سورهٔ ق

«ق» {اسم برای خداوند یا برای نبیّ (ص)، یا برای قرآن، یا برای کوه محیط به دنیا است، و آن از کوه‌‌های عالم برزخ یا مثال یا خود عالم برزخ است برای اینکه خلف (پشت) آن عالم مثال است} و قسم به قرآن مجید [که تو البتّه رسول خدا هستی، یا که آنها حتماً برانگیخته می‌‌شوند]

بلکه تعجّب کردند [یعنی تو را تکذیب نکردند برای اینکه آنها تو را به عنوان کاذب یافتند بلکه تو را برای تعجّب خود از رسالت بشر تکذیب کردند] که انذار کننده‌‌ای از آنها نزد آنها آمده است و کافران [به رسالت تو] گفتند این [که آن را از رسالت از خداوند ادّعاء می‌‌کند] چیزی عجیب است

آیا وقتی که مردیم و خاک شدیم [آنگاه زنده می‌‌شویم و بر می‌‌گردیم] آن (زنده شدن بعد از مرگ) بازگشتنی بعید است

همانا آنچه که زمین از آنها می‌‌کاهد را می‌‌دانیم و کتابی پاسدارنده [یعنی حافظ جمیع آنچه که دارند از قوا و اعضاء و حافظ بر اسماء آنها و اعداد آنها و اعمال آنها از خیر و شرّ، یا محفوظ از تغییر و تبدیل] نزد ما هست

بلکه چون نزد آنها آمد حقّ را تکذیب کردند [یعنی تکذیب آنها نسبت به بعث برای وجود برهان علیه (بر آن) نیست، بلکه برای این است که آنها باطل گشته‌‌اند، و باطل حقّ را و از آن رسالت تو و خلافت علیّ (ع) و قرآن و بعث را تصدیق نمی‌‌کند] و آنها در امر مشوّشی (مختلطی) [از اهویهٔ بهیمیّه و استعلاء (برتری طلبی) سبعیّه و حیل (حیله‌‌ها) شیطانیّه هستند یا آنها در امرى مختلط (درآمیزنده) از حال محمّد (ص) هستند و می‌‌گویند که او مجنون یا شاعر یا ساحر یا کاهن است] هستند

آیا [از حدود انفسشان خارج نشده‌‌اند و از نکس (کجی) خود راست نشده‌‌اند] پس به آسمان بالای خود نظر نکرده‌‌اند که چگونه آن را بناء کرده‌‌ایم [به حیثی که بقاء موالید زمین بدون این بناء ممکن نمی‌‌شود] و آن را [با کواکب] زینت داده‌‌ایم [به حیثی که اثر آن به زمین و موالیدش متّصل می‌‌شود و اگر آثار این کواکب نبود بقای آنها ممکن نمی‌‌شد] و [حال آنکه بحسب صورت] شکاف‌‌هایی ندارد [و مثل بناء بانین (بناء کنندگان) از بشر نیست که بر آنان ممکن نمی‌‌شود که بدون فروج (شکاف‌‌ها) بناء کنند و در خلقت آن خلل و نقصی نیست تا برای احدی ممکن شود که بگوید: اگر چنین بود البتّه بهتر می‌‌بود]

و زمین را، آن را [به حیثی] گستراندیم [که زندگی بر آن و انتفاع به آن با زراعات و تجارات و امارات ممکن می‌‌شود] و در آن کوه‌‌های استوار افکندیم و در آن از هر زوجی (صنفی) [گیاهی] شاداب رویاندیم [و با آن انبات (رویانیدن) زندگی کردن شما و زندگی کردن انعام (چهارپایان) شما سهل می‌‌شود و این از محض طبیعت نیست بلکه از مبدئی دانای توانای رحیم حکیم مدبّر است]

به عنوان روشنگر و یادآوری برای هر بندهٔ برگشت کننده [به پروردگارش] است

و از آسمان آبی مبارک (پر برکت) نازل کردیم پس با آن، باغ‌‌ها و دانهٔ درو شونده [که از شأن آن این است که درو شود] رویاندیم

و نخل‌‌های بلند (طوال) که بر آنها غنچه‌‌ها بر هم چیده شده‌‌اند