حزب شمارهٔ ۱۹

پس شما را چه شده که دربارهٔ منافقان دو دستگی دارید؟ [یعنی برای شما شایسته نیست که دربارهٔ کسانی که خداوند حکم به کفر آنان کرده به دو فرقه متفرّق شوید] و خداوند به (سبب) آنچه که کسب کردند آنها را بر گردانده (در کفر ردّ کرده) است آیا می‌‌خواهید که کسی را که خداوند گمراه کرده هدایت کنید و کسی را که خداوند گمراه کند پس هرگز برای او راهی نخواهی یافت

دوست دارند که [شما] کفر بورزید چنانکه [خود] کفر ورزیدند و [آنگاه] مساوی باشید پس از آنها دوست نگیرید تا آنکه در راه خدا مهاجرت کنند پس اگر روی گردانیدند پس در هر جایی که آنها را یافتید آنها را بگیرید و آنها را بکشید و از آنها دوست و نه یاوری نگیرید

مگر کسانی که به قومی وصل می‌‌شوند که بین شما و آنها پیمانی هست یا نزد شما می‌‌آیند [در حالی که] سینه‌‌هایشان از اینکه با شما جنگ کنند یا با قوم خود جنگ کنند تنگ است و اگر خداوند می‌‌خواست حتماً آنها را بر شما مسلّط می‌‌کرد و حتماً با شما نبرد می‌‌کردند پس اگر از شما کناره گرفتند و با شما نجنگیدند و به شما [طرح] تسلیم افکندند، پس خداوند برای شما راهی [برای اسارت و کشتن] آنها قرار نداده است

بزودی دیگرانی را خواهید یافت که [با خدعه کردن] می‌‌خواهند از شما ایمن شوند و [با وفاق می‌‌خواهند] قوم خود را ایمن کنند [در حالی که آنها] هرگاه که به فتنه [یعنی به جنگ کردن با شما] بر می‌‌گردند در آن سرنگون می‌‌شوند [یعنی از اظهار وفاق به جنگ کردن با شما بر می‌‌گردند] پس اگر از شما کناره نگرفتند و به شما [طرح] تسلیم نیفکندند و دست برنداشتند پس آنها را در هر جائی که به آنان دست یافتید بگیرید و آنها را بکشید و دربارهٔ آنها، برای شما علیهم (بر ضدّ آنان) برهانی آشکار [از جهت تسلّط و از جهت ید یا حجّت برای غدر (بی‌‌وفایی، پیمان شکنی) آنها] قرار داده‌‌ایم

و بر مؤمن [صحیح] نباشد که مؤمنی را [به غیر حقّ] بکشد [پس به هر حال عذاب خواهد شد] مگر از روی خطاء و کسی که مؤمنی را از روی خطاء بکشد، پس آزاد کردن برده‌‌ای مؤمن و دیه‌‌ای که به اهل او تسلّم (پرداخت) کند [بر عهدهٔ او] است مگر اینکه [اولیاء دم با عفو کردن] صدقه (تصدّق، گذشت) کنند و اگر از قومی باشد که بر شما دشمن هستند و (در حالی که) او مؤمن است پس آزاد کردن برده‌‌ای مؤمن [بدون دیه بر عهدهٔ او است] و اگر از قومی بود که بین شما و آنها پیمانی هست، پس [از جهت حفظ میثاق] تسلّم (پرداخت) دیه به اهل او و آزاد کردن برده‌‌ای مؤمن [بر عهدهٔ او است]، پس کسی که [برده‌‌ای یا ثمن آن را] نیافت پس دو ماه پیاپی روزه به (سبب) توبه از خداوند [بر عهدهٔ او] است و خداوند دانا [به وضع احکام] و حکیم می‌‌باشد [که آن را بر غایات محکمه وضع می‌‌کند]

و کسی که مؤمنی را به [قصد به] عمد بکشد پس جزائش جهنم است، در آن ماندگار است خداوند بر او غضب کند و او را لعن [دور] کند و عذابی عظیم برایش مهیّا سازد

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید وقتی که در راه خدا [در زمین با پاهایتان قدم] می‌‌زنید [یعنی در جهاد سفر می‌‌کنید] پس [در طلب ظهور امر از کفر و ایمان از کسی که با او ملاقات می‌‌کنید] بررسی (شدیداً ملاحظه) کنید [یعنی قبل از تیقّن (یقین یافتن) به کفر آنان در قتل تعجیل نکنید] و به کسی که به شما [طرح] تسلیم می‌‌افکند نگویید که مؤمن نیستی (اسلام او را انکار نکنید)، عَرَض (کالای زایل) زندگانی دنیا را می‌‌جویید [یعنی اسلام او را انکار نکنید برای ابتغاء (بدست آوردن) مالش با کشتن او بلکه امر او را بررسی کنید پس اگر اثر صدق در او ظاهر شد پس او را نکشید] و (حال آنکه) غنیمت‌‌های بسیار نزد خداوند است شما [هم] قبل از این، این‌‌چنین [کافر و متزلزل و مظهر (اظهار کننده) بر اسلام با زبان‌‌هایتان] بودید سپس خداوند بر شما منّت نهاد پس بررسی کنید همانا خداوند به آنچه که عمل می‌‌کنید آگاه است [پس در افعالتان و در نیّات خود احتیاط کنید]

نشستگان از مؤمنین [کسانی که دعوت ظاهره را قبول کرده‌‌اند چه دعوت باطنه را قبول کرده و با بیعت خاصّه بیعت کرده باشند یا بر دعوت ظاهره و بر قبول بیعت عامّهٔ اسلامیّه وقوف کرده باشند] غیر ضررمندان و مجاهده کنندگان با اموالشان [با بذل آنها بر مجاهدین و صرف آنها در راه خیرات و انفاق آنها بر انفس آنها در جهاد و صرف قوایشان که همان اموال حقیقی آنها است، و همچنین نسبت دادن افعالشان و اوصافشان به خودشان] و انفسشان [با اتعاب (در رنج انداختن) خود در جهاد و اجهاد (جهاد کردن) با خود در خیرات و ریاضات] در راه خدا متساوی نمی‌‌شوند خداوند به مجاهدان با اموالشان و انفسشان بر قاعدان (نشستگان) به لحاظ درجه برتری داد و خداوند به هر کدام [از آن دو] وعدهٔ [پاداش] نیکو داده و خداوند مجاهدین [مجرّد از نسبت دادن اموال و انفس به طرح (دور انداختن) این نسبت و فناء از نسبت دادن اموال و صفات و انفس] را بر قاعدین با پاداشی بزرگ [که به حدّی محدود نمی‌‌شود] برتری داد {برای اینکه این مجاهدین از حدود خارج شده‌‌اند}

به لحاظ درجاتی [بزرگ] از او و مغفرتی [بزرگ به ستر نسبت دادن افعال و صفات و انفس از آنها] و رحمتی [بزرگ] از خود {برای اینکه آنان از دار سخط خارج شدند و در دار رحمت داخل شده‌‌اند و به انفس خود رحمت گشتند} و خداوند بسیار آمرزنده و مهربان می‌‌باشد [یعنی اینکه شیمهٔ (خوی) او مغفرت و رحمت است و اختصاص به مغفرت او و رحمت او به مجاهدین مستحقّ آن دو ندارد، بلکه شامل قاعد غیر مستحقّ نیز می‌‌شود]

همانا کسانی که ملائکه آنها را می‌‌میرانند [در حالی که] ظلم کنندگانِ به خودشان بوده‌‌اند [به سبب عدم خروج از دار الشّرک که همان نفوس حیوانی آنها است مقصّر هستند] گفتند در چه [حال] بودید؟ [یعنی در کدام حال بودید تا اینکه به این ارجاس خارج شدید و چرا نفوستان را در حیات خود پاکیزه نکردید؟ از روی اعتذار (عذر خواهی)] گفتند: ما در زمین مستضعف بودیم [و اهل شرک بر ما غلبه کردند به حیثی که تغییر حال ما، برای ما ممکن نمی‌‌شد]، گفتند آیا زمین خداوند وسیع نبود؟ پس در آن مهاجرت می‌‌کردید پس آنان، جایگاهشان جهنم است و بد سرانجامی است

مگر مستضعفانی از مردان و زنان و کودکان که [بحسب عمل] استطاعت چاره جوئی ندارند و [بحسب نظر] به راهی هدایت نمی‌‌شوند {مستضعف کسی است که بحسب قوّهٔ عملیّه بر اعمالی که قلبِ او را از آنچه که او را از افاضات حقّ تعالی محجوب می‌‌کند تطهیر کند و نه بحسب قوّهٔ نظریّه بر تمییز بین حقّ و باطل قدرت ندارد، و گاهی مستضعف به کسی که دینی و مذهبی را سوای عادیّات نشنیده، تفسیر می‌‌شود}

پس آنان [با عدم خروجشان از دار الشّرک خود] چه بسا که خداوند [اقامت آنان در دار الشّرک را] از آنها عفو کند و خداوند بسیار بخشاینده و بسیار آمرزنده می‌‌باشد

و کسی که در راه خدا مهاجرت نماید در زمین گذرگاه‌‌های زیاد و فراوانی می‌‌یابد {مرغم از رغام یعنی خاک است و به معنی مذهب (گذرگاه) و مهرب (گریزگاه) و مغضب (محلّ غضب و دفاع کردن) است، و مراد از آن محلّ تفرّج (گشایش یافتن) و تنزّه (پاک شدن از عیب و آلایش) از زمین است به حیثی که دشمنان را خوار می‌‌کند} و کسی که [ظاهراً و باطناً] از خانه‌‌اش خارج شود [در حالی که] مهاجر به سوی خداوند و رسول او است سپس مرگ او را [اختیاراً به جذبهٔ الهی یا اضطراراً در سبیل ظاهری یا باطنی] دریابد پس اجر او بر خداوند واقع شده است [یعنی شایسته نیست که غیر او اداء اجر او را متکفّل شوند و در آن بشارت تامّ برای آنان است] و خداوند بسیار آمرزنده و مهربان می‌‌باشد [و مَساوی (بدی‌‌ها) زایل نشده از او را می‌‌بخشاید و به او با اعطاء اجر او بلاواسطه رحم می‌‌کند]

و وقتی که به زمین می‌‌زنید [سفر می‌‌کنید] پس بر شما گناهی نیست اگر بیم داشتید که کسانی که کفر ورزیده‌‌اند نسبت به شما فتنه کنند از نماز کوتاه کنید زیرا که کافران برای شما دشمنی واضح می‌‌باشند

و وقتی که [حین مسافرت و خوف] در میان آنها باشی پس برای آنها نماز را بپا دار [به اینکه امامت آنها را بکنی] پس باید گروهی از آنها با تو [برای نماز] بایستند و [گروه جنگ کنندهٔ آماده یا گروه نماز گزارنده] باید اسلحه‌‌هایشان را برگیرند پس وقتی که [گروه نماز گزارنده] سجده می‌‌کنند پس [گروه جنگ کننده] باید از ورای شما [یعنی گروه نماز گزارنده] باشند و باید گروهی دیگر که نماز نگزارده‌‌اند [بعد از آنکه آنان را در قیام دوّم منتظر می‌‌شوی و گروه نماز گزارنده با تو نمازشان را تمام کردند و به مواقف (مواضع جنگی) خود رفتند] بیایند پس تا با تو نماز بگزارند [به اینکه در قیام به تو اقتداء کنند و در قعود منتظر آنها شوی تا نمازشان را با اتیان رکعت دیگر تمام کنند سپس بعد از ملحق شدن آنها به تو در قعود بر آنها سلام دهی] و [گروهی که نماز گزاردند و در مواقف نماز نگزارده‌‌ها توقّف کردند، یا گروه مشغول به نماز] باید آمادگیشان و سلاح‌‌هایشان را بر گیرند، آنان که کفر ورزیده‌‌اند دوست دارند که از سلاح‌‌هایتان و متاع‌‌هایتان غفلت کنید و ناگهان با چرخشی یکباره بر شما حمله کنند و گناهی بر شما نیست که اگر از باران به شما اذیّتی باشد یا مریض باشید اسلحه‌‌تان را [برای سنگینی آن] بگذارید و [لیکن] آمادگیتان را برگیرید [ولی معذلک از طریق حزم (احتیاط) خارج نشوید] همانا خداوند [بر دستان شما] برای کافران عذاب خوار کننده‌‌ای مهیّا کرده است

و وقتی که نماز را گزاردید آنگاه [در هر حال] ایستاده و نشسته و بر پهلو‌‌هایتان [آرمیده] خداوند را ذکر کنید و وقتی که [که از شدّت خوف] مطمئن شدید پس نماز را [با شرایط آن و آداب مقرّره برای آن در سفر تمام کنید، یا وقتی که در وطن‌‌هایتان یا در خانهٔ اقامتتان مطمئن شدید پس آن را با اتمام رکعات آن تمام] اقامه کنید، همانا نماز، مقرّر شده‌‌ای وقت‌‌دار بر مؤمنین می‌‌باشد

و در پیگرد قوم [حتّی با آنها بجنگید و آنها را اسیر کنید یا که تسلیم شوند] اگر رنج [هم] می‌‌برید سستی نکنید زیرا آنها هم همانطور که شما رنج می‌‌برید رنج می‌‌برند و آنچه را که [آنها] امید نمی‌‌دارند [شما] از خداوند امید می‌‌دارید و خداوند دانا و حکیم می‌‌باشد [و می‌‌داند که اصلح به حال شما و ثبات شما بر ایمان و عدم تعلّق شما به دنیا همان جهاد است، و شما را بر وفق حکمتش و علمش به دقایق مصالحی که بر شما ظاهر نمی‌‌شود در آن ترغیب می‌‌کند و تدبیر او به ادقّ (دقیق‌‌ترین) وجه و اتقن (متقن‌‌ترین) صنع است برای تمکّن دادن شما در بیشترین کمالات]

همانا ما کتاب را [یعنی کتاب نبوّت را که ظهور آن با قرآن است] به حقّ بر تو نازل کردیم {حقّ مطلق همان الله جلّ شأنه است و حقِّ مضاف همان مشیّت خداوند است که مسمّی به «حقّ مخلوقٌ به» و اضافهٔ اشراقیّه و حقیقت محمّدیّه است و آن ولایت مطلقه و همان علویّت علی (ع) و معروفیّت الله و ظهور او است} تا به آنچه که خداوند به تو نشان داد بین مردم حکم (قطع منازعات) کنی و [به رأی دیگری] برای خیانتکاران [بر دشمنان آنها] به عنوان دشمن مباش

و از خداوند [از آنچه که به آن اهتمام نمودی یا انجام دادی از خصومت در قِبال خائنان] طلب آمرزش کن که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان می‌‌باشد

و با کسانی که [به سبب اقتراف (کسب گناه کردن، ارتکاب) معاصی] به خودشان خیانت می‌‌ورزند مجادله مکن زیرا که خداوند کسی که خیانت پیشه و گناه پیشه باشد را دوست ندارد

[می‌‌خواهند] از مردم مخفی شوند (بپوشانند) و (حال آنکه) از خداوند مخفی نمی‌‌شوند و او با آنها است آنوقتی که به آنچه که گفتار از آن راضی نمی‌‌شود شبانه دسیسه می‌‌کردند و خداوند به آنچه که عمل می‌‌کنند محیط می‌‌باشد [پس خفیّات (پنهانی‌‌ها) اعمال آنها و اقوال آنان و تدبیر آنها برای منع علی (ع) از حقّش از او شاذّ نمی‌‌شود]

هان شما بودید که از اینان در زندگانی دنیا از آنها جانبداری می‌‌کردید پس چه کسی در روز قیامت نزد خداوند از آنها طرفداری می‌‌کند؟ [یعنی اینکه این مجادله نزد نبیّ (ص) می‌‌باشد و در روز قیامت نزد خداوند می‌‌باشد] یا چه کسی وکیل آنها می‌‌باشد!؟ {وکیل کسی است که مراقب بر امور موکّل و حافظ آن باشد}

و کسی که به بدی عمل کند یا به خودش ظلم کند سپس از خداوند طلب آمرزش نماید خداوند را بسیار آمرزنده و مهربان می‌‌یابد {مغفرت ستر (پوشاندن) ذنوب و ترک عقاب بر آنها هست، و رحمت تفضّل بر او به مقدار زائد بر ترک عقاب است}

و کسی که گناهی را کسب کند پس جز این نیست که آن را بر زیان نفس خود کسب می‌‌کند و خداوند [به گناه او] دانا و حکیم می‌‌باشد [لغوی انجام نمی‌‌دهد تا آنکه ممکن شود که وبال اثم (گناه) او را بر دیگری برگرداند]

و کسی که خطاء یا گناهی را کسب کند {خطیئه مانند لمه (لغزش، خلاف غیر عمد) آنچه است که از شخص با انزجار نفس صادر می‌‌شود مانند اینکه آن را قصد نکرده، و اثم آنچه است که بدون انزجار می‌‌باشد} سپس بی‌‌گناهی را به آن متّهم کند پس [به سبب نسبت دادن بدی به کسی که او برئ (بی‌‌گناه، بیزار، دوری گزیننده) از آن است] بهتانی و گناهی آشکار [زائد بر اثم اوّل خود به سبب تنزیه نفس خطاءکار یا گناهکار از آن و متهم کردن بی‌‌گناهی به آن] را حمل کرده

و اگر فضل خداوند (نبوّت و رسالت) و رحمتش (ولایت) بر تو [یا حافظ تو] نبود حتماً گروهی از آنها همّت می‌‌گماشتند که تو را [از رأى صواب (درست) تو یا از رؤیت صواب تو] گمراه کنند و گمراه نمی‌‌کنند مگر خودشان را [با همّت خود] و [بر فرض همّت از آنان] چیزی به تو ضرر نمی‌‌رسانند و خداوند کتاب (یعنی نبوّت) را و حکمت (یعنی ولایت) را بر تو نازل کرد و [با انزال ولایت] آنچه را که [از دقایق کثرات و دقایق احکام آنها که همان لازمهٔ رسالت است] نمی‌‌دانستی به تو تعلیم داد و فضل خداوند [یعنی رسالت یا مطلق نعمت‌‌های خداوند] بر تو بزرگ می‌‌باشد