حزب شمارهٔ ۱۰

هدایت آنها بر [عهدهٔ] تو نیست و لکن خداوند کسی که بخواهد را هدایت می‌‌کند و آنچه از خیر (از مال حلال مکتسب) که انفاق کنید پس [آن نافع] برای خودتان است [پس چرا با آن بر غیر خود منّت می‌‌نهید یا کسی که بر او انفاق می‌‌کنید یا غیر او را اذیّت می‌‌کنید] و انفاق نکنید [یعنی برای شما شایسته نیست که انفاق کنید] مگر آنکه وجه خداوند را طلب کنید و آنچه که از خیر انفاق کنید [با اداء کردن تمام آنچه که شایسته است که اداء شود] به شما وفا (به تمامی اداء) می‌‌کند و [با نقص در آنچه که جزای انفاق شما به شما داده می‌‌شود] به شما ظلم نمی‌‌شود

برای فقرائی که در راه خدا محصور شده‌‌اند [یعنی خداوند آنها را در راه حبس کرده است به حیثی که سیر و ترقّی برای آنها ممکن نمی‌‌شود، یا خداوند آنها را با امراض بدنی و شؤن نفسانی از مکاسب حصر (حبس) کرده است، یا رسول (ص) یا خودشان آنها را از مکاسب بازداشته‌‌اند] که استطاعت زدن (راه افتادن) در زمین [برای سلوک به آخرت یا برای مکاسب] را ندارند جاهل، آنان را [به خاطر] عفت ورزیدن [از سؤال کردن] غنی می‌‌پندارد، آنها را از سیمایشان می‌‌شناسی، از مردم با اصرار درخواست (گدایی) نمی‌‌کنند و آنچه از خیر که [بر آنها] انفاق کنید پس همانا خداوند به آن دانا است [و جزای شما را بنابر آن می‌‌دهد]

کسانی که اموالشان را در شب و روز در نهان و آشکارا انفاق می‌‌کنند پس اجرشان را نزد پروردگارشان دارند و نه بیمی بر ایشان هست و نه آنها اندوهگین می‌‌شوند

کسانی که ربا (زیادت بر رأس المال) می‌‌خورند (می‌‌گیرند) [از قبرهایشان یا از نشستن یا به امور معاششان] بپا نمی‌‌شوند مگر مانند کسی که شیطان به خاطر مسّ کردن [او] به او انگول می‌‌کند (ور می‌‌رود، عقلش را فاسد می‌‌کند، او را فاسد می‌‌کند)، آن به (سبب) این است که آنها [ربا را با بیع (خرید و فروش) مقایسه کردند حیثی که جواز بیع را به اضعاف قیمت بازاری برای کالا دیدند و این بیع را در زیادت قیمت از قیمت کالا با بیع ربوی در زیادت عوض از اصل مال مقایسه کردند و] گفتند جز این نیست که بیع [با زیادت قیمت] مثل ربا است و (حال آنکه) [قیاس آنها را باطل کرد تعالی و فرمود] خداوند بیع را حلال کرده و ربا را حرام کرده است [یعنی همانا صحّت و فساد به تماثل در صورت نیست جز این نیست که آن دو به امر خداوند و نهی او است] پس کسی که موعظه‌‌ای از پروردگارش به او آمده {موعظه یادآوردی است به آنچه که قلب را لیّن (نرم) می‌‌کند و بازدارنده است از آنچه که قلب را قسی می‌‌نماید} سپس [از ربا] باز ایستاده (خودداری کرده) پس آنچه [از ربا] که گذشته (اخذ کرده) برای او است و امر او به خداوند است [نه به حکّام تا بر او به ردّ آنچه که قبل از موعظه آن را اخذ کرده حکم کنند] و کسی که [بعد از آنکه موعظه به او آمد به ربا] بر گردد پس آنان اصحاب آتشند [در حالی که] آنها در آن ماندگارند

خداوند ربا [یعنی مال حاصل از نفس ربا، یا مالی که در آن ربا هست] را محو می‌‌کند و صدقات را فزونی می‌‌بخشد [یعنی در آخرت، یا عوض آن را، در آنچه که از خود خارج کرده را فزونی می‌‌بخشد] و خداوند هیچ کافر [به امر و نهی خداوند] گناه پیشه‌‌ای (فرو رفته در ارتکاب مناهی او) را دوست ندارد

همانا کسانی که [با بیعت عامّه] ایمان آورده‌‌اند و [به سبب ایمان خاصّ حاصل به بیعت خاصّهٔ ولویّه] به صالحات عمل کرده‌‌اند و اقامهٔ نماز نموده‌‌اند و زکات داده‌‌اند اجرشان را نزد پروردگارشان دارند و نه ترسی بر آنها است و نه آنها اندوهگین می‌‌شوند

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید از [سخط] خداوند [در مخالفت با جمیع اوامر او و نواهی او خصوصاً در ربا] بهراسید و آنچه که از ربا باقی مانده را ترک کنید [یعنی آنچه از آن را که گرفته‌‌اید ردّ نکنید و لکن آنچه از آن که بر بدهکاران باقی مانده است پس آن را مطالبه نکنید] اگر مؤمن می‌‌باشید

پس اگر [آنچه که از ربا باقى مانده است را ترک] نکردید پس آگاه باشید (بدانید) به جنگ [بزرگی] با خداوند و رسولش برخاسته‌‌اید و اگر توبه کنید پس اصل اموالتان برای شما است [برای بدهکاران نیست که رئوس (اصل سرمایه‌‌ها) اموال را در آنچه که قبل از بیّن کردن ربا آن را گرفته‌‌اید محاسبه کنند]، نه [با اخذ زیادت بر اصل مال] ستم کنید و نه [با نقصان اصل مال] ستم شوید

و اگر تنگدستی [در بدهکاران خود] بود (یافتید) پس تا توانگر شدن [او به او] مهلت دهید و اگر [بر بدهکار چه توانگر باشد یا تنگدست، یا بر تنگدستی یا با برائت او از دِین] صدقه دهید برای شما بهتر است اگر می‌‌دانستید [که صدقه دادن برای شما بهتر است صدقه می‌‌دادید]

و از [موشکافی کردن در محاسبه و سخت گرفتن در مطالبه از] آنروزی که در آن به سوی خداوند بازگردانده می‌‌شوید بهراسید سپس هر نفسی به آنچه که کسب کرده وفا می‌‌شود و [با نقص کردن جزاء یا تضعیف عقاب] به آنها ظلم نمی‌‌شود

ای کسانی که [با ایمان عامّ و بیعت نبویّه و قبول دعوت ظاهره] ایمان آورده‌‌اید وقتی که به دِین [وام] تا سررسید معیّن قرض می‌‌دهید و می‌‌گیرید پس آن را بنویسید و کاتبی باید بین شما به عدالت بنویسد و نویسنده (یکی از نویسندگان) نباید اباء کند از اینکه بنویسد چنانکه خداوند [نوشتن را] به او آموخت، پس باید بنویسد و کسی که حقّ بر گردن او است باید املاء کند و باید [در تلقین آنچه که به صاحب حقّ ضرر می‌‌رساند] از الله پروردگارش بهراسد و نباید از آن (از حقّ یا از آنچه که املاء می‌‌کند) چیزی را کم کند (بکاهد)، و اگر کسی که حقّ بر او است سفیه (محجورٌ علیه) یا ضعیف (غیر محجورٌ علیه) باشد [لکن بین الفاظی که علیه و له وی است تمیز ندهد] یا توانائی ندارد که او املاء کند پس ولیّ او [که حقّ بر او است یا ولیّ حقّ] باید به عدالت املاء کند، و دو شاهد [بالغ مُسلمِ حرّ (آزاد)] از مردان خود را گواه بگیرید و اگر دو [شاهد] مرد نبودند پس باید یک مرد و دو زن [شاهد باشند] از کسانی از شهداء که رضایت می‌‌دهید [را گواه بگیرید]، اگر که یکی از آن دو [زن] گمراه شد پس آن [زن] دیگری باید به او یادآوری کند، و شهداء [یعنی کسانی که برای حمل شهادت اهل می‌‌باشند] وقتی که خوانده می‌‌شوند [تا آن را حمل کنند یا کسی که متحمّل می‌‌باشد] نباید اباء کنند و [ای متداینان (معامله کنندگان به دِین) و شاهدان و کتّاب (نویسنده‌‌ها)] نباید که ملول شوید از اینکه آن را می‌‌نویسید، [چه قدر حقّ] تا زمان [سررسید] آن کوچک باشد یا بزرگ، آن نزد خداوند [از افراط به اخذ وثیقه به چند برابر حقّ همراه با نوشتن] دادگرانه‌‌تر و [از تفریط به اهمال نوشتن و شاهد گرفتن دورتر] است و برای شهادت [از تذکّر دقایق آن و قدر (اندازهٔ) حقّ و مدّت آن و غیر ذلک] درست‌‌تر (کفایت کننده‌‌تر) است و به اینکه شکّ نکنید نزدیکتر است، مگر آنکه تجارتی حاضره (نقدی) باشد که آن را بین خود می‌‌گردانید (دست به دست می‌‌کنید، تحویل می‌‌دهید و تحویل می‌‌گیرید) پس بر شما گناهی نیست که آن را ننویسید، و وقتی که خرید و فروش می‌‌کنید شاهد بگیرید و نویسنده‌‌ای و نه شاهدی نباید زیان ببینند، و اگر [مضارّت (ضرر زدن) را] انجام دهید [عقوبت می‌‌شوید] پس همانا آن انحراف شما [از فرمان خداوند] است و [نسبت] به خداوند تقوا پیشه کنید تا خداوند به شما علم بیآموزد و خداوند به هر چیزی دانا است [و مضارّت و تقوا از شما را می‌‌داند]

و اگر [حین تداین، معامله غیر نقدی یا وام] در سفر بودید و نویسنده‌‌ای نیافتید [که برای شما بنویسد] پس رهینه (گرویی) گرفته شود و اگر بعضی از شما بعضی دیگر را امین می‌‌داند پس کسی که امین شده است باید امانت (دِین) او را اداء نماید و باید [در خیانت کردن و نیرنگ زدن] از الله پروردگارش بترسد و شهادت را کتمان نکنید و کسی که آن را [بدون انگیزهٔ شرعی مُبیح (مباح کننده) بر کتمان آن] کتمان کند پس همانا او قلبش گناهکار است و خداوند به آنچه که عمل می‌‌کنید [از اداء امانت و خیانت در آن و اداء شهادت و کتمان آن] دانا است

از خداوند است [و مملوک او است] آنچه در آسمان‌‌ها و آنچه در زمین می‌‌باشد و اگر ظاهر کنید آنچه را که در درونتان هست [از نیّات و خیالات] یا پنهان کنید، خداوند آنها را با شما حساب می‌‌کند، سپس می‌‌آمرزد برای هر کس بخواهد و عذاب [و عقاب] می‌‌کند هر که را بخواهد، خداوند بر هر چیزی قادر و توانا است

پیغمبر ایمان آورد به آنچه از طرف [خدای] پروردگار به سوی او نازل شده و مؤمنین هم همه به خداوند و ملائکهٔ او و کتاب‌‌هائی [که خداوند فرستاده] و به پیغمبران او ایمان آورده‌‌اند، [ما] بین پیغمبران او [در امر پیامبری و نمایندگی خدا] فرق نمی‌‌گذاریم، همه گفتند شنیدیم و اطاعت کردیم و درخواست آمرزش از تو می‌‌کنیم، خدایا برگشت ما به سوی تو است

خداوند به هیچکس زیادتر از حدّ توانائی او [دستوری نمی‌‌دهد و] تکلیف نمی‌‌کند، [هر کس] آنچه نیکی کرده به سود خودش و آنچه بد کرده به زیان خودش می‌‌باشد، [خداوندا] پروردگارا ما را مُؤاخذه منما اگر چیزی را فراموش کنیم یا به اشتباه برویم، خدایا بر ما بار سنگین تحمیل منما چنانکه بر امّت‌‌های گذشته بار کردی، خداوندا بر ما آنچه طاقت نداریم [و زیادتر از اندازهٔ توانائی ما است] تحمیل مکن و از ما عفو نما و ما را بیامرز و بر ما رحم فرما تو آقا و [صاحب اختیار] ما هستی و ما را بر قوم کافر نصرت [و یاری] ده!

«الم»

خداوندی نیست جز ذات یکتای حقّ که زنده و پایدار است

کتاب را به حقّ بر تو نازل کرد [در حالی که] تصدیق کننده است بر آنچه [از کتب و شرایع] که بین دستان (نزد) او است و تورات را نازل کرد و انجیل را

قبل از [قرآن یا قبل از این زمان]، به جهت هدایت برای مردم، و فرقان (قرآن) را نازل کرد، همانا کسانی که به آیات خداوند [از حیث آیات بودن آنها] کفر ورزیده‌‌اند {آیات اعمّ از آیات انفسی و آفاقی و تدوینی هستند زیرا شؤنات نفوس و واردات جسمانی و نفسانی آنها و موجودات عالم کبیر همگی آیات جمال او و جلال او تعالی هستند} برای آنها عذاب شدیدی هست و خداوند عزیز (چیره) و انتقام‌‌گیر است {معنی عزّت او تعالی این است که مانعی او را از مراد او منع نمی‌‌کند، و از شأن او انتقام از کسی است که با او مخالفت کند و به او عصیان ورزد}

همانا چیزی [از کفر آنها] از خداوند در زمین و نه در آسمان [یعنی در جملهٔ ماسوی الله] بر او مخفی نمی‌‌شود

او کسی است که شما را آنگونه که می‌‌خواهد در رحم‌‌ها صورت می‌‌دهد، خدایی جز او نیست، عزیز [است که مانعی او را از تصویر کردن آنچه که در رحم می‌‌خواهد منع نمی‌‌کند] و حکیم است [که آن را تصویر نمی‌‌کند مگر به صورتى که استعداد او آن را اقتضاء می‌‌کند و مصالح عائده (برگشته) به آن یا به عالم را استعقاب (عوض گرفتن، لغزش کسی را خواستن) می‌‌نماید]

او کسی است که کتاب را بر تو نازل کرد، از [جملهٔ] آنها، آیاتی محکمات هستند، آنها مادر (اصل) کتابند و [برخی] دیگر متشابهات هستند و کسانی که در قلوبشان انحراف [یعنی میل (متمایل شدن) از حقّ و انحراف از جهت قلب و آخرت] هست پس به (جهت) طلب فتنه [چه شاعر (شعور دار) به ابتغاء (طلب) باشند یا غیر شاعر] و با طلب تأویل آن [به آنچه که موافق آرائشان می‌‌شود] از آنچه که تشابه (شبهت، اشکال در تشخیص) به آن دارد پیروی می‌‌کنند و (حال آنکه) تأویلش را جز خداوند نمی‌‌داند، و استواران در علم [با رسوخی (استواری) تامّ و آنان کسانی هستند که به مقام مشیّت رسیده‌‌اند و از مقام امکان ارتقاء یافته‌‌اند و آنان محمّد (ص) و دوازده اوصیاء او هستند نه غیر آنها، و امّا غیر آنان از انبیاء و اولیاء، چون از مقام امکان ارتقاء نیافته‌‌اند تأویل تامّ آن را نمی‌‌دانند بلکه به قدر مقامشان و شأنشان است، از باب تسلیم] می‌‌گویند همه [از محکم و متشابه] از نزد پروردگار ما است به آن ایمان آورده‌‌ایم و جز خردمندان [کسی] یاد نمی‌‌کند [که در کتاب محکم و متشابه هست، و اینکه متشابه را جز خداوند یا آن کسی که خلیفهٔ خدا می‌‌باشد آن را نمی‌‌داند، و اینکه ایجاد کتاب و انزال آن جز با اشتمال بر متشابه تصوّر نمی‌‌شود] {خردمندان کسانی هستند که اعمالشان و علومشان با تعقید (بستن) قلوبشان به ولایت بر دست اولیاء امر دارای لُب (مغز) گشته است}

[ای] پروردگار ما بعد از آنکه ما را [با تسلیم شدن و ترک استبداد به آراء با قبول ولایت و بیعت خاصّه] هدایت کردی قلب‌‌های ما را [از استقامت بر طریق اعتراف به عجز در آنچه که نمی‌‌دانیم و ترک تصرّف در متشابه که تأویل آن را نمی‌‌دانیم و اقرار به اینکه آن از نزد خداوند است الی تصرّف در آنچه که نمی‌‌دانیم و سخن راندن به آراء و تأویل متشابه از نزد خودمان و اتّباع از آنچه که هواهای ما موافق با آن می‌‌شود منحرف] مگردان و از نزد خودت به ما رحمتی هبه (اعطاء بدون عوض) کن همانا تو بسیار عطاء کننده‌‌ای

ای پروردگار ما همانا تو جمع کنندهٔ مردم هستی برای (در) [آن] روزی که شکّی در آن نیست همانا خداوند خلف وعده نمی‌‌کند

همانا کسانی که کفر ورزیده‌‌اند {مراد از کفر، کفر به ولایت است زیرا آیه تعریض به امّت است} هرگز اموال آنها و نه فرزندان آنها، آنها را از چیزی از [سخط] خداوند بی نیاز (دفع) نمی‌‌کند و آنان خود [در جحیم] هیزم آتشند [چنانکه آنها در دنیا هیزم آتش غضب و حرص و حسد و غیر آن هستند]

همانند رویهٔ آل فرعون و کسانی که قبل از آنها بودند [یعنی شأن آنها و رسم آنها است که رسولان و اوصیای آنها و سایر] آیات ما را دروغ شمردند پس خداوند آنها را به گناهانشان گرفت و خداوند سخت عقوبت دهنده است

[ای محمّد] به کسانی که کفر ورزیده‌‌اند بگو: بزودی [در دنیا و حال مرگ و در برزخ‌‌ها و در محشر] مغلوب خواهید شد و [بعد از منتهی شدن به محشر] به جهنّم محشور می‌‌شوید و [آنجا] بد جایگاهی است

[ای یهود یا مطلق کفّار یا مطلق مردم از مسلمین و کفّار] همانا به عنوان نشانه برای شما [دالّ بر صدق محمّد (ص) در رسالتش] می‌‌باشد در [آن هنگام که] دو گروه [در بدر] روبرو شدند گروهی که در راه خدا جنگ می‌‌کردند و دیگری کافران (مشرکین مکّه) که آنها را با دیدن چشم دو مثل (برابر) خود می‌‌دیدند و خداوند کسی که بخواهد را با یاری خود تأیید (نیرومند) می‌‌کند که هرآینه در آن برای دارندگان بصیرت البتّه عبرتی هست

دوستی شهوات (همان محبّت نفسانی) از زنان و پسران [بلکه مطلق اولاد] و مال هنگفت انباشته شده از طلا و نقره و اسبان نشان‌‌دار [چریده یا تعلیم دیده یا زیبا از سیما] و چهارپایان و کشتزار برای ناس (مردم، فراموش کنندگان، نه انسان) زینت داده شده، آنها کالا‌‌های حیات دنیا هستند و خداوند است که سرانجام خوب [برای کسی که آن را ترک کند] تنها نزد او است