سورهٔ جاثیه

این [مذکور از آیات یا قرآن یا قرآن ولایت علیّ (ع)، یا این امر از ولایت علیّ (ع) یا اسلام و قبول آن و احکامش] به عنوان هدایت [به ایمان] است و کسانی که به آیات [تکوینی آفاقی و انفسی و خصوصاً آیات بزرگ که همان خلفای خداوند در زمین هستند و آیات تدوینی] پروردگارشان کفر ورزیده‌‌اند عذابی از رجز (پلیدی، شدیدترین عذاب) دردناک دارند

خداوند کسی است که دریا را برای شما مسخّر (رام) کرد تا کشتی به امر او در آن جاری شود و تا [با جاری شدن کشتی و تجارات رابحه (سودآور)] از فضل او طلب نمائید و با ترقّب به اینکه شما [نعمت تسخیر دریا و جاری شدن کشتی و اَرْباح (سودها) را] شکرگزاری کنید

و از سوی خود آنچه که در آسمان‌‌ها و آنچه که در زمین هست را جمیعاً [برای انتفاع شما یا] برای شما مسخّر (رام) قرار داده است همانا در آن البتّه نشانه‌‌هایی هست برای قومی که [با استعمال مبادی مشهوده و معقوله و اخذ نتایج از آنها] تفکّر می‌‌کنند

به کسانی که ایمان آورده‌‌اند بگو: بیامرزند (در گذرند) از کسانی که به ایّام خداوند امید ندارند [یعنی کسانی که به جای دینشان به دنیایشان مشغول شده‌‌اند و از دین خود جز اصلاح دنیاشان انتظار ندارند، و کسانی که به مبدء یا به معاد معتقد نشده‌‌اند زیرا ایّام الله عبارت از مقامات آخرت و درجات آن است و کسی که به درجات آخرت و مقامات آن امید دارد در اعمالش و احوالش ناظر به آنها متوجّه به جهت آنها می‌‌باشد، و کسی که به آن معتقد نشده یا عملش برای آن نمی‌‌باشد راجى (امیدوار) به آن نمی‌‌باشد، و مقصود تأدیب مؤمنانی است که با بیعت خاصّه بیعت کرده‌‌اند به اینکه به ظاهر افعال خود و احوال خود نظر نمی‌‌نمایند و معاشرت با آنان و نصیحت آنان و دلالت آنان به خیر خود را ترک می‌‌کنند زیرا آنها این‌‌چنین بودند پس خداوند به ایمان و رجاء ایّام الله بر آنان منّت گذاشت، و شکر این نعمت به این است که به بندگان خدا رحم کنند و آنچه که خداوند با آن بر آنان نعمت داده است را ظاهر سازند و غیر خود را به آن دلالت کنند زیرا خداوند وقتی که به عبدی نعمت داد دوست دارد که آن را بر او ببیند، و کسی که آن را ظاهر نسازد نسبت به این نعمت کافر (ناسپاس) می‌‌باشد] تا به گروهی به خاطر آنچه که کسب می‌‌کردند جزاء بدهد

کسی که عمل صالحی کند پس برای (به سود) خودش است و کسی که بدی کند پس بر (زیان خود) او است [پس بدی کننده حاجت به عقوبت دیگری از سوی شما ندارد] {انسانیّت انسان اقتضای احسان و عمل صالح می‌‌کند، و وقتی که انسان احسان می‌‌کند احسان از حیث انسانیّت او ملایم وی می‌‌باشد و واصل به ملائمت خود ملتذّ (لذّت برنده) به آن و منتقم به آن است، پس اگر اجر دیگری نداشته باشد وصول به ملائمات خود به عنوان اجر و ثواب برای او کافی می‌‌باشد و حال آنکه احسان در آخرت به بهترین صورت برای او تجسّم می‌‌یابد و صورت دیگری مناسب آن استتباع (خواستن پسِ چیزی رفتن) می‌‌شود، پس محسن با احسان خود سه مرتبه متنعّم می‌‌شود، و وقتی که انسان بدی می‌‌کند آن اسائت (بدی کردن) به عنوان منافی انسانیّت او و غیر ملائم به عنوان موذ (اذیّت کننده) انسان است و اگرچه این اسائت بر قوّهٔ دیگر بهیمیّت یا سبعیّت یا شیطانیّت ملائم باشد، پس اگر مسئ (بدی کننده) عقوبت دیگری نداشته باشد این اسائت به عنوان عقوبت برای او کافی می‌‌باشد، و حال آنکه اسائت در آخرت به صورتی قبیح موذی (آزار دهنده) تجسّم می‌‌یابد و در آخرت صورت قبیح موذی دیگری استتباع می‌‌شود، پس مُسئ با اسائت خود سه مرتبه عقوبت می‌‌شود} سپس نزد پروردگارتان بازگردانده می‌‌شوید

و همانا به بنی اسرائیل (بنی یعقوب) کتاب و حکم و نبوّت را دادیم و به آنها [بحسب مقام حیوانیشان از مأکول و مشروب و ملبوس و مسکون و مرکوب، و بحسب مقام انسانیشان از آنچه که از غیب بر آنان وارد می‌‌شد از علوم و وجدانات (یافته‌‌ها) و مشاهدات] از روزی‌‌های پاکیزه دادیم و آنان را بر جهانیان [آن زمان] برتری دادیم

و به آنها بیّناتی [یعنی معجزات یا احکام رسالت یا احکام نبوّت یا دلایل امر رسالت یا نبوّت یا ولایت] از امر (مذکورات، یا عالم امر، یا امر خداوند) دادیم پس [به ردّ و قبول] با یکدیگر اختلاف نکردند مگر بعد از آنکه علم نزد آنها آمد از روی بغی (ظلم، استکبار) در بین خود، همانا پروردگار تو در روز قیامت دربارهٔ آنچه [از امر ولایت و خلافت، یا از مطلق امر دین] که در آن با یکدیگر اختلاف می‌‌کردند بین آنها حکم می‌‌کند

سپس [بعد از بنی اسرائیل] تو را [به جهت برتری تو بر آنها با قرار دادن تو] بر شریعتی از امر [رسالت و نبوّت و ولایت] قرار دادیم [که آن مَشْرَع (آبشخور، قانونگزار) همهٔ امّت‌‌ها و همهٔ طُرُق است] پس، از آن تبعیّت کن و [در خصوص ولایت یا در مطلق آنچه که از امر دین به تو داده‌‌ایم] از هواهای کسانی که نمی‌‌دانند تبعیّت مکن

همانا آنان هرگز تو را به چیزی از خداوند [در برابر عذاب او] بی نیاز نخواهند کرد و همانا ستمکاران بعضی از آنها اولیاء بعضی دیگر هستند [پس از میان آنها ولیّی اتّخاذ نکن که حتّی ظالمی می‌‌گردی و اینها همگی تعریض به امّت او (ص) و اشاره به اختلاف آنان با یکدیگر در امر ولایت است] و خداوند ولیّ پرهیزگاران است

اینها [یعنی مذکورات از اوّل این سوره یا این قرآن یا قرآن ولایت علیّ یا علیّ (ع)] بصیرت‌‌هایی برای مردم و هدایت و رحمت برای قومی (گروهی، مردمانی) هستند که یقین می‌‌دارند