سورهٔ انشقاق

محل نزول:   مکّه
تعداد کل آیات: ۲۵
نام‌های سوره:
انشقاق، انشقت، إذا السماء انشقت
نمایش آیات ۱ الی ۲۵
(نمایش صفحه به صفحه آیات سوره)
تفسیر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم


١ إِذَا السَّمَاءُ انشَقَّتْ

وقتی که آسمان شکافته شود {انسان حین مرگ با خروج روح انسانی از آن، آسمان روح حیوانیش شکافته می‌‌شود، و کواکب قوای او پراکنده می‌‌شوند و فرو می‌‌ریزند و فرو می‌‌افتند و کوه‌‌های اعضایش و کوه‌‌های انانیّتش متلاشی می‌‌شوند، و زمین بدنش و اعضایش انبساط می‌‌یابد، و جمیع قوای انسانیّه و حیوانیّه که همان اثقال (سنگینی‌‌ها) آن هستند خارج می‌‌شوند و از آن خالی می‌‌شوند، و چون عالم صغیر نمونه‌‌ای از عالم کبیر است هر آنچه که در آن واقع می‌‌باشد، ایضاً در عالم کبیر واقع می‌‌باشد و انشقاق آسمان عالم کبیر و انکدار (فرو ریختن) کواکب آن و انتثار (فرو افتادن، پاره پاره شدن) آنها و اندکاک (متلاشی شدن) کوه‌‌ها و غیر ذلک ظاهر می‌‌شود}

- ترجمه سلطانی

وقتی که آسمان شکافته شود

- ترجمه راستین

هنگامی که آسمان شکافته شود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ

و به پروردگارش گوش دهد و محقّق شود [یعنی سزاوار است به اینکه منقاد شوند]

- ترجمه سلطانی

و به پروردگارش گوش دهد و محقّق شود

- ترجمه راستین

و به فرمان حق گوش فرا دارد و البته سزد که فرمان او پذیرد.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٣ وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ

و وقتی که زمین [با خروج آنچه که جمع آن و قبض آن از روح انسانی به آن است و با اندکاک کوه‌‌های عالم کبیر و تسطیح آکام (پشته‌‌ها) آن و تلال (تلّ‌‌ها) آن و وهاد (زمین‌‌های پست و هموار) آن] پهن شود

- ترجمه سلطانی

و وقتی که زمین پهن شود

- ترجمه راستین

و هنگامی که زمین وسیع و منبسط شود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٤ وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ

و آنچه [از قوای موجودهٔ مشهوده و مکمونه] که در آن است را بیرون افکنَد و [از جمیع] خالی شود {زیرا متّصل به ملکوت، ملک را از جمیع آنچه که محجوب آن را در زمین صغیر و کبیر می‌‌بیند خالی می‌‌بیند}

- ترجمه سلطانی

و آنچه که در آن است را بیرون افکند و خالی شود

- ترجمه راستین

و هر چه در درون دل پنهان داشته (از مردگان و گنجها و معادن) همه را به کلی بیرون افکند و تهی گردد.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٥ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ

و به پروردگارش [در آن] گوش دهد و محقّق شود [یعنی پروردگارش یا عملش به انسان القاء می‌‌کند]

- ترجمه سلطانی

و به پروردگارش گوش دهد و محقّق شود

- ترجمه راستین

و به فرمان خدا گوش فرا دهد د البته سزد که فرمان او پذیرد (در آن هنگام قیامت بر پا شود).

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٦ يَاأَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ

ای [تو] ای انسان [تو از نفس خود و حرکات آن غافل هستی، پس بیدار شو تا بدانی که] همانا تو با رنج کوشش به سوی پروردگارت [با جهد و جدّ] کوشش کننده‌‌ای، پس ملاقات کنندۀ او هستی

- ترجمه سلطانی

ای (تو) ای انسان همانا تو با رنج کوشش به سوی پروردگارت کوشش کننده‌ای، پس ملاقات کنندۀ او هستی

- ترجمه راستین

ای انسان البته با هر رنج و مشقت (در راه طاعت و عبادت حق بکوش که) عاقبت حضور پروردگار خود می‌روی.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٧ فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ

و امّا کسی که کتابش به [دست] راستش به او داده شود [به اینکه فعلیّت او فعلیّت الهی می‌‌باشد و نفس او و قوایش و بدنش و آنچه که در او است با تصرّف فعلیّت الهیّهٔ او باشد زیرا از فعلیّت الهیّهٔ اخیرۀ او به یمنى (طرف راست) تعبیر می‌‌شود]

- ترجمه سلطانی

و امّا کسی که کتابش به (دست) راستش به او داده شود

- ترجمه راستین

اما آن کس که (در آن روز) نامه اعمالش به دست راست دهند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٨ فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا

پس حساب [او] به آسانی محاسبه خواهد شد

- ترجمه سلطانی

پس حساب (او) به آسانی محاسبه خواهد شد

- ترجمه راستین

آن کس بسیار حسابش آسان کنند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٩ وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا

و با شادمانی به اهل خود [یعنی به کسی که شایسته است که به عنوان اهل برای او باشد] بر گردد

- ترجمه سلطانی

و با شادمانی به اهل خود بر گردد

- ترجمه راستین

و او به سوی کسان و خویشانش (در بهشت) مسرور و شادمان خواهد رفت.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٠ وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ

و امّا کسی که نامه‌‌اش از ورای پشتش [به دستش] داده شود [که آن فعلیّت شیطانیّهٔ او یا حیوانیّهٔ سبعیّه یا بهیمیّه است که از این فعلیّت گاهی به خلف انسان و وراى او تعبیر می‌‌شود، برای اینکه آن خلف انسانیّت است زیرا انسانیّت همان لطیفۀ مقبله (اقبال آورنده) بر خداوند مُدبره (پشت کننده) از شیطنت و حیوانیّت است و گاهی از آن به شمال تعبیر می‌‌شود، چنانکه از فعلیّت الهیّهٔ او به یمین تعبیر می‌‌شود]

- ترجمه سلطانی

و امّا کسی که نامه‌اش از ورای پشتش (به دستش) داده شود

- ترجمه راستین

و اما آن کس که نامه اعمالش را از پشت سر (به دست چپ) دهند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١١ فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا

پس واویلا را خواهد خواند

- ترجمه سلطانی

پس واویلا را خواهد خواند

- ترجمه راستین

او بر هلاک خود آه و فریاد حسرت بسیار کند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٢ وَيَصْلَى سَعِيرًا

و در آتشی [که حرارت آن را تحمّل می‌‌نماید] در آید (داخل شود)

- ترجمه سلطانی

و در آتشی (که حرارت آن را تحمّل می‌نماید) در آید

- ترجمه راستین

و به آتش سوزان دوزخ در افتد.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٣ إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا

همانا او [در دنیا بدون غمی برای آخرتش و بدون حزنی بر عمل به خاطر آن] در اهل خود شادمان بود

- ترجمه سلطانی

همانا او در اهل خود شادمان بود

- ترجمه راستین

که او میان کسانش بسیار مغرور و مسرور بود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٤ إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ

همانا او گمان می‌‌داشت که هرگز باز نخواهد گشت [یعنی مسرور بود برای اینکه او گمان می‌‌کرد که به سوی خداوند یا به سوی آخرت باز نمی‌‌گردد]

- ترجمه سلطانی

همانا او گمان می‌داشت که هرگز باز نخواهد گشت

- ترجمه راستین

و گمان کرد که ابدا (به سوی خدا) باز نخواهد گشت.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٥ بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا

بلی همانا پروردگارش به او بینا می‌‌باشد

- ترجمه سلطانی

بلی همانا پروردگارش به او بینا می‌باشد

- ترجمه راستین

بلی خدا به احوال و اعمال او کاملا آگاه است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٦ فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ

و قسم [ن]می‌‌خورم به شفق {شفق سرخی در افق از غروب تا عشای آخر است، یا مراد از آن نوریّت باقی مانده از نفس انسانی بعد از غروب آن در بدن یا در مرتبۀ حیوانی است}

- ترجمه سلطانی

و قسم (ن)می‌خورم به شفق (سرخی غروب آفتاب)

- ترجمه راستین

چنین نیست (که خدا از فعل مخلوقش آگه نباشد) قسم به شفق (و روشنی او وقت غروب، هنگام نماز مغرب).

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٧ وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ

و شب و آنچه که جمع می‌‌کند {روز به عنوان سبب برای نشور (پراکنده شدن) و شب برای جمع و سکون می‌‌باشد، و همچنین است شب بدن انسان که متضادّات را جمع می‌‌کند و متخالفات را الفت می‌‌دهد}

- ترجمه سلطانی

و شب و آنچه که جمع می‌کند

- ترجمه راستین

و قسم به شب تار و آنچه در خود گرد آورده (و در دل شب خزیده و آرام گرفته).

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٨ وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ

و ماه وقتی که کامل می‌‌شود [منتظّم می‌‌شود و در نورش کامل می‌‌شود، و همچنین است ماه قلب وقتی که کامل می‌‌شود]

- ترجمه سلطانی

و ماه وقتی که کامل می‌شود

- ترجمه راستین

و قسم به ماه تابان هنگام بدر که تمام فروزان شود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

١٩ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ

و هرآینه حتماً از حالتی در حالتی [در مرتبه‌‌ای فراتر] قرار می‌‌گیرید [یعنی مرتبه‌‌ای فراتر از مرتبه‌‌ای یعنی بعد از مرتبه‌‌ای از مراتب آخرت یعنی شما در دنیا در رکوب (سواری) مراتب اخرویّه هستید و لکن شما از آن غافلید، یا حالتی بعد از حالتی است برای ورود احوال مختلفه به شما، یا هرآینه حتماً شما سنن (سنّت‌‌ها) کسانی که قبل از شما بوده‌‌اند را مطابق بر آنان بعد از جمعی دیگر مطابق با آنها مرتکب می‌‌شوید، یا بعد از حالتی دیگر مطابق شده با حالت آنان چنانکه در اخبار هست که شما در عذر آوردن دربارۀ اوصیاء بعد از انبیاء (ع) حتماً راه کسانی از امّت‌‌هایی که قبل از شما بودند را طی می‌‌کنید]

- ترجمه سلطانی

و هرآینه حتماً از حالتی در حالتی (در مرتبه‌ای فراتر) قرار می‌گیرید

- ترجمه راستین

(قسم به این امور) که شما حوال گوناگون و حوادث رنگارنگ (از نخستین خلقت تا مرگ و برزخ و ورود به بهشت و دوزخ) خواهید یافت.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٠ فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ

پس آنها را چه شده که ایمان نمی‌‌آورند؟! [و مراد از عدم ایمان، عدم ایمان به خداوند یا به رسالت یا به ولایت است]

- ترجمه سلطانی

پس آنها را چه شده که ایمان نمی‌آورند؟!

- ترجمه راستین

پس کافران از چه رو ایمان نمی‌آورند؟

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢١ وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ

و وقتی که قرآن بر آنان قرائت می‌‌شود سجده نمی‌‌کنند [یعنی برای خداوند خضوع نمی‌‌کنند]

- ترجمه سلطانی

و وقتی که قرآن بر آنان قرائت می‌شود سجده نمی‌کنند

- ترجمه راستین

و چون بر آنان آیات قرآن تلاوت شود سجده حق نمی‌کنند؟

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٢ بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُكَذِّبُونَ

بلکه کسانی که کفر ورزیدند تکذیب می‌‌کنند

- ترجمه سلطانی

بلکه کسانی که کفر ورزیدند تکذیب می‌کنند

- ترجمه راستین

بلکه آن مردم کافر (قرآن خدا را) تکذیب می‌کنند.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٣ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ

و خداوند داناتر است به آنچه که پنهان می‌‌کنند [یعنی به آنچه که در قلوب خود ضمیر می‌‌دارند یا به آنچه که در نفوسشان از نتایج اعمالشان جمع می‌‌کنند]

- ترجمه سلطانی

و خداوند داناتر است به آنچه که پنهان می‌کنند

- ترجمه راستین

و خدا به آنچه در دل پنهان می‌دارند (از خود آنها) داناتر است.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٤ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ

پس آنها را به عذابی دردناک بشارت بده

- ترجمه سلطانی

پس آنها را به عذابی دردناک بشارت بده

- ترجمه راستین

پس آنها را به عذاب دردناک (دوزخ) بشارت ده.

- ترجمه الهی قمشه‌ای

٢٥ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ

مگر کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح کردند برای آنان پاداشی بی منّت [یعنی غیر مقطوع یا بدون منّت به آن بر آنان] هست.

- ترجمه سلطانی

مگر کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح کردند برای آنان پاداشی بی منّت (قطع ناشدنی) هست.

- ترجمه راستین

مگر آنان که ایمان آرند و نیکوکار شوند که آنها را اجری بی منّت و ثوابی بی نهایت (در بهشت جاودانی) خواهد بود.

- ترجمه الهی قمشه‌ای