سورهٔ زلزال

وقتی که زمین با لرزیدن آن [معهود] لرزانده شود {و آن زلزال (لرز) قیامت صغری یا کبری یا زلزال لایق به حال آن و همان زلزلۀ محیط به آن و همان زلزلۀ عامّ است که جز در قیامت نیست، زیرا هنگام احتضار، زمین بدن با زلزلۀ عظیمی متزلزل می‌‌شود}

و زمین سنگینی‌‌هایش را خارج سازد {سنگینی‌‌های زمین عبارت از قوا و ارواح و از قوا و استعدادات مکمون در زمین عالم کبیر یا در ابدان هستند زیرا زمین بدن هنگام مرگ، جمیع آنچه که از فعلیّات موجوده و استعدادات مکمونه (نهان شده) در آن هست را با مرگ خارج می‌‌سازد و در این هنگام جمیع مکمونات در عالم کبیر ظاهر می‌‌شوند}

و انسان [واقع در زلزال یا ناظر به زلزال به جهت تعجّب از آن زلزال] گوید: آن را چه شده!

در آنروز اخبار خود را بیان کند

به اینکه پروردگارت به آن وحی کرده است [که با وحىِ الهام یا با وحى به توسّط ملک سخن می‌‌کند]

در آنروز (قیامت صغری) مردم پراکنده شده [متفرّق در صفوف عدیده بحسب مراتبشان و درجاتشان در سعادت و شقاوت] بیرون آیند [یعنی قوا و مدارک انسانی در عالم صغیر از مراقد خود و محالّ (محل‌‌ها) خود یا در روز قیامت کبری افراد مردم از مرقدهایشان و مواقفشان بیرون می‌‌آیند] تا اعمالشان را [به آنان] نشان دهند [عامل از عمل خویش فعلیّتی در نفس خود حاصل می‌‌کند و عامل آن را بعد از مرگ به صورت مناسب بر آن عمل و این عامل می‌‌بیند، و صورت دیگری موافق با این صورت در آخرت می‌‌بیند، و اعمالش را به انفس آن و به صور لایق آن معبّر از این صور به جزای این اعمال می‌‌بیند]

و کسی [از مؤمنین] که به [اندازهٔ] مثقال (مقدار) ذرّه‌‌ای خوبی عمل نماید آن را می‌‌بیند {و امّا شرور مؤمن پس یا ممحوّه (محو شده) یا مغفوره (آمرزیده شده)، یا مبدله (تبدیل شده) هستند، و آن را نمی‌‌بیند، یا معنی می‌‌دهد از مؤمن و کافر پس کسی که به مثقال ذرّه‌‌اى خیر عمل کند آن را می‌‌بیند، لکن مؤمن آن را در میزان نفس خود می‌‌بیند و کافر آن را در میزان مؤمن می‌‌بیند، و تحسّرش (حسرت خوردنش) افزون می‌‌شود}

و کسی که مثقال ذرّه‌‌ای بدی کند آن را می‌‌بیند [یعنی کسی از کافر که عمل می‌‌کند] {زیرا خیرات کافر حبط (تباه) می‌‌شوند و دربارهٔ شرور مؤمن ذکر شده که او آن را نمی‌‌بیند، یا از کافر و مؤمن زیرا مؤمن شرورش را در میزان کافر می‌‌بیند}.