حزب شمارهٔ ۲۳

و خبر دو پسر آدم (قابیل و هابیل) را به حقّ بر آنها بخوان آنوقتی که دو قربانی (ذبیحه) را پیشکش کردند و از یکی از آن دو قبول شد [برای اینکه او (هابیل) از نفس خود و هوای آن خارج شده بود و قربانى را به امر مولایش آورد و به بهترین آنچه که نزد او بود مبادرت ورزید] و از دیگری پذیرفته نشد [برای سخط او از حکم خداوند و از قِبل نفس و هوای آن بودن قربانی‌‌اش و آوردن او به پست‌‌ترین آنچه که نزدش بود، قابیل برای فرط حسدش بر هابیل به جهت قبول شدن قربانى او به هابیل] گفت: البتّه حتماً تو را می‌‌کشم، [هابیل] گفت: جز این نیست که خداوند از متّقین قبول می‌‌کند [نه از متجاوزان اقدام کننده بر قتل نفس محترمه، یعنی جز این نیست که قبول قربانى به تقوا از نفس و هوای آن حاصل می‌‌شود نه به سبب حسد بردن بر غیر و قتل وی برای تقواى او]

اگر برای کشتن به من دست بگشایی من برای کشتن تو به تو دست نگشایم که من از خداوند، پروردگارِ جهانیان می‌‌ترسم

همانا من اراده کرده‌‌ام که باشی تا به گناه (قتل) من و گناه خود اقرار (اعتراف) کنی [و قصاص شوی] پس از یاران آتش باشی و آن جزای ستمکاران است

و [قابیل] بر خود اجازهٔ قتل برادرش را داد پس او را کُشت و از زیانکاران [در دنیا و آخرت] شد

پس خداوند کلاغی را که در زمین جستجو می‌‌کرد فرستاد تا به او نشان دهد که چگونه قبیح (جسد) برادرش را پنهان کند، گفت ای وای بر من آیا عاجزم که مثل این کلاغ باشم که قبیح (جسد) برادرم را دفن کنم آنگاه از پشیمانان شد

به خاطر آن بر بنی اسرائیل (بنی یعقوب) مقرّر کردیم که کسی که نفسی را بکشد به غیر [قصاص] نفسی یا [به غیر] فسادی [از مقتول] در زمین [به قطع طریق و تاراج مال و ترساندن بر مسلمین به اینکه شمشیر آشکار کند یا آن را در شب حمل کند مگر اینکه از اهل ریبه (شرّ و فساد) نباشد] پس مانند این است که همهٔ مردم را کشته است {زیرا تا قابیل وجودش هابیل وجودش را نکشد و انسانیّت را قطع نکند و مردمان وجودش را فناء نکند راضی به قتل نفس نمی‌‌شود} و کسی که آن را زنده کند پس مانند این است که مردم را جمیعاً زنده کرده است {زیرا احیاء مردم نمی‌‌باشد مگر وقتی که قابیل وجودش در وجودش مبدّل می‌‌گردد و جمیع جنود او به حیات عقل احیاء گردند} و همانا فرستادگان ما با بیّنات (معجزات یا احکام قالبیّهٔ شریعت یا دلائل سمعی و عقلی دالّ بر این حکم) نزد آنها آمدند سپس بعد از آن (آمدن رسولان یا این حکم یا هر دو) بسیاری از آنها (بنی اسرائیل) در زمین البتّه اسراف کننده (متجاوز از حدود خداوند به خونریزی و حلال کردن محارم و غیر آنها) هستند

جز این نیست که جزای کسانی که [با جنگیدن با رسول او یا خلیفهٔ او یا مؤمنین یا با قطع طریق آنان یا قطع طریق کسی که رسول (ص) یا امام (ع) را می‌‌خواهد] با خداوند و رسول او می‌‌جنگند و در زمین به فساد می‌‌پردازند این است که کشته شوند یا مصلوب شوند یا دست‌‌هایشان و پاهایشان از جهت خِلاف بریده شود یا از آن سرزمین تبعید شوند آن خواری آنها در دنیا است و آنها در آخرت عذابی بزرگ دارند

مگر کسانی که قبل از آنکه بر آنها دست یابید [با قبول دعوت ظاهره یا دعوت باطنه] توبه کنند و بدانید که خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است

ای کسانی که [با بیعت عامّه] ایمان آورده‌‌اید [از آنچه که موجب این عقوبت می‌‌شود] از خداوند بهراسید و به سوی او [آن] وسیله را طلب کنید [که این عقوبت را ساقط کند]، {و مراد امام است که به دعوت باطنهٔ ولویّه دعوت می‌‌کند که بعد از ایمان به رسول (ص) و توبه بر دست او قبول توبه می‌‌کند} و در راه او جهاد (کوشش) کنید به ترقّب اینکه شما رستگار شوید

همانا کسانی که [به این «وسیله»] کفر ورزیده‌‌اند اگر آنچه که در زمین دارند و مثل آن را با آن جمیعاً به عنوان فدیهٔ (عوض) آن از عذاب روز قیامت بدهند از آنها قبول نمی‌‌شود و آنها عذابی دردناک دارند [که خلاصی ندارد]

می‌‌خواهند که از آتش خارج شوند و (حال آنکه) از آن خارج شونده نیستند {برای اینکه طریق خروج از آتش منحصر در توسّل به «وسیلۀ» مذکوره است و کسی که به او کفر ورزد پس طریقی به خروج ندارد} و آنها عذابی پایدار دارند

و سارق (مرد دزد) و سارقه (زن دزد) پس به عنوان جزای آنچه که آن دو کسب کرده‌‌اند دستان آن دو را به عنوان نکال (عقوبت) از خداوند قطع کنید، و خداوند چیره و حکیم است

پس هر کس بعد از ظلمش [با توبۀ خاصّهٔ نبویّه یا ولویّه] توبه کند و اصلاح کند [مسروق را به صاحبش برگرداند پس مانند محارب حدّ برایش نیست] پس همانا خداوند بر او توبه (التفات) می‌‌کند همانا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است

آیا ندانستی که مُلک (پادشاهی، مملکت) آسمان‌‌ها و زمین برای خداوند است کسی را که بخواهد عذاب می‌‌کند و کسی را که بخواهد می‌‌آمرزد و خداوند بر هر چیزی توانا است

ای رسول کسانی که در کفر [به آن «وسیله»] می‌‌شتابند از کسانی که با زبانشان گفتند ایمان آوردیم [مانند آنان که اسلام را دزدیدند و با زبانشان آن را اظهار کردند] و (حال آنکه) قلب‌‌هایشان ایمان نیاورده نباید تو را اندوهناک کنند و از کسانی که یهودی شدند که همواره بر دروغ گوش می‌‌سپارند بسیار شنونده [جاسوس کلام تو] هستند [که آن را] برای گروه دیگری که [از روی تکبّر و مناعت (محکم دیدن جایگاه خود) یا از روی حَنَق (کینه، خشم شدید) و از روی غیظ (برافروختگی، خشم)] نزد تو نیامده‌‌اند [نقل کنند] کلمات را از مواضع آن تحریف کنند، [شتاب گیرندگان در کفر یا آن گروه دیگر] می‌‌گویند: [ای موافقان در طریق ما] اگر این [که ما آن را گفتیم] به شما داده شد پس آن را بگیرید و اگر آن به شما داده نشد [بلکه غیر آن به شما داده شد] پس [از قبول آن] احتراز کنید و کسی را که خداوند بخواهد که در فتنه‌‌اش بیفکند پس هرگز چیزی را از خداوند برای او مالک نخواهی شد [تا بر منع فتنه از او و اصلاح آن قادر شوی] آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است که قلب‌‌هایشان را [از پلیدی‌‌هایی که آنها سبب کفر و عقوبت هستند] پاک کند آنها در دنیا خواری دارند و آنها در آخرت عذابی بزرگ دارند

بسیار شنوندگان (جاسوسان) برای دروغ گفتن و بسیار خورندگان (حرام گیران) برای حرام خوردن {سُحْت هر حرامی است از رشوه دادن دربارهٔ حکم و هر آنچه که خداوند در طریق تحصیل آن اجازه نداده از ثمن مردار و خمر و اجرت بغیّه (زنا) و اجرت کهانت (فالگیری، پیشگوئی) و خوردن مال یتیم و ربا بعد از بیّنه} پس اگر (وقتی که) [یهود برای محاکمه (داوری)] نزد تو آمدند پس [مخیّر هستی، خواستی] بین آنها حکم کن یا از آنها اعراض نما، و اگر از آنها اعراض کنی پس هرگز چیزی به تو زیان نخواهند رساند [یعنی اگر بین آنها حکم کردی پس محاکمۀ تو از خوف از آنها و دلجوئی کردن از آنها نباشد، برای اینکه تو اگر از آنها اعراض کنی پس هرگز چیزی به تو ضرر نخواهند رساند تا اقبال تو بر آنان از خوف ضرر از آنها باشد] و اگر حکم کردی پس بین آنها به دادگری حکم کن [یعنی شایسته است که حکم تو به آنچه که خداوند به آن به تو امر کرده است از قسط (دادگری) باشد نه به آنچه که آنها از روی کفر و عدم حرمت بر آن هستند] همانا خداوند دادگران را دوست می‌‌دارد

و چگونه تو را حَکم (داور) می‌‌کنند و (حال آنکه) تورات نزد آنها هست که در آن حکم خداوند هست [یعنی آنان اگر به حُکم خداوند راضی بودند، به حُکم تو ملتجئ نمی‌‌شدند] سپس بعد از آن [حکم کردن، از حکم تو] روی بر می‌‌گردانند و آنان [به کتابشان و به تو] مؤمن نیستند

ما تورات را که در آن هدایت هست (با آن به حقّ هدایت می‌‌شود) و نور هست [که با آن مبهمات کشف می‌‌شوند] نازل کردیم پیامبران که تسلیم شدند برای کسانی که یهودی شدند به آن حکم کنند و ربّانی‌‌ها (کسانی که حقّ را با ریاضات و مجاهدات طلب کردند) و احبار (کسانی که با علم و طریق بحث او را طلب کرده‌‌اند) به آنچه که از کتاب [تدوینی] خداوند [یا احکام نبوّت] در حافظه قرار دادند و بر آن گواه بودند، پس [در حکومات (حکم کردن‌‌ها) خود] از مردم نترسید و نسبت به من فروتنی کنید و آیات [تدوینی] مرا [با تغییر یا تبدیل آنها] به بهایی اندک [از اَعراض دنیویّه و اغراض آن] مفروشید و کسانی که به آنچه که خداوند نازل کرده حکم نکنند پس آنها همان کافرانند

و در آن (تورات) بر آنها مقرّر کردیم که نفس در برابر نفس و چشم در برابر چشم و بینی در برابر بینی و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان و زخم‌‌ها قصاص دارند و کسی که به آن تصدّق (درگذشتن، عفو) کند پس آن به عنوان کفّاره [از ذنوب (گناهان) او] برای او است و کسانی که به آنچه که خداوند نازل کرده است حکم نکنند پس آنان همان ستمکارانند

و بر آثار (دنبال) آنها [یعنی آثار نبیّین و ربّانیّین و احبار که به تورات حکم می‌‌کردند] عیسی پسر مریم را به عنوان تصدیق کننده بر آنچه که از تورات که بین دستان (نزد) او است از پی فرستادیم و به او انجیل را دادیم که در آن هدایت و نور هست و به عنوان تصدیق کننده است بر آنچه که از تورات و هدایت بین دستان او است و به عنوان پند برای پرهیزکاران است

و اهل انجیل باید به آنچه که خداوند در آن نازل کرده حکم کنند و کسانی که به آنچه که خداوند نازل کرده حکم نکنند پس آنان خود فاسق هستند {مراد از حکم کردن به تورات و حکم کردن به انجیل حکم کردن در مطلق سیاسات و عبادات نیست، زیرا آن دو با محمّد (ص) و کتابش نسخ شده‌‌اند، بلکه مقصود حکم کردن به آن دو به اعتبار آنچه که در آن دو ثبت شده است از بعثت نبیّ (ص) و آثار او و علاماتش، و مقصود اهمّ تعریض به این امّت است در حکم کردن به قرآن دربارهٔ خلافت علی (ع)}

و کتاب را به تو به [سبب حقّ یا ملتبس به حقّ یا با] حقّ (ولایت کبری) نازل کردیم به عنوان تصدیق کننده بر آنچه از کتاب که بین دستان (نزد) او است و به عنوان مراقب بر آن، پس به آنچه که خداوند [دربارهٔ علی (ع)] نازل کرده بین آنان [بین امّت خود یا بین اهل کتاب اگر حکم کردن بین آنها را اختیار کردی] حکم کن و به جای آنچه که از حقّ (ولایت) نزد تو آمده از هواهای آنها پیروی مکن، برای هر کدام [یعنی هر فرقه و امّتی] از شما شریعتی [بحسب قالب و منطبق با استعداد شما] و منهاجی (طریقی واضح بحسب قلب) قرار دادیم {شرعت طریق به سوی آب است که جمیع خلق به سویّه (بطور مساوی) بر آن رد می‌‌شوند و احکام قالبیّه در هر امّت و شریعت طریق به سوی آب حیات است و جمیع امّت در آن مساوی می‌‌شوند، و مراد از منهاج طریق واضح از قلب به سوی حقّ است} [یعنی از شریعت خاصّ خود بواسطهٔ شرایع آنان تجاوز نکن، زیرا شرایع آنان خاصّ آنها می‌‌باشد و تو شریعت خاصّ خود را داری] و اگر خداوند می‌‌خواست البتّه شما را امّتی [متّفق بر طریقه‌‌ای] واحد [بدون نسخ شریعتى و تجدید دیگری] قرار می‌‌داد و لکن [شما را امّت‌‌های مختلفی قرار داد] تا در آنچه [از شرایع جدید] که به شما داده شما را بیازماید {برای اینکه قبول مألوف معتاد (عادت شده) بر نفس سهل‌‌تر است و به آن صدق ایمان به خلاف غیر مألوف ظاهر نمی‌‌شود، زیرا قبول آن جز از روی صدق ایمان به کسی که آن را آورده است نمی‌‌باشد} پس در خیرها [یعنی همانچه خداوند بر زبان پیامبرش (ص) به آن امر کرده است] سبقت بگیرید [نه در عاداتی که از اسلاف (گذشتگان) خود آنها را گرفته‌‌اید] که بازگشت شما جمیعاً به او است و به شما به آنچه که در آن [از حقّ و باطل و امر و عادت] اختلاف می‌‌کردید خبر می‌‌دهد

و اینکه به آنچه که خداوند نازل کرده بین آنها حکم کن و از هواهای آنها تبعیّت مکن و برحذر باش که [مبادا] تو را از بعضی از آنچه که خداوند به تو نازل کرده فتنه (منصرف) کنند پس اگر روی گردانیدند پس بدان که جز این نیست که خداوند می‌‌خواهد که به خاطر بعضی از گناهانشان آنها را به مصیبتی گرفتار کند و همانا بسیاری از مردم البتّه فاسق (خارج از طریق حقّ) هستند

آیا پس حکم جاهلیّت را می‌‌طلبند؟ و از جهت حکم کردن برای قومی که یقین می‌‌آورند چه کسی بهتر از خداوند است