حزب شمارهٔ ۱۱۰

آیا ندیدی کسانی را که نفاق ورزیده‌‌اند (عبد الله بن اُبیّ) که به برادرانشان از اهل کتاب که کفر ورزیدند (بنی نضیر) می‌‌گویند اگر [از دیارتان] اخراج شوید حتماً با شما خارج می‌‌شویم و دربارۀ شما ابداً از احدی اطاعت نمی‌‌کنیم [یعنی در جنگ با شما از محمّد (ص) و اصحابش اطاعت نمی‌‌کنیم] و اگر با شما جنگ شود حتماً شما را یاری می‌‌کنیم و خداوند گواهی می‌‌دهد که آنها البتّه دروغگو هستند

اگر اخراج شوند با آنها خارج نمی‌‌شوند و اگر با آنها جنگ شود آنها را یاری نمی‌‌کنند و اگر یاریشان کنند حتماً پشت می‌‌گردانند سپس یاری نمی‌‌شوند

البتّه شما در سینه‌‌های آنها ترسناک‌‌تر از خداوند هستید [برای اینکه آنها از خداوند نمی‌‌ترسند و با او مخالفت می‌‌کنند و از شما می‌‌ترسند و با شما موافقت می‌‌کنند] آن به خاطر این است که آنها گروهی هستند که نمی‌‌فهمند [یعنی علم دینی اخروی ندارند و ادراکات آنها محصور بر ظاهر دنیا است و لذلک از خداوند نمی‌‌ترسند و از شما می‌‌ترسند]

[ای مؤمنان، منافقان و یهود] جمیعاً [برای خوف آنها از شما] با شما نمی‌‌جنگند مگر در قریه‌‌های حصاردار یا از ورای دیوارها، سختگیریشان بین خود شدید است [و لکن برای القاء رعب در قلوبشان بر جنگ کردن با شما جرأت نمی‌‌کنند نه برای ضعف و جبن در آنها]، آنها را جمیع می‌‌پنداری و (حال آنکه) قلوبشان پراکنده است آن به خاطر این است که آنها قومی هستند که تعقّل نمی‌‌کنند [یعنی عقل ندارند، یا به عقولشان درک نمی‌‌کنند، یا به آنچه که صلاحشان در آن است تعقّل نمی‌‌کنند]

[مَثَل آنان در آن] مانند مَثَل کسانی است که قبل از آنها نزدیک هستند {یعنی بنو قینقاع یا کسانی که در بدر کشته شدند یا همهٔ ابناء دنیا} [یعنی در حالی که آنها نزدیک به شما هستند یا زماناً نزدیک هستند] {زیرا کسی که از اهل دنیا باشد حال او این است که اگر در وفاء کردن نفع دنیوی او نباشد به وعده‌‌اش وفاء نمی‌‌کند و کسانی که آنها را مشاهده می‌‌کنند رهبت (ترس) در سینه‌‌هایشان شدیدتر می‌‌باشد از کسانی که آن را مشاهده نمی‌‌کنند} وبال امر خود را چشیدند و [در آخرت] عذابی دردناک دارند

[مَثَل عبد الله بن اُبیّ در غزوۀ بنی نضیر و بنی قینقاع] مانند مَثَل شیطان است آنوقت که به انسان گفت کفر بورز پس چون کفر ورزید گفت همانا من از تو بیزارم همانا من از الله پروردگار عالمیان می‌‌ترسم

پس عاقبت آن دو (شیطان و انسان کافر) بود که آن دو در آتش ماندگار در آن هستند و آن جزای ستمکاران است

ای کسانی که [با بیعت اسلامیّه] ایمان آورده‌‌اید [در ارتکاب مناهی و ترک اوامر قالبیّه، یا در نقض بیعت و نقض عهد] از خداوند بهراسید [یا در شوب (آمیختن) اعمال قالبی با اغراض نفسانی مباح یا غیر مباح از خداوند تقوا (پروا) کنید، یا ای کسانی که با بیعت ایمانیّۀ ولویّه ایمان آوردید در انحراف از طریق قلب از خداوند بترسید، یا از خداوند در نسیان (فراموش کردن) ذکر مأخوذ، یا در نسیان خداوند در جمیع اعمالتان بهراسید، یا ای کسانی که با ایمان شهودی با شهود ملکوت ولیّ امر و نزول سکینه و حضور نزد ولیّ امرتان ایمان آورده‌‌اید در التفات به غیر ولیّ امرتان و التذاذ به غیر شهود جمال او از خداوند تقوا (پروا) کنید زیرا او مهمان عزیز غیور است وقتی که به غیر او نظر کنید یا به لذّتی غیر از لذّت شهود جمال او منصرف شوید در خانه‌‌های قلوب شما اقامت نمی‌‌کند و برای شما حسرت فراق او و ندامت آن باقی می‌‌ماند، یا در نسبت دادن افعال و صفات به خودتان حین حضور شما نزد ولیّ امرتان از خداوند تقوا (پروا) کنید] و نفس باید نظر کند که برای فردا چه اقدامی کرده (پیش فرستاده) {کسی که به اعمال اخرویّهٔ خویش نظر می‌‌کند پس باید به فعلیّت اخیره که همان فعلیّت ولایت است نظر کند تا برای او تمییز بین صحیح آن و فاسد آن و شوب آن و خالص آن، مدخرّ (اندوخته) آن برای فردایش و راجع (بازگشت کننده) آن به نفس و عاجل (اکنون) ممکن شود، زیرا این تمیز امر صعبی (دشواری) است که حاصل نمی‌‌شود مگر برای ناقد بصیر مخلَص} و از خداوند پروا کنید همانا خداوند به آنچه که عمل می‌‌کنید آگاه است [و مشوب را از خالص تمیز می‌‌دهد]

و مانند کسانی نباشید که [بطور مطلق] خداوند را فراموش کرده‌‌اند [و عملى برای فردا نمی‌‌کنند، یا مانند کسانی نباشید که در آنچه که برای آخرت عمل می‌‌کنند خداوند را فراموش کرده‌‌اند و آن را از حیثی که نمی‌‌فهمند برای دنیا قرار می‌‌دهند] پس انفس آنها، آنها [که همان جهات الهیّهٔ آنها و لطیفهٔ انسانیّهٔ آنان است] فراموش کرد [و آنچه که انجام می‌‌دهند را انجام نمی‌‌دهند مگر برای انفس حیوانی خود، نه برای انفس انسانیشان]، آنان خود فاسق هستند

اصحاب آتش و اصحاب جنّت متساوی نمی‌‌شوند {در قیامت فراموش کنندگان بر انفس خود و متّقین مساوى نمی‌‌شوند برای اینکه فراموش کنندگان اصحاب آتشند و متّقین اصحاب جنّت هستند و اصحاب نار همان زیانکاران معذّب هستند}، اصحاب جنّت همان رستگارانند

اگر این قرآن را بر کوهی نازل می‌‌کردیم البتّه [با وجود صلابتش و عظمتش] از ترس خداوند آن را خاشع و شکافته شده می‌‌دیدی [و ما آن را بر شما نازل کردیم و حال آنکه شما ضعفائی لیّن (نرم) هستید و از خشیّت خداوند خاشع نشدید و نشکافتید] و این مَثل‌‌ها [ی فرضی] را آنها را بر مردم می‌‌زنیم با ترقّب به اینکه [در احوال خویش] تفکّر کنند [و به قساوت خود نظر نمایند و در تلیین (نرم کردن) قلوبشان تدبّر کنند]

او خدایی است که جز او خدایی نیست عالم غیب و شهادت است [یعنی به آنچه که غایب از خلق است و به آنچه که بر آنان مشهود می‌‌باشد عالم است] او رحمان [مُفیض (افاضه کننده، فیض دهنده) بر وجودات و بر کمالات اوّلیّه بر موجودات] و رحیم [مفیض بر کمالات ثانویّه بر انسان] است

او الله است که جز او خدایی نیست [الملک] پادشاهی است القدّوس [بسیار پاک منزّه از کثرات و نسبت دادن افعال و صفات و لحاظ کردن این نسب و حیثیّات] السّلام [سالم از هر نقصی و عیبی و از هر أنحای کثرات و حدود و نسب و اضافات مگر در اعتبار اعتبار کننده‌‌ها] المؤمن [کسی که خلق او از ظلم او ایمن هستند] المُهَیمِن (نگهدار، مؤتمن، تکیه‌‌گاه) العزیز (چیره) الجبّار (جبران کننده) [که هر کسر و نقصی و قصوری و تقصیری از بندگانش یا از سایر خلقش را جبران می‌‌کند، یا عظیم الشأن است] المتکبّر (بسیار بزرگ) [به حیثی که نزد او جلیلی و نه حقیری باقی نمی‌‌ماند]، خداوند از آنچه که شریک می‌‌دارند [از اصنام و کواکب و عناصر و سایر موالید برای عدم بقای چیزی نزد بزرگی او] منزّه است

اوست الله الخالق [که مادّه شیء را در اوّل ایجاد کرد]، البارئ (پدید آورنده) [که او را درست کرد و بر آنچه که شایسته است به او وجود داده] المصوّر (صورت دهنده) [که به کلّ آنها و کلّ اجزاء آنها صُوَری لایق حال آنها عطاء می‌‌کند]، نام‌‌های نیک فقط از آن اوست {اسم اختصاص به اسم لفظی ندارد بلکه هر آنچه که دلالت بر شیئی دیگر بکند آن اسم برای آن شیء است چه دلالت آن وضعیّه باشد یا طبیعیّه یا عقلیّه، و چه دالّ، به عنوان لفظ باشد یا به عنوان معنی یا ذاتی جوهری، و اسم حسن آن است که در اطلاقش بر خداوند و در دلالتش بر او شوب نقص و عدم و حدّ نباشد، و این عبارت افادهٔ حصر اسماء حسنى در او می‌‌کند و آن برای حصر صفات علیا در او است، و به مفهوم مخالف صفتی است که افادۀ عدم جواز اطلاق اسماء سوء بر او را می‌‌کند، و اسماء سوء آنچه که دلالتش یا اطلاقش بر او تعالی باشد به عنوان مستلزم نقص و حدّ است}، آنچه که در آسمان‌‌ها و زمین است او را تسبیح می‌‌کنند و او غالب و حکیم است {تصوّر نمی‌‌شود که اشیاء به عنوان مسبّح او تعالی باشند مگر وقتی که او فعلیّت اخیره برای اشیاء باشد و قوام جمیع اشیاء به او باشد، و این معنی مستلزم جمیع صفات سلبیّه و اضافیّه و حقیقیّهٔ ذات اضافه و حقیقت محضه است}.

ای کسانی که [با بیعت عامّه] ایمان آورده‌‌اید دشمن من و دشمن خود را به عنوان دوست مگیرید که به آنها مودّت افکنید و (حال آنکه) به آنچه از حقّ که به شما آورده کفر ورزیده‌‌اند، رسول و شما را [از مکّه] بیرون می‌‌کنند [برای این] که به خداوند پروردگارتان ایمان آورده‌‌اید اگر به [قصد] جهاد در راه من و طلب خشنودی من خارج شده‌‌اید با آنها در پنهان دوستی می‌‌کنید [یا در سرّ (خفاء) دوستی نشان می‌‌دهید، یا به سبب مودّتی که بین شما و آنها است احوال رسول (ص) را در سرّ به آنان اعلام می‌‌کنید] و (حال آنکه) من آنچه که اخفاء کرده‌‌اید و آنچه که علنی کرده‌‌اید را می‌‌دانم [و رسولم را بر شما مطّلع می‌‌کنم] و کسی از شما که آن را انجام دهد پس همانا راه سواء (راست، درست) [و همان صراط انسانی] را گم کرده است [یعنی از راه درست به سوی راه‌‌های شیطانی گم شده است]

اگر به شما دست بیازند بر شما دشمن می‌‌باشند و دستانشان و زبان‌‌هایشان را به بدی (قتل و ضرب و شتم) به شما بگشایند و دوست دارند که شما [نیز] کفر بورزید

خویشان شما [که به سبب آنها با رسول خدا (ص) مخالفت می‌‌کنید] و نه فرزندان شما هرگز به شما نفع نخواهند رساند در روز قیامت بین شما فاصله می‌‌افتد [یعنی از شدّت هول و خوف بین شما جدایی می‌‌افتد به حیثی که هر کدام از هر کدام فرار می‌‌کند] و خداوند به آنچه که عمل می‌‌کنید بینا است [و شما را بر آنچه که عمل کرده‌‌اید مجازات می‌‌کند و نجاتی برای شما از قِبل ارحام شما و نه از قِبل خدای تعالی نیست]

همانا در ابراهیم و کسانی که با او بودند برای شما الگوی خوبی [یعنی اقتداء نیک یا خصلت نیک که شایسته است که به آن اقتداء شود] می‌‌باشد آنوقت که به قوم خود گفتند همانا ما از شما و از آنچه غیر از خداوند بندگی می‌‌کنید برائت جوینده‌‌ایم، از شما کفر (برائت) ورزیدیم (دوری گزیدیم) و دشمنی و بغض بین ما و شما بطور ابدی آشکار شد [یعنی بغض ما بر شما بغض برای خداوند است و بغض شما بر ما بغض برای شیطان است] تا آنکه به خدای یگانه ایمان بیاورید [و در این صورت عداوت، محبّت و الفت می‌‌گردد]، مگر قول ابراهیم به پدرش که حتماً برای تو طلب آمرزش می‌‌کنم و از [قِبل خداوند یا از رحمت یا از عذاب] خداوند، از چیزی برای تو مالک نیستم [ای] پروردگار ما، فقط بر تو توکّل کردیم و به تو برگشتیم و بازگشت (سرانجام) به تو است {توکّل جز با ترک نسبت دادن فعل به نفس نیست، و انابه در این صورت با ترک نسبت دادن صفات می‌‌باشد، و إِلَيْكَ الْمَصِير اشاره به فنای ذات است}

[ای] پروردگار ما، ما را به عنوان فتنه (امتحان) برای کسانی که کفر ورزیده‌‌اند قرار مده [یعنی ما را به عنوان امتحان یا به عنوان گمراهی یا به عنوان اثم یا به عنوان کفر یا به عنوان فضیحت (رسوایی) یا به عنوان عذاب یا به عنوان اضلال قرار مده، یعنی ما را سبب آن برای آنها قرار مده، یا ما را به خاطر عذاب کسانی که کفر ورزیده‌‌اند ممتحن قرار مده، یا به خاطر هدایت یافتن کسانی که کفر ورزیده‌‌اند و به عنوان سبب شدن آنان برای فتنۀ کسانی که کفر ورزیده‌‌اند] و [در آنچه که از ما تفریط شد] ما را بیامرز، [ای] پروردگار ما، همانا تو همان عزیز [غالب منیع (بسیار با مناعت)] و حکیم هستی [که دقایق امور را می‌‌دانی، و صنع را مشتملاً بر غایات دقیق انیق (شگفت‌‌آور) اتقان (استوار کردن) می‌‌کنی]

البتّه همانا برای شما در آنها (ابراهیم و قومش) برای کسی که به خداوند و روز آخر امید می‌‌دارد الگویی نیکو می‌‌باشد و [کسی از شما] که [از تاسّی کردن] روی گرداند [پس به خداوند به چیزی ضرری نمی‌‌رساند و جز این نیست که از روی ترحّم بر شما به شما امر به تاسّی کردن نمود] زیرا خداوند او بی‌‌نیاز و ستوده است [چه حمد شود یا حمد نشود]

چه بسا خداوند بین شما و کسانی از آنها که دشمنی داشته‌‌اید دوستی قرار دهد، و خداوند بسیار توانا [است بر اینکه معادات (به هم دشمنی کردن) و تبرّى (بیزاری جُستن) را به محبّت و موالات (با هم دوستی کردن) تبدیل نماید] و خداوند بسیار آمرزنده است [آنچه که از آنها از معادات شما به جهالتی صادر شده و آنچه که از شما از موالات با آنها به جهالتی صادر شده است را می‌‌بخشد] و مهربان است [که به آنها رحم می‌‌کند و به شما رحم می‌‌کند چه رسد به مغفرت او بر شما]

خداوند شما را از [دوستی کردن با] کسانی که در دین با شما جنگ نکرده‌‌اند و شما را از دیارتان بیرون ننمودند نهی نمی‌‌کند که از آنها بیزاری جویید و به آنها دادگری کنید همانا خداوند دادگران را دوست می‌‌دارد

جز این نیست که خداوند شما را از کسانی که با شما در دین جنگ کردند و شما را از وطنتان اخراج نمودند و بر اخراج شما پشتیبانی کردند نهی می‌‌کند که [کراهت بدارید که] با آنها دوستی کنید و کسانی که با آنها دوستی کنند پس آنان [با وضع ولایت (دوستی کردن) در غیر موضع آن بلکه در موضع عداوت] همان ظالمان هستند

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید وقتی که مؤمنات مهاجر نزد شما می‌‌آیند پس آنها را امتحان کنید [به اینکه موافقت قلوب آنها را بر زبانشان اختبار (آزمون) نمایید به اینکه قسم بخورند که از جهت بغض زوج و نه به جهت رغبت از سرزمینی به سرزمینی دیگر و نه التماس دِینی خارج نشده‌‌اند و جز حبّ بر خداوند خارج نشده‌‌اند] خداوند به ایمان آنها داناتر است [و جز این نیست که به شما به امتحان کردن امر می‌‌کند تا آنکه ایضاً ایمان آنها بر شما ظاهر شود] پس اگر آنها را مؤمنه دانستید پس آنها را به کفّار برمگردانید آنها بر آنان حلال نیستند و آنان بر آنها حلال نیستند و آنچه را که [بر این زن‌‌ها از مهر و غیر آن] انفاق کرده‌‌اند به آنها (کفّار) بدهید و وقتی که اجرت‌‌های (مهریۀ) آنها را به آنها بدهید {مهریه‌‌هایشان را به عنوان اجور (اجرت‌‌ها) نامید، برای اینکه مهریه، اجرت برای بذل بُضع (شرمگاه) است} گناهی بر شما نیست که با آنها نکاح کنید و کافرات را به زناشویی نگه مدارید و [اگر زنی از شما به کفّار ملحق شد] آنچه که انفاق کرده‌‌اید را درخواست کنید و باید آنچه که انفاق کرده‌‌اند را درخواست نمایند [یعنی وقتی که بین شما معاهده می‌‌باشد پس آنچه که شما انفاق کرده‌‌اید را درخواست کنید و آنان نیز باید آنچه که انفاق کرده‌‌اند را درخواست کنند و زنان ملحقات (ملحق شدگان) از آنها به شما را به آنها بر نگردانید و طلب استرداد ملحقات از شما به آنان را نکنید] آن حکم خداوند است که بین شما [به آن] حکم می‌‌کند و خداوند [به مصالح و غایات مترتّبه بر افعال و احکام] بسیار دانا و حکیم است [که فعلی را انجام نمی‌‌دهد مگر به غایات محکمهٔ نافع و حکمى را حکم نمی‌‌کند مگر برای مصالح عدیده و غایاتی شریفه]

و اگر چیزی از شما فوت شد [یعنی یکی] از ازواج شما به سوی کفّار [برگشت] و به شما عاقبت (غنیمت) رسید آنگاه [ای مؤمنین] به کسانی که ازواجشان رفته‌‌اند مثل آنچه که انفاق کرده‌‌اند [از غنیمتی که به شما رسیده] بدهید [یا معنی می‌‌دهد که شما بر زنانی دیگر عاقبت دهید و ای مؤمنان از بیت المال (خزانه) مسلمین به کسانی که ازواجشان رفته‌‌اند آنچه که انفاق کرده‌‌اند را بدهید] و [ای مؤمنین از عدم اعطاء آنچه که انفاق کرده‌‌اند] بهراسید از خداوندی که شما به او مؤمن هستید

ای پیامبر وقتی که مؤمنات [یعنی مذعنات (زنان اذعان کنندگان) یا مشرفات بر اسلام] نزد تو می‌‌آیند که با تو بیعت کنند {چون زمان بعثت رسول خدا (ص) زمان فترت از رسولان (ع) و اندراس (محو شدن، پوسیدگی) از احکام آنها بود و مردم با اخذ از پدران و معلّمین، منتحل بر ملّت خود بودند و بیعت که اصل جملهٔ خیرات می‌‌باشد و شریعتی نبوده و ملّتی (دینی) صدق نکرده مگر با آن، اثر آن مندرسی (محو شده‌‌ای) ممحوّ (نقش و نوشتهٔ پاک شده) از اذهان، بلکه غریبه در انظار آنها و مستهجنه (قبیح) در عقول جزئیّهٔ آنها بود و مردان بعد از مشاهدهٔ این فعلت از رسول خدا (ص) و اخذ بیعت از هر کسی که ارادهٔ اسلام می‌‌کرد یقین کردند که آنها وقتی که ارادهٔ اسلام کنند این فعلت بر ایشان واجب است، و امّا زنان پس مانند این است که وجوب آن بر آنها (زنان) مخفی بود و مانند این است که آنها اعتقاد داشتند که اسلام به این است که بگویند: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله» و ندانستند که انسان با این کلمه در امان است و امّا اسلام که جز با بیعت کردن محقّق نمی‌‌شود خدای تعالی چگونگی بیعت آنان را به عنوان تعریض به وجوب آن ایضاً بر آنها (زنان) ظاهر کرد} بنابر اینکه چیزی [از اشیاء یا چیزی از اشراک] را با خداوند شریک نکنند و سرقت نکنند و زنا ندهند و اولاد خود را [با وأد (زنده به گور کردن)] نکشند و بهتانی که آن را بین دستان خود و پاهای خود افتراء می‌‌بندند نیاورند {بطن (شکم) زن که جنین را حمل می‌‌کند بین دو دست است و فرج وی که طفل از آن متولّد می‌‌کند بین دو پایش است، و بهتانی که آنها از آن نهی شدند قذف محصنات و دروغ بر مردم، و اضافت اولاد به ازواج بنابر بطلان است} و از تو در نیکی نافرمانی نکنند [یعنی در آنچه که تو به آن امر کردی تو را عصیان نورزند زیرا معروف جز آن نیست] پس با آنها بیعت کن و از خداوند برای آنها آمرزش بطلب همانا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است {گفته شده پیامبر (ص) با این آیه با کلام با زنان بیعت می‌‌کرد و دست رسول خدا (ص) دست هیچ زنی را مسّ نمی‌‌کرد جز زنی را که او (مؤنّث) را مالک می‌‌شد، و روایت شده که وقتی که با زنان بیعت می‌‌کرد قدح آبی می‌‌خواست و دست خویش را در آن فرو می‌‌برد و می‌‌گفت آنچه را که خدای تعالی آن را فرمود سپس دستش را خارج می‌‌کرد سپس آنها (زنان) دستشان را در آن فرو می‌‌بردند، و گفته شده که او (ص) با آنها از ورای جامه بیعت می‌‌کرد و گفته شده وجه در بیعت زنان با آنکه آنها (زنان) در جنگ‌‌ها از اهل نصرت (یاری رساندن) نیستند همان اخذ عهد از آنها (زنان) به آنچه است که شأن آنها را در دین و انفس و ازواج اصلاح می‌‌نماید}

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید قومی که خداوند بر آنها غضب کرده است را به دوستی مگیرید آنها همانا از آخرت مأیوس شده‌‌اند همانطور که کفّار از اصحاب قبور یأس می‌‌دارند.

آنچه که در آسمان‌‌ها هست و آنچه که در زمین هست خداوند را تسبیح می‌‌کنند و او غالب و حکیم است

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید چرا آنچه که [خود] انجام نمی‌‌دهید را [به دیگران] می‌‌گوئید {و این گفتن اعمّ است از اینکه در احکام الهیّه باشد به اینکه انسان به نحو افتاء یا تقلید حکمی از احکام را بگوید و حال آنکه خودش آن را انجام ندهد، و در امر به معروف و نهی از منکر به این است که به غیر خود امر کند و حال آنکه خودش ایتمار (فرمانبرداری) نکند و نهی کند و خودش انتهاء (خودداری) نکند، و در مواعظ و نصایح به این است که وعظ کند و نصیحت نماید به آنچه که خودش آن را انجام نمی‌‌دهد، و در صنایع و حِرَف (حرفه‌‌ها) این است که صاحب حرفه وقتی که به صاحب صنعت می‌‌گوید که شایسته است که صنعت او چنین و چنان باشد، یا بگوید صنعت وقتی که چنین و چنان باشد مصنوع محکم می‌‌باشد و باقیماندنی می‌‌باشد و خود انجام ندهد}

نزد خداوند منفوری بزرگ است که آنچه را که [خود] انجام نمی‌‌دهید [به دیگران] بگوئید

همانا خداوند دوست می‌‌دارد کسانی را که در راه او [در حالی که] به صف [هستند، صف بسته] پیکار می‌‌کنند مانند اینکه آنها بنایی مرصوص (محکم، اتّصال داده شده به هم) هستند

و [به آنها یاد آوری کن] آنوقتی را که موسی به قومش گفت ای قوم من، چرا مرا می‌‌آزارید و همانا می‌‌دانید که من فرستادهٔ خداوند به سوی شما هستم [تا قبح فعل قوم موسی و غایت آن که مترتّبه بر آن است را به یاد آورند و از ایذاء (آزار دادن) تو یا ایذاء عترت تو بعد از تو ارتداع (خودداری) کنند] و چون [از حقّ] منحرف شدند خداوند قلوب آنان را [از استقامت انسانیّت] منحرف کرد و خداوند مردمان فاسق را هدایت نمی‌‌کند

و [به آنها یاد آوری کن تا به حقّ بودن تو متذکّر شوند و از طاعت تو خارج نشوند] آنوقتی را که عیسی پسر مریم گفت ای بنی اسرائیل همانا من فرستادهٔ خداوند به سوی شما هستم تصدیق کننده‌‌ام بر آنچه از تورات که بین دستانم است و بشارت دهنده‌‌ام به رسولی که بعد از من می‌‌آید اسم او احمد است و چون بیّنات را نزد آنها آورد گفتند این سحری واضح است

و چه کسی ظالم‌‌تر از کسی است که بر خداوند دروغ افتراء بندد و (حال آنکه) او به اسلام دعوت می‌‌شود {ظاهر آن مُنزل (نازل شده) دربارهٔ منکرین محمّد (ص) و رسالت او و معجزات او و قول آنها است که انبیاء (ع) توصیّه کرده‌‌اند که به رسولی ایمان نیاوریم مگر چنین و چنان باشد، به ما گفتند: بعد از ما پیامبری نیست، لکن تعریض به کسی است که بعد از رسول (ص) ادّعاى خلافت کرد و آن را از رسول (ص) یا از خداوند ادّعاء کردند} و خداوند مردمان ستمکار [با وضع ولایت در غیر موضع آن و با ادّعاى خلافت بدون استحقاق] را هدایت نمی‌‌کند

می‌‌خواهند نور خداوند {نور خداوند همان ولایت است} را با دهانشان خاموش کنند و (حال آنکه) خداوند تمام کنندهٔ نور خود است و اگرچه کافران [به ولایت] از آن کراهت دارند

او کسی است که رسولش را به هدایت [یعنی رسالت] و دین حق فرستاد [و اسلام همانچه است که با آن هدایت به سوی امام و ایمان و دین حقّ است] تا که او را بر دین [یعنی بر جنس ادیان و طُرُق مختلفه] همگی غالب نماید {زیرا طُرُق نفس به سوی شیطان بسیار است و حال آنکه طریق الی الله واحد و همان طریق ولایت است} و اگرچه مشرکین [به ولایت] کراهت دارند

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید [یعنی با بیعت عامّه اسلام آورده‌‌اید] آیا شما را به تجارتی که شما را از عذابی دردناک نجات بدهد دلالت کنم؟

[با ایمان خاصّ و بیعت ایمانیّۀ ولویّه] به خداوند و رسول او ایمان بیاورید و در راه خدا با [بذل] اموال خود [که آن همهٔ آنچه است که به انسان نسبت داده می‌‌شود] و انفستان [با بذل آن به حیثی که نه انفسى برای شما باقی بماند و نه آنچه که به انفستان نسبت داده می‌‌شود] جهاد کنید آن برای شما بهتر است اگر می‌‌دانستید [یعنی اگر از اهل علم می‌‌بودید آن را می‌‌دانستید، یا اگر آن را می‌‌دانستید آن را اختیار می‌‌کردید]

تا خداوند گناهان شما را برای شما بیآمرزد و شما را در جنّت‌‌هایی که از تحت آنها نهرها جاری می‌‌شود و به مسکن‌‌های پاکی در جنّات عدن [یعنی جنّات اقامت، و آن آخرین جنّات است] داخل کند آن رستگاری بزرگ است

و [خصلت] دیگری که آن را دوست می‌‌دارید، یاری از خداوند و فتح [در دنیا با ظهور قائم (ع)] نزدیک است و به مؤمنین [به ظفر بر لشکریان نفس با ظهور قائم (ع) و نصرت خداوند] بشارت بده

ای کسانی که [با بیعت خاصّهٔ ولویّه] ایمان آورده‌‌اید یاران خداوند باشید همانطور که عیسی پسر مریم به حواریون گفت که چه کسی مرا الی الله یاری می‌‌کند، حواریون گفتند ما یاری کنندگان خداییم و گروهی از بنی اسرائیل ایمان آوردند پس [بعد از قول عیسی ابن مریم (ع)] گروهی [به خداوند بواسطۀ عیسی یا به عیسی (ع) بعد از این گفتار او] کفر ورزیدند پس به کسانی که ایمان آوردند بر [ضدّ] دشمنانشان کمک کردیم و غالب (چیره) گشتند.