید؟! و ای محمّد (ص) چرا از همّت (قصد) کردن قومت و جدال آنها غمگین می‌‌شوی؟]

و این‌‌چنین [مثل آن عقاب مسموع همه] کلمهٔ پروردگار تو [به عذاب] بر کسانی که [به خداوند و کتب او و رسولان او و روز آخر] کفر ورزیدند محقّق شد همانا آنان (بنی امیّه) همدمان آتش هستند

کسانی که عرش را حمل می‌‌کنند و کسانی که دوروبر (پیرآمون) آن هستند به حمد پروردگارشان تسبیح می‌‌کنند و به او ایمان دارند و برای کسانی که [با ایمان خاصّ و بیعت خاصّهٔ ولویّه] ایمان آورده‌‌اند [نه کسانی که با بیعت عامّهٔ نبویّه فقط اسلام آورده‌‌اند] استغفار می‌‌کنند [و استغفار (طلب مغفرت) آنان برای خلوّ (خالی بودن) آنها از هوی و اغراض نفس مستجاب است] که ای پروردگار ما هر چیزی را با رحمت و علم فراگرفته‌‌ای پس کسانی که [با توبۀ خاصّ ولویّهٔ جاریه بر دست ولیّ امر در ضمن بیعت خاصّه] توبه کرده‌‌اند و [با این ایمان] از راه تو پیروی نموده‌‌اند را بیامرز و ایشان را از عذاب جحیم حفظ نما

[ای] پروردگار ما آنها را در جنّت‌‌های عدنی {یعنی جنّت‌‌های اقامت که آخرین جنّات است که از آن به غیر آن خارج نمی‌‌شود} که به آنها وعده کرده‌‌ای داخل کن و کسانی که [در استعداد] صالح هستند از پدرانشان و ازواجشان و ذرّیّه‌‌های آنها را، همانا تو غالب [یعنی غلبه کننده‌‌ای که از مرادش منع نمی‌‌شود] و حکیم هستی [که دقایق استعداد و استحقاق را می‌‌داند و بر حسب آنها انجام می‌‌دهی به حیثی که ابطال فعل تو و سؤال از تو دربارهٔ آن ممکن نمی‌‌شود]

و آنها را از بدی‌‌ها نگهدار [یعنی از شروری که در روز قیامت و روز دخول اهل جنان در جنان و اهل نیران در نیران به مردم اصابت می‌‌کند برای اینکه بدی‌‌های دنیا اگر نسبت به مراتب حیوانی و مدارک آن شرور باشد نسبت به مراتب انسانی و مدارک آن رحماتی از خداوند می‌‌باشد]، و کسی را که از بدی‌‌ها نگهداری پس به او در آنروز [یعنی روز دخول اهل جنان در جنان] رحم کرده‌‌ای و آن همان کامیابی بزرگ است [برای اینکه رحم دنیوی فوز (موفقیّت) مشوب (آمیخته) به آلام است به خلاف رحم اخروی که آن فوز غیر مشوب است]

همانا کسانی که کفر ورزیده‌‌اند نداء داده می‌‌شوند [یعنی ملائکه از روی تَهَکّم (خشم گرفتن، سرزنش) به آنها به آنها نداء می‌‌کنند] البتّه خشم‌‌گیری خداوند از خشم گرفتن شما به انفس [امّارهٔ] شما [یا ذوات خود] بزرگتر است آنوقتی که به ایمان [به خداوند یا به رسول (ص) یا به ولایت علی (ع)] دعوت می‌‌شدید پس کفر می‌‌ورزیدید