حزب شمارهٔ ۲۲

ای کسانی که [با ایمان عامّ یا خاصّ] ایمان آورده‌‌اید {ایمان، عامّ باشد یا خاصّ، جز با بیعت بر دست نبیّ (ص) یا امام (ع) یا خلفای آن دو (ع) حاصل نمی‌‌شود و در این بیعت معاهدات و مواثقات و شروطی می‌‌باشد که بر بایع (بیعت کننده) اخذ می‌‌شود، لکن در هر یک از بیعت عامّه و خاصّه به کیفیّتی مخصوص به خود هست غیر کیفیّت دیگری، بیعت حاصل نمی‌‌شده مگر با عقد (گره زدن، پیچیدن) یمین (دست راست) بایع بر یمین مشتری چنانکه آن امروزه بین ایشان در معاملات معهود است، و لذا مطلق مبایعه (با هم بیع کردن) و سایر معاملات که در آنها ایجاب و قبول هست برای اهتمام به عقد دست در آنها، عقود نامیده می‌‌شود} به قراردادها وفا کنید {و وفاء به عقد عبارت از اتیان (عمل کردن) به مقتضای اصل عقد و اتیان به تمامی شرایط آن و معاهدات آن است} [و معنی می‌‌دهد: ای کسانی که با محمّد (ص) یا با علیّ (ع) بیعت کرده‌‌اید به جملهٔ عقود از معاملات بین خود و مبایعت با خداوند وفاء کنید و چیزی از شرایط آن و عهود آن را وا مگذارید و مقصود این است که: با ارتداد از اسلام یا ایمان، بیعت خود را از گردنتان خلع نکنید و به مخالفت با قول نبیّ (ص) در امر به ولایت، شرایط آن را ترک نکنید]، ستوران چهارپا جز آنچه که برای شما تلاوت می‌‌شود بر شما حلال شد، و شکار کردن را [در حالی که] شما مُحرم هستید حلال نشمارید، همانا خداوند آنچه را که اراده می‌‌کند حکم می‌‌کند

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید شعائر خدا و نه ماه حرام و نه هدیه (قربانی بدون نشانه که آن به بیت هدیه شده) و نه قلّاده‌‌ها (قربانی‌‌های نشاندار) و نه نیّت کنندگان (قصد کنندگان) بیت الحرام [برای زیارت آن] را که [با زیارتشان] فضلی از پروردگارشان [از وسعت عیش (زندگانی) در دنیا] و رضوان [یعنی خشنودی پروردگارشان در آخرت] را می‌‌طلبند سبک مشمارید (محترم بدارید)، و وقتی که شما را حلال می‌‌شود آنگاه صید کنید و شما را دشمنی قومی که شما را از مسجد الحرام باز داشتند به ستم نکشاند (وادار نکند) که تعدّی (تجاوز) کنید، و بر اساس نیکی (احسان به خلق الله) و تقوا همکاری کنید {بِرّ احسان به خلق الله است و آن از احکام رسالت و لوازم آن است و تقوا حفظ نفس است از ضرّ (گزند، سختی، بدحالی) دیگری و از اضرار (گزند رساندن) آن بر دیگری و آن از آثار ولایت و لوازم آن است} و بر اساس (بر این دو) گناه (بدی کردن بدون تعدّى) و دشمنی (بدی کردن با تعدّى) همکاری نکنید و از خداوند [در اعتداء (بیداد کردن) به خروج از آنچه که خداوند در شریعت شما به شما رخصت داده و از آنچه که در طریقت شما برای شما آن را محدود کرده، و تعاون کردن بر آن دو اسائت (بدی کردن بدون تعدّی و با تعدّی)] بهراسید همانا خداوند سخت عقوبت دهنده است

بر شما حرام شد مردار و خون و گوشت خوک و آنچه که برای غیر خداوند به (خاطر) آن صدا بلند (پیشکش) شود و خفه شده و [به ضرب] کتکْ مرده و از بام افتاده و [به ضرب] شاخ مرده و آنچه (نیم‌‌خورده و پسمانده) را که درندگان خورده‌‌اند مگر آنچه را که ذبح کنید و آنچه که در برابر نُصُب (بتان، آنچه که بهر پرستش برپا شده) ذبح شده است و اینکه آن را با تیرهای قرعه قسمت کنید آن برای شما فسق است، امروز {اشاره به روز نصب علیّ (ع) به خلافت است} کسانی که کفر ورزیده‌‌اند [یعنی کافران و منافقان که بر مرگ نبیّ (ص) یا قتل او (ص) و تفرّق کلمهٔ شما و غلبه بر دین شما مترقّب می‌‌بودند و بعد از نصب امیر برای شما کفّار از غلبه و تفرّق کلمه] از دین شما مأیوس شدند پس از آنها مترسید و از من بترسید که امروز [یعنی روز نصب علی (ع) در غدیر خمّ] دینتان را برای شما کامل کردم و [با ولایت] نعمت [اسلام]م را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم، پس کسی که در مخمصه‌‌ای (گرسنگی) ناچار شد [در حالی که] متمایل (میل کننده) بر گناه نیست پس همانا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است

از تو سؤال می‌‌کنند که چه برای آنها حلال شده، بگو پاکیزه‌‌ها برای شما حلال شده‌‌اند و آنچه از حیوانات شکاری که تعلیم داده‌‌اید [یعنی تعلیم سگ‌‌های شکاری برای شما حلال شد، و حلّیّت مقتول آنها، در حالی که] تعلیم دهندگان سگ‌‌ها هستید که از آنچه که خداوند [تکویناً یا تحصیلاً به توسّط بشر دیگری] به شما آموخت [از آداب شکار و انقیاد در ارسال و زجر (منع) و ضبط صید برای صاحب آنها] به آنها تعلیم می‌‌دهید و از آنچه که بر شما نگهداشتند بخورید، و نام خداوند را بر آن ذکر کنید و [در آنچه که بر شما حلال نشده] از خداوند پروا کنید که خداوند سریع الحساب است [که بر دقیق و جلیل محاسبه می‌‌کند]

امروز [که همان روز نصب علیّ (ع) به خلافت است] پاکیزه‌‌ها برای شما حلال شد و طعام کسانی که کتاب داده شده‌‌اند برای شما حلال است و طعام شما برای آنان حلال است و زنان محفوظه (پاکدامن، که خودشان را از آنچه که ناشایسته است حفظ کرده‌‌اند) از زنان مؤمنه و زنان محفوظه (پاکدامن) از کسانی که قبل از شما کتاب داده شده‌‌اند آنوقتی که اجر (مزد)شان را بدهید {مشعر به تقیید حلّیّت به حال تمتّع از آنها است، زیرا استعمال اجور در مهور (مهریه‌‌ها) متمتّعات اکثر و اَشهَر است} [در حالی که شما] پاکدامن هستید [خودتان را از سِفاح (زنا) علنی و مخفیانه حفظ می‌‌کنید] نه زناکار (غیر متجاهرین به زنا) و نه یار (رفیق، رفیقه) گیرنده (رابطه داشتن پنهانی با آنها) و هر کس به ایمان [یعنی به قبول ولایت علی (ع) و بیعت خاصّهٔ ولویّه با او] کفر بورزد پس به تحقیق [کسی که عملش در اسلام است] عملش تباه شده و او در آخرت [برای صرف بضاعتش در آنچه که قدر ندارد] از زیانکاران است

ای کسانی که [بطور عامّ یا بطور خاصّ] ایمان آورده‌‌اید وقتی که به نماز بر می‌‌خیزید پس رویتان را و دستانتان را تا آرنج بشویید و سر‌‌هایتان را و پاهایتان را تا قاب پاها مسح کنید و اگر جُنُب بودید پس پاک کنید و اگر مریض یا در سفر بودید یا یکی از شما از غائط آمد یا زنان را لمس کردید پس هنوز آبی نیافته‌‌اید آنگاه به خاکی پاک تیمّم کنید و از آن (خاک) به وجوه‌‌تان و دست‌‌هایتان مسح کنید خداوند نمی‌‌خواهد تا برای شما [در دین] حرجی (دشواری) قرار دهد و لکن می‌‌خواهد تا شما را پاکیزه کند و تا نعمت خود (اسلام) را [با متمّم آن که آن ولایت و بیعت با علیّ (ع) است] بر شما تمام کند راجی به اینکه شما شکر کنید

و نعمت خداوند بر شما و میثاق او که با شما به آن [در غدیر خمّ با عهدی محکم برای علیّ (ع)] پیمان بست را به یاد آورید آنوقت که گفتید شنیدیم [قول تو را دربارهٔ علیّ (ع) یا شرط تو را بر ما به عدم مخالفت با علیّ (ع)] و اطاعت کردیم [از علی (ع) یا از تو] و از خداوند [در فراموش کردن نعمت او و نقض میثاق او با مخالفت کردن با علیّ (ع)] پروا کنید که خداوند به ذات (درون) سینه‌‌ها دانا است [و نیّات شما و اغراض شما را می‌‌داند پس چه رسد به افعال شما]

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید برای خداوند استوار (ثابت قدم) بوده [خصوصاً وقت درخواست علی (ع) از آنها برای شهادت دادن] گواه به دادگری باشید و دشمنی [شما بر] قومی شما را بر آن ندارد بر اینکه [در ادای شهاداتتان به تغییر آنها یا کتمان آنها به سبب خوف از مخالفین علیّ (ع) یا به سبب بغض بر موافقین علیّ (ع)] عدالت نورزید، عدالت پیشه کنید که آن به تقوا نزدیکتر است و [در شهادت دادن] از خداوند بهراسید [و آنها را کتمان نکنید و آنها را تغییر مدهید] که خداوند به آنچه که عمل می‌‌کنید آگاه است [و بحسب آن به شما جزاء می‌‌دهد]

خداوند به آنان که [با بیعت با محمّد (ص) یا با بیعت با علی (ع)] ایمان آورده‌‌اند و [با بیعت با علی (ع) یا بر طبق آن] اعمال صالح کرده‌‌اند وعده داده است که آنها آمرزش و اجری عظیم دارند

و کسانی که [به بیعت علیّ (ع) یا به بیعت محمّد (ص)] کفر ورزیده‌‌اند و آیات ما [و اصل آنها علی (ع)] را تکذیب کرده‌‌اند آنان اهل دوزخند

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید نعمت خداوند [به اسلام] را بر خود به یاد آورید [از مدد ملائکه و لشکریانی که آنها را نمی‌‌بینید، یا از قوّت علیّ (ع) و شمشیرش] در آنوقتی که قومی همّت کردند که [در مکّه قبل از هجرت یا در بَدْر یا در اُحد یا در خندق] به شما دست یازند پس [به سبب اسلام شما یا بواسطهٔ علیّ (ع)] دستان آنها را از شما کوتاه کرد [و به یاد آورید شرف اسلام را تا آنکه با ترک قول محمّد (ص) دربارهٔ علیّ (ع) با او مخالفت نورزید، یا شأن علیّ (ع) را به یاد آورید و بعد از وفات محمّد (ص) با او مخالفت نکنید] و [در نسیان نعمت و مخالفت با علیّ (ع)] از خداوند بهراسید [و از غیر او نترسید] و مؤمنان پس باید تنها بر خداوند توکّل کنند [و بر غیر او اعتماد نکنند و جز از او نترسند]

و همانا خداوند از بنی اسرائیل پیمان گرفت و دوازده نقیب (مِهتر) از آنها را مبعوث کردیم [که به آنها امر کنند و ایشان را نهی نمایند] و خداوند فرمود که من با شما هستم [و آنچه را که انجام می‌‌دهید از شما مشاهده می‌‌کنم] که اگر [با اتّصال آن به نقباء (مِهتران) (ع)] نماز بپا دارید و [از هر چیزی حتّی از میل قوایتان به مخالفت با نقباء (ع)] زکات دهید و به رسولانم [که نقباء (ع) از آنها هستند] ایمان آورید و آنان را یاوری کنید و به خداوند با قرض دادنی نیکو [از اصل مال با انفاق آن در راه خدا، و اصل قوا با ضعیف کردن آن با عبادات و ریاضات] قرض بدهید {زکات همان فضول مالی است که آن حقّ غیر است و قرض از اصل مال است} البتّه حتماً بدی‌‌های شما را از شما بپوشانم و البتّه حتماً شما را [به سبب نمازتان و ایمانتان و یاوریتان] در جنّت‌‌هایی داخل می‌‌کنم که از تحت آنها نهر‌‌ها جاری می‌‌شود و هر کس از شما که بعد از آن [میثاق بر نقباء (ع) و وعده کردن بر آن] کفر بورزد پس از راه سواء (راست، درست) گمراه شده است [پس ای امّت محمّد (ص) به یاد آورید و به میثاقتان بر علی (ع) وفاء کنید و بعد از میثاق کفر نورزید]

پس به (سبب) آنچه که آنها پیمانشان را نقض کردند آنها را لعنت کردیم [پس میثاقتان را به یاد آورید و آن را نقض نکنید] و قلوب آنها را سخت قرار دادیم [که با مواعظ (پندها) متأثر نمی‌‌شوند] کلام را از مواضع (جایگاه‌‌ها) آن تحریف می‌‌کنند {چنانکه بزودی ای امّت محمّد (ص) بعداً آن را با تأویلات فضیحه برای تمویه (فریب) کسی که عقل ندارد تحریف خواهید کرد} و بهره‌‌ای (نصیبی) که از آنچه به آن یادآوری شده بودند [از میثاق و وعدۀ بر آن] را فراموش کردند و همواره بر خیانت (پیمان شکنی) از آنها [بواسطهٔ نقض میثاق که آن اصل خیانات است] مطّلع می‌‌شوی مگر اندکی از آنها پس از آنها عفو کن و درگذر {عفو ترک انتقام، و صفح ترک یادآوری مَساوی (بدی‌‌ها) و اخراج از قلب است} [و به آنها احسان کن] همانا خداوند نیکوکاران را دوست می‌‌دارد

و از کسانی که گفتند ما نصرانی هستیم [یعنی منتحل به نصرانیّت هستند، نه اینکه با بیعت با اوصیاء عیسی (ع) نصرانی شده‌‌اند، تنصّر (نصرانی شدن) جز این نیست که با بیعت با اوصیاء عیسی (ع) حاصل می‌‌شود] از آنها میثاقشان را گرفتیم پس [مانند یهود] بهره‌‌ای (نصیبی) از آنچه که به آن تذکّر داده شده بودند را فراموش کردند [پس نسیان (فراموش کردن) سبب اختلافشان گشت] و بین آنها دشمنی [به افعال] و کینه‌‌توزی [به قلوب] انداختیم [و آن خواری آنها در دنیا بود] تا روز قیامت و خداوند [در آخرت] به آنها آنچه را که [صُنع] می‌‌کردند خبر خواهد داد {پس ای امّت محمّد (ص) حذر کنید از اینکه در نسیان میثاق بر علی (ع) مثل آنها باشید که بین شما عداوت و بغضاء در دنیا واقع خواهد شد و خداوند شما را در آخرت بر آن مؤاخذه خواهد کرد}

ای اهل کتاب همانا رسول ما نزد شما آمده که بسیاری از آنچه از کتاب [نبوّت به صورت تورات و انجیل] را که مخفی می‌‌کردید برای شما بیان کند {تعریض به امّت محمّد (ص) و اخفاء (پنهان کردن) آنها بسیاری از کتاب را بعد از او، و به تبیین (بیان کردن) علیّ (ع) برای آنها به آنچه که مخفى می‌‌کردند است} و از بسیاری عفو می‌‌کند (از آن اعراض می‌‌کند و آن را ظاهر نمی‌‌کند) به راستی که نور و کتاب مبین (آشکار کننده) از سوی خداوند نزد شما آمده است

خداوند با آن کسی را که از رضوان (رضایت) او [همان ولایت علیّ (ع) و بیعت بر او است] تبعیّت کند به راه‌‌های سلام (سلامت) هدایت می‌‌کند و آنها را به اِذن خود از تاریکی‌‌ها[ی متراکمه (فشرده) در مرتبهٔ نفس] به سوی [عالم] نور [و آن فراخی عالم روح است] خارج می‌‌کند و آنها را به صراطی مستقیم [و آن مراتب نورانیّت علیّ (ع) است که معرفت آن معرفت خدای تعالی است] هدایت می‌‌کند

همانا آنانی که گفتند: خداوند همان مسیح پسر مریم است کفر ورزیده‌‌اند، [ای محمّد برای ردّ بر آنها] بگو: [اگر آنطور است که می‌‌گویید] اگر بخواهد که مسیح پسر مریم و مادرش و کسانی که در زمین هستند را جمیعاً هلاک می‌‌کند، پس کیست که چیزی را از خداوند مالک شود [یعنی بر چیزی از آنچه که خداوند آن را مالک است احدی به تغییر آن یا دفع آن قدرت ندارد]، و ملک آسمان‌‌ها و زمین و آنچه که بین آن دو هست برای خداوند است هر چه را که بخواهد خلق می‌‌کند [پس تعجّب نکنند که عیسی (ع) را از مؤنّث بدون مذکّر خلق کرد] و خداوند بر هر چیزی بسیار توانا است [و بر خلق انسان بدون پدر و اهلاک جمیع کسانی که در زمین هستند قدرت دارد و خلق عیسی (ع) بدون پدر دلالت بر عموم قدرت او می‌‌کند نه بر خدا بودن عیسی (ع)]

و یهود و نصاری گفتند ما پسران خداوند و دوستان اوئیم، [به عنوان ردّ آنها] بگو پس چرا شما را به خاطر گناهانتان تعذیب می‌‌کند؟ بلکه شما بشری از جملهٔ کسانی که خلق کرد هستید، می‌‌آمرزد کسانی [از شما] را که می‌‌خواهد و عذاب می‌‌کند کسانی [از شما] را که می‌‌خواهد و مُلک (مملکت، پادشاهی) آسمان‌‌ها و زمین و آنچه که بین آن دو هست برای خداوند است و برگشت (سرانجام) به او است [بیان برای مساوات آنها و غیر آنها در منتهی شدن به او است]

ای اهل کتاب هرآینه رسول ما نزد شما آمده با فترتی (فاصله زمانی) از رسولان [که آنچه را که به آن احتیاج دارید] برای شما بیان کند {مراد فتور (سست شدن) احکام رسولان (ع) است برای عدم ظهور آنها و اختفای اوصیای آنها نه انقطاع وحی و انقطاع حجّت، زیرا بین عیسی (ع) و محمّد (ص)، انبیاء (ع) و اوصیائی (ع) بوده‌‌اند، بیشتر آنها مغمور (گمنام) غیر ظاهر بودند و دین او در نهایت خفاء بوده است و اگرچه ملّتش ظاهر و غالب بوده است} که مبادا بگویید بشارت دهنده‌‌ای و نه بیم دهنده‌‌ای نزد ما نیامد، به تحقیق بشارت دهنده و بیم دهنده نزد شما آمده و خداوند بر هر چیزی بسیار توانا است [بر ارسال رسول حین فترت یا بر به نطق درآوردن جوارح شما قدرت دارد که مبادا آمدن رسول و تبلیغ او را انکار کنید، یا قدرت دارد بر عذاب شما که رسول او را انکار می‌‌کنید و به او اقرار نمی‌‌کنید]

و [عذر نیاورید و به یاد آورید] آنوقتی که موسی به قومش گفت ای قوم من، به یاد بیاورید نعمت خداوند را بر شما آنوقتی که پیامبرانی در میان شما قرار داد و برای شما پادشاهانی قرار داد و آنچه را که به احدی از عالمیان نداد [از فلق بحر (شکافتن دریا) و تظلیل غمام (سایه انداختن ابر) و انزال منّ و سلوی و غیر آن] به شما داد

ای قوم من، به سرزمینی مقدّس (شام) که خداوند برای شما مقرّر کرده [که مسکن شما باشد] داخل شوید و [از طریق سرزمین مقدّس که همان شام یا سرزمین قلب است] بر ادبار (پشت) خود بر نگردید که زیانکار می‌‌گردید

گفتند: ای موسی همانا در آنجا گروهی جبّار (زورگو) هستند و تا از آنجا خارج نشوند ما هرگز به آن داخل نخواهیم شد پس اگر از آنجا خارج شدند آنگاه همانا ما داخل شونده‌‌ایم

دو مرد از کسانی که [از سخط خداوند] می‌‌ترسیدند [در حالی] که خداوند بر آن دو نعمت داده بود گفتند از درب (دروازه) بر آنها داخل شوید [یعنی آنها را غافلگیر کنند] و وقتی که در آنجا داخل می‌‌شوید آنگاه هرآینه شما غالب هستید و آنگاه بر خداوند توکّل کنید اگر مؤمن می‌‌باشید

[از غایت حماقت] گفتند: ای موسی ما هرگز ابداً مادام که در آنجا هستند به آن داخل نخواهیم شد و تو و پروردگارت بروید و [شما دو تا] بجنگید که همانا ما در اینجا نشسته‌‌ایم

گفت: پروردگارا همانا من جز خودم و برادرم را مالک نمی‌‌شوم پس بین ما و [این] قوم فاسق جدایی افکن

گفت: پس همانا آن [به عنوان عقوبت] بر آنها حرام شد [و به سبب عصیانشان داخل آنجا نمی‌‌شوند و آنجا را مالک نمی‌‌شوند و به مدّت] چهل سال در زمین حیران (سرگردان) می‌‌شوند [که طریقی برای خروج نمی‌‌بینند] پس بر مردمان فاسق تأسّف مخور