سورهٔ انعام
أنعام، حجت
٩١ وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ عَلَى بَشَرٍ مِّن شَيْءٍ قُلْ مَنْ أَنزَلَ الْكِتَابَ الَّذِي جَاءَ بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِّلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِيسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ كَثِيرًا وَعُلِّمْتُم مَّا لَمْ تَعْلَمُوا أَنتُمْ وَلَا آبَاؤُكُمْ قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِي خَوْضِهِمْ يَلْعَبُونَ
و خداوند را حقّ قدر او را قدردان نبودند [تا سعهٔ رحمت او و کمال حکمت او و رأفت او را به خلقش بدانند، و اینکه رسالت غایت لطف از او به خلق است] آنوقت که گفتند: خداوند بر بشر چیزی نازل نکرده [و لطف او و حکمت او را در ارسال رسول انکار کردند، به آنها به عنوان نقض بر آنها] بگو: چه کسی کتابی را که موسی آن را به عنوان نور و به جهت هدایت برای مردم آورد نازل کرد که آن را [تجزیه میکنید و] کاغذهایی قرار میدهید که آنها (آنچه که رسالت تو در آن نیست یا موافق هواهایتان نیست) را آشکار میکنید و بسیاری (آنچه که رسالت تو در آن هست یا موافق اهویّهٔ شما نیست) را پنهان میکنید و آنچه [از احکام شرع و آداب معاش و معاد] را که شما و نه پدرانتان نمیدانستید را [با آن کتاب] به شما تعلیم داد، [و اگر جواب تو را ندادند و بهت (حیرت) کردند، بر مداومت ذکر] بگو: خداوند؛ سپس آنها را در خوضشان (فرو رفتنشان) [در ظلمات اهویهٔ خود و بر گردابهای آمالشان] رها کن که بازی کنند
- ترجمه سلطانیو خداوند را حقّ قدر او را قدردان نبودند آنوقت که گفتند: خداوند بر بشر چیزی نازل نکرده، بگو: چه کسی کتابی را که موسی آن را به عنوان نور و به جهت هدایت برای مردم آورد نازل کرد که آن را کاغذهایی قرار میدهید که آنها را آشکار میکنید و بسیاری را پنهان میکنید و آنچه را که شما و نه پدرانتان نمیدانستید به شما تعلیم داد، بگو: خداوند؛ سپس آنها را در خوض (فرو رفتن)شان (در باطل) رها کن که بازی کنند
- ترجمه راستینو آنها خدا را آن گونه که باید، نشناختند که گفتند: خدا بر هیچ کس از بشر کتابی نفرستاده. بگو: کتاب توراتی را که موسی آورد و در آن نور (علم) و هدایت خلق بود چه کسی بر او فرستاد که شما آیات آن را در اوراق نگاشته، بعضی را آشکار مینمایید و بسیاری را پنهان میدارید و آنچه را شما و پدرانتان نمیدانستید به شما آموختند؟بگو: خداست (که رسول و کتاب فرستد) ، سپس آنها را بگذار تا به بازیچه خود فرو روند.
- ترجمه الهی قمشهای٩٢ وَهَذَا كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُّصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ
و این کتابی است که آن را [مثل کتاب موسی (ع)] مبارک (پُر برکت) نازل کردیم که تصدیق کنندهٔ [کتابهای] پیش از خود است و تا [مردم] مادر شهرها و کسانی که حول (پیرآمون) آن (ساکنان زمین) هستند را انذار کنی و کسانی که به آخرت ایمان میآورند (اذعان میدارند) به آن (کتاب) [نیز] ایمان میآورند و آنها بر نمازشان محافظت کننده میشوند
- ترجمه سلطانیو این کتابی است که آن را مبارک (پُر برکت) نازل کردیم که تصدیق کنندهٔ (کتابهای) پیش از خود است و تا (مردم) مادر شهرها و کسانی که حول (پیرآمون) آن هستند را انذار کنی و کسانی که به آخرت ایمان میآورند به آن (نیز) ایمان میآورند و آنها بر نمازشان محافظت کننده میشوند
- ترجمه راستینو این (قرآن) کتابی است که ما فرستادیم با خیر و برکت بسیار و گواه صدق سایر کتب آسمانی که در مقابل اوست (تا مردم را به پاداش الهی مژده دهی) و تا خلق را از اهل مکه و هر که به اطراف آن است بیم دهی. و آنان که به آخرت ایمان آوردند به این کتاب نیز ایمان خواهند آورد و آنها (اوقات) نمازشان را محافظت مینمایند.
- ترجمه الهی قمشهای٩٣ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَلَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَمَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِـمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِكَةُ بَاسِطُو أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَقُـولُونَ عَلَى اللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ
و چه کسی ظالم تر از کسی است که بر خداوند دروغی را بهتان بزند یا بگوید به من وحی میشود و (حال آنکه) چیزی به او وحی نشده و کسی که میگوید: مثل آنچه که خداوند نازل کرده را نازل خواهم کرد و اگر میدیدی آنوقتی را که ستمکاران [بر امام، یا بر اتباع او، یا بر انفسشان، یا بر خلق با ادّعای امامت یا حکومت بین مردم و فتوا دادن به آنها بدون اجازه] در دشواریهای مرگ [و شدائد آن] هستند [که عقول آنها را غمر (بی هوشی، از دست دادن عقل) میگیرد و آنها را دهِش (حیران و سرگردان) میکند به حیثی که غش (ناتوان و بی هوش) میشوند] و (در حالی که) ملائکه [برای قبض ارواح آنان] دستان خویش را گشودهاند [در حالی که با غیظ بر آنها میگویند:] از انفس خود خارج شوید امروز به (سبب) آنچه که ناحقّ بر خداوند میگفتید و از آیات او تکبّر میورزیدید با عذاب خواری کنندهای جزاء داده میشوید {پس وای بر کسی که از منصوصین اعراض کند و بدون نصّ از منصوصین لنفسه ادّعای رأی و فتوی کند}
- ترجمه سلطانیو چه کسی ظالم تر از کسی است که بر خداوند دروغی را بهتان بزند یا بگوید به من وحی میشود و (حال آنکه) چیزی به او وحی نشده و کسی که میگوید: مثل آنچه که خداوند نازل کرده را نازل خواهم کرد و اگر میدیدی آنوقتی را که ستمکاران در دشواریهای مرگ هستند و (در حالی که) ملائکه دستان خویش را گشودهاند (در حالی میگویند): از انفس خود خارج شوید امروز به (سبب) آنچه که ناحقّ بر خداوند میگفتید و از آیات او تکبّر میورزیدید با عذاب خواری کنندهای جزاء داده میشوید
- ترجمه راستینو کیست ستمکارتر از آن که بر خدا دروغی بندد و یا وحی به او نرسیده گوید: به من وحی میرسد، و نیز گوید: من هم محققا مانند آن (کتاب) که خدا فرستاده خواهم آورد. و اگر (فضاحت و سختی حال) ستمکاران را ببینی آن گاه که در سکرات موت گرفتار میشوند!و فرشتگان (برای قبض روح آنها) دست (قهر و قدرت) بر آورند و گویند: جان از تن به در کنید، امروز کیفر عذاب و خواری میکشید چون بر خدا سخن به ناحق میگفتید و از (حکم) آیات او گردنکشی و تکبّر مینمودید.
- ترجمه الهی قمشهای٩٤ وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَكْتُم مَّا خَوَّلْنَاكُمْ وَرَاءَ ظُهُورِكُمْ وَمَا نَرَى مَعَكُمْ شُفَعَاءَكُمُ الَّذِينَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِيكُمْ شُرَكَاءُ لَقَد تَّقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمْ تَزْعُمُونَ
و همانا به تنهایی نزد ما آمدهاید همانطور که اوّل بار شما را خلق کردیم و (در حالی که) آنچه را که [از اموال و عیال و قوا و فعلیّات در دنیا] به شما داده بودیم در پشت سرتان ترک کردهاید و شفیعانتان [از اصنام و کواکب و غیر آن از معبودات باطله و از کسانی که بدون اذن و اجازهای ادّعای خلافت کردند و از کسانی که بدون اجازهای ادّعای ریاست و حکومت و فتوا کرده بودند] را کسانی را که میپنداشتید که آنها در [کار] شما شرکائی [برای خداوند یا علی (ع)] هستند را با شما نمیبینیم همانا [پیوند] بین شما قطع شده و آنچه که میپنداشتید [که آنها شرکای ولایت و خلافت یا شرکای خداوند هستند] از شما گم شده است {در روایت هست که این آیه دربارهٔ بنی امیّه نازل شده و شرکای آنان امامانشان هستند}
- ترجمه سلطانیو همانا به تنهایی نزد ما آمدهاید همانطور که اوّل بار شما را خلق کردیم و (در حالی که) آنچه را که به شما داده بودیم در پشت سرتان ترک کردهاید و شفیعانتان را کسانی را که میپنداشتید که آنها در (کار) شما شرکائی (برای خداوند) هستند را با شما نمیبینیم همانا (پیوند) بین شما قطع شده و آنچه که میپنداشتید از شما گم شده است
- ترجمه راستینو محققا شما یکایک به سوی ما باز آمدید آن گونه که اول بار شما را بیافریدیم و آنچه را که (از مال و جاه) به شما داده بودیم همه را پشت سر وانهادید و آن شفیعان را که به خیال باطل شریک ما در خود میپنداشتید با شما نمیبینیم!همانا میان شما و آنان جدایی افتاد و آنچه (شفیع خود) میپنداشتید از دست شما رفت.
- ترجمه الهی قمشهای٩٥ إِنَّ اللَّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللَّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ
همانا خداوند شکافندهٔ دانه و هسته است که زنده را از مرده خارج میسازد و خارج کنندهٔ مرده از زنده است آن خدای شما [مستحقّ آلهیّت] است [نه آنچه که شما آن را قرار میدهید] پس چگونه بر میگردید؟
- ترجمه سلطانیهمانا خداوند شکافندهٔ دانه و هسته است که زنده را از مرده خارج میسازد و خارج کنندهٔ مرده از زنده است آن خدای شما است پس چگونه بر میگردید؟
- ترجمه راستینخداست که (در جوف زمین) دانه و هسته را میشکافد، زنده را از مرده و مرده را از زنده پدید میآرد، آن (که چنین تواند کرد) خداست، پس به کجا گردانیده میشوید (و نسبت خدایی را به آنان که نتوانند میدهید).
- ترجمه الهی قمشهای٩٦ فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ
شکافندهٔ صبح است و شب را آرام قرار داد و خورشید و ماه [آن دو اعمّ از ولیّ و نبی و خلفای آن دو هستند] را برای حساب کردن [یا میزان حساب، دو سبب محاسبۀ اوقات برای شما هستند] {گاهی از ولایت و نبوّت و از ولیّ و نبیّ به شمس و قمر تعبیر میشود، و «حُسْبان» دو شاهد و دو محاسب بر جلیل (بزرگ) و قلیل (کوچک) هستند و آن دو، دو کسانی هستند که صوفیّه از آن دو به شیخ مرشد و شیخ دلیل تعبیر میکنند زیرا در اصطلاح آنان آن دو اعمّ از ولیّ و نبی و خلفای آن دو هستند، و نبوّت مانند ماه از ولایت کسب نور میکند مانند دلیل از مرشد، و گاهی از آن دو به عنوان عقل کلّی و نفس کلّیّه تعبیر میشود، و گاهی به عنوان عقل جزوی و نفس جزویّه یا عقل جزوی و قلب یا آدم و حوّاء تعبیر میشود}، آن تقدیر غالب دانا است [به حیثی که چیزی از آنچه که در معاش و معاد به آن احتیاج دارند را فرو نگذارده است]
- ترجمه سلطانیشکافندهٔ صبح است و شب را آرام قرار داد و خورشید و ماه را برای حساب کردن، آن تقدیر غالب دانا است
- ترجمه راستینخداست شکافنده پرده صبحگاهان، و شب را برای آسایش (خلق) مقرّر داشته و خورشید و ماه را به نظمی معین (او به گردش) درآورده، این تقدیر خدای مقتدر داناست.
- ترجمه الهی قمشهای٩٧ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ
و او کسی است که برای شما ستارگان را قرار داد تا شما در تاریکیهای خشکی و دریا به [وسیلهٔ] آنها هدایت شوید {نُجُوم در عالم کَوْن معلوم است و در عالم صغیر، قوا و مدارک جزئیّه و واردات غیبی و الهامات قلبی و اذکار سنیّه (نیک) و در عالم کبیر ائمّه (ع) و خلفای آنان است و مراد از ظلمات، تاریکیهای صوری و معنوی از ظلمات نفس و شبهات آن و زَلّات (لغزشها) آن و ضَلالات (گمراهیها) آن است و نُجُوم به آل محمّد (ص) تفسیر شده} همانا آیات [علم و قدرت و تدبیر] خود [برای اشیاء را بر طبق حکمت خود با نصب کردن رئیسی در هر یک از مراتب عوالم] به تفصیل (شرح) دادهایم برای گروهی که میدانند [زیرا تفصیل آیات برای غیر آنان در آنها بهبودی نمیبخشد]
- ترجمه سلطانیو او کسی است که برای شما ستارگان را قرار داد تا شما در تاریکیهای خشکی و دریا به (وسیلهٔ) آنها هدایت شوید همانا آیات خود را به تفصیل (شرح) دادهایم برای گروهی که میدانند
- ترجمه راستینو نیز اوست که چراغ ستارگان را برای رهیابی شما در تاریکیهای بیابان و دریا قرار داده است. همانا ما آیات خود را برای مردم دانا به تفصیل بیان کردیم.
- ترجمه الهی قمشهای٩٨ وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَفْقَهُونَ
و او کسی است که شما را از نفسی واحد ایجاد کرد و [بعضی] مستقرّ و [بعضی] به ودیعه نهاده شده هستند آیات را برای قومی که میفهمند به تفصیل [شرح] دادهایم
- ترجمه سلطانیو او کسی است که شما را از نفسی واحد ایجاد کرد و (بعضی) مستقرّ و (بعضی) به ودیعه نهاده شده هستند آیات را برای قومی که میفهمند به تفصیل (شرح) دادهایم
- ترجمه راستینو هم اوست خدایی که همه شما را از یک تن در آرامگاه (رحم) و ودیعتگاه (صلب) بیافرید. ما نیکو آیات خود را برای اهل بصیرت مفصل بیان نمودیم.
- ترجمه الهی قمشهای٩٩ وَهُوَ الَّذِي أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ انظُرُوا إِلَى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ إِنَّ فِي ذَلِكُمْ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
و او کسی است که آب را از آسمان نازل کرد پس با آن هر گونه گیاهی را بیرون آوردیم و از آن (گیاه) جوانهٔ سبزی را بیرون آوردیم که از آن دانههای متراکمی را بیرون میآوریم و از درخت خرما از شکوفهٔ آن خوشههایی نزدیک [به تناول] و باغهایی از انگور و زیتون و انار [در شکل و طعم و رنگ] شبیه به هم و نامتشابه، بنگرید به میوهٔ [هر کدام از] آنها وقتی که میوه میدهد و به رسیدنش (نموّش) که در آن برای گروهی که [با ایمان عامّ یا خاصّ] ایمان میآورند البتّه نشانههایی [از مدبّری حکیم و قدیر] هست
- ترجمه سلطانیو او کسی است که آب را از آسمان نازل کرد پس با آن هر گونه گیاهی را بیرون آوردیم و از آن جوانهٔ سبزی را بیرون آوردیم که از آن دانههای متراکمی را بیرون میآوریم و از درخت خرما از شکوفهٔ آن خوشههایی نزدیک و باغهایی از انگور و زیتون و انار شبیه به هم و نامتشابه، بنگرید به میوهٔ (هر کدام از) آنها وقتی که میوه میدهد و به رسیدنش که در آن برای گروهی که ایمان میآورند البتّه نشانههایی هست
- ترجمه راستینو هم اوست خدایی که از آسمان آبی فرو بارید پس هر نبات را بدان رویاندیم و سبزهها را از زمین برون آوردیم و از آن سبزهها دانههایی که بر روی هم چیده شده بیرون آریم و از شکوفه نخل خوشههایی است به هم پیوسته، و باغهای انگور و زیتون و انار که برخی شبیه و برخی نامشابه به هم است (خلق کنیم) ، شما در آن باغها هنگامی که میوه آن پدید آید و برسد (با چشم تعقل) بنگرید، که در آن آیات و نشانههایی (از قدرت خدا) برای اهل ایمان هویداست.
- ترجمه الهی قمشهای١٠٠ وَجَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُوا لَهُ بَنِينَ وَبَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يَصِفُونَ
و برای خداوند شریکانی از جنّ قرار دادند [زیرا بعضی از آنها ابلیس را دارندهٔ الهت قرار میدادند، و بعضی از آنها قائل به ظلمت، کنایه از دار جنّ و شیاطین بودند، و بعضی از آنها ارواح خبیثه که همان جنّ و شیاطین هستند را عبادت میکردند و جمیع مشرکین درخت و صنم (بت) و کوکب و غیر آنها را عبادت میکردند (در حالی که) در عبادت معبودات باطلهٔ خود جز جنّ را عبادت نمیکردند] و [حال آنکه خداوند] آنان را خلق کرده است و [از نزد خودشان] بدون علمی (بدون حقیقت و برهانی) برای او پسران و دخترانی خرق کردند (دروغ بافتند) او از آنچه که وصف میکنند منزّه و متعالی (برتر) است
- ترجمه سلطانیو برای خداوند شریکانی از جنّ قرار دادند و (حال آنکه) (او) آنان را خلق کرده است و بدون علمی برای او پسران و دخترانی خرق کردند (دروغ بافتند) او از آنچه که وصف میکنند منزّه و متعالی (برتر) است
- ترجمه راستینو گروهی از کافران اهریمنان را شریک خدا شمردند در حالی که آنها آفریده خدا هستند و گروهی (عزیر و مسیح و فرشتگان را) از روی نادانی پسران و دخترانی برای او تراشیدند، در صورتی که او از همه این نسبتها برتر و منزه است.
- ترجمه الهی قمشهای