سورهٔ قلم

«ن» {«ن» کنایه از مرتبه‌‌ای از مراتب عالم است، و اینکه محمّد (ص) با جمیع مراتب عالم متّحد است، و اینکه مراتب عالم مراتب سعهٔ وجود الله تعالی است، و اینکه این سوره ظهور این مرتبه است} سوگند به قلم {مراد از آن مطلق قلم است، خداوند به آن سوگند یاد کرد برای کثرت منافع خلق از آن، چه آن یکی از دو زبان انسان، بلکه آن اشرف دو زبان او است برای اینکه زبان او آنچه که در جنان او است را بعد از او زماناً یا مکاناً نمی‌‌رساند و حال آنکه قلم آنچه را که در جنان انسان است تا اباعد (دورها) از او می‌‌رساند، و کلام بعد از حین او فانی می‌‌شود و اگرچه اثر آن در قلب شنونده باقی بماند غالباً تا آخر عمر او باقی نمی‌‌ماند، و اگر باقی بماند بعد از او باقی نمی‌‌ماند به خلاف نوشتۀ قلم}، و آنچه که می‌‌نویسند [سوگند یاد کرد به مسطورات (نوشته‌‌ها)، یا به ملائکه‌‌ای که ما کان و ما هو کائن را می‌‌نویسند، یا ملائکه‌‌ای که احوال زمینی‌‌ها را می‌‌نویسند، یا کُتّاب (نویسندگان) اعمال که اعمال بنی آدم را می‌‌نویسند، یا مردمانی که کتب آسمانی و احکام الهی و شرایع حقّه و فنون و صناعات معاشیّه (مربوط به وسائل زندگانی) و دیون و معاملات و محاسبات خلقی را می‌‌نویسند]

تو به نعمت پروردگارت مجنون نیستی

و همانا [برای تبلیغ کردن و تحمّل مشاقّ آن] برای تو البتّه پاداشی پیوسته [غیر مقطوع یا بدون منّت گذاشتن به آن بر تو] هست

و همانا تو البتّه بر سجیّه‌‌ای عظیم هستی {خُلق به معنی سَجّیه (خوی) و طبیعت و مروّت و دین است و مقصود این است که تو بر خُلقى هستی که به سبب آن هر آنچه که بر تو ایراد (وارد شدن) می‌‌شود از آنچه که وقتی که غیر تو بر او ایراد می‌‌شود متغیّر می‌‌شود را تحمّل می‌‌کنی و حال آنکه تو را نه ظاهراً و نه باطناً تغییر نمی‌‌دهد، و مثل آن خُلق جز از دین عظیم که همان ولایت علی (ع) و همان ولایت مطلقه است نمی‌‌باشد، زیرا کسی که از مقام بشریّت ترقّی کرده و به مقام ولایت مطلقه وصل شده جمیع اوصاف رذیلۀ او که همان اخلاق حیوانیّه و رذایل نفسانیّه است مبدّل به اوصاف مَلکیّه می‌‌شوند که همان خصائل حسنه هستند و از جملهٔ آنها مروّت کامله است، و سبب همه همان طبع کامل و مزاج معتدل است}

پس بزودی خواهی دید و خواهند دید

که با کدامیک از شما جنون هست

همانا پروردگار تو او به کسی که از راه او [که همان ولایت علی (ع) است] گمراه است داناتر است و او به هدایت شدگان [به ولایت] داناتر است

پس از تکذیب کنندگان [بر خدا یا بر تو دربارۀ علی (ع) یا بر علی (ع)] اطاعت مکن

و دوست دارند که اظهار خلاف کنی که ادهان کنند {ادهان اظهار خلاف آنچه است که ضَمْر (پنهان) می‌‌شود و غشّ (نیرنگ) است} [و معنی می‌‌دهد که ادهان با تو و غشّ نسبت به تو یا نفاق دربارهٔ تو یا مدارا کردن با تو را به خلاف آنچه که از تو ضَمْر (پنهان) کردند را دوست دارند که بعد از تو ادهان کنند]

و از هر بسیار سوگندخور پست اطاعت مکن {هر کذّابی (بسیار دروغگویی) کثیر الحلف (بسیار سوگندخور) می‌‌باشد، و هر کثیر الحلفی نزد خلق و نزد خداوند پست می‌‌باشد، زیرا کثرت سوگند جز از پست بودن حالف (سوگندخور) نمی‌‌باشد که از او قبول نمی‌‌شود، و کثرت حلف (سوگند) او ایضاً به عنوان سبب برای پست بودن او می‌‌گردد}