حزب شمارهٔ ۸۶

البتّه اگر منافقین و کسانی که در قلوبشان مرض هست و شایعه پراکنان [یعنی کسانی که اِرْجاف (شایعه پراکنی، تهمت زنی) می‌‌کنند یعنی در اخبار فتنه‌‌ها خوض (فرو رفتن) می‌‌کنند و بین مردم فتنه بر می‌‌افروزند] در مدینه باز نایستند البتّه حتماً تو را بر آنان بر می‌‌گماریم سپس در آنجا جز اندکی در مجاور تو نمی‌‌مانند

لعن (طرد) شدگان هر جا که یافت شدند گرفته شوند و به کشته شدنی سخت کشته شوند [یعنی اگر به رفتار خود پایان ندادند از مدینه به بدترین حال اخراج شوند (در حالی که) جامع بین لعن و طرد از رحمت در دنیا و آخرت، و تضییق (تنگ گرفتن) با قتل و گرفتن، و بین لعن مردم بر آنها و تضییق بر آنها با قتل است]

این سنّت خداوند است که در میان کسانی [از انبیاء (ع) و امّت مُرْجِف (شایعه پراکن، تهمت زن) آنها] که قبلاً درگذشته‌‌اند بوده و برای سنّت خداوند هرگز تبدیلی نمی‌‌یابی

مردم از تو دربارهٔ ساعت [یعنی ساعت مرگ و قیامت صغری و ظهور قائم (ع) و آن ایضاً قیامت دیگری است اختیاری یا اضطراری، و قیامت کبری] می‌‌پرسند بگو: جز این نیست که علم آن نزد خداوند است [و شما نزد مردم می‌‌باشید و علمى که نزد خداوند می‌‌باشد را جز کسی که نزد خداوند می‌‌باشد و با علم خداوند علم دارد نمی‌‌داند] و تو چه می‌‌دانی شاید ساعت نزدیک باشد

همانا خداوند کافران [به ساعت] را لعن (طرد) کرده و برای آنان آتشی سوزان آماده کرده است

همیشگی در آن ماندگارند، ولیّ و نه یاوری نمی‌‌یابند

روزی که روی‌‌هایشان در آتش زیرورو (دگرگون) می‌‌شود می‌‌گویند: ای کاش ما از خداوند اطاعت کرده بودیم و از رسول [در حقّ علی (ع)] اطاعت کرده بودیم

و گویند: پروردگارا همانا ما از رؤسای (پیشوایان) خود و بزرگانمان که ما را از راه گمراه کردند اطاعت کردیم

[ای] پروردگار ما به آنها [برای گمراه بودنشان و گمراه کردن آنها ما را] عذابی دو چندان بده و آنها را با لعنتی بزرگ لعن (طرد) کن

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید مانند کسانی نباشید که موسی را اذیّت کردند پس خداوند او را از آنچه که [در حقّ او] می‌‌گفتند [و او را اذیّت می‌‌کردند] مبرّاء نمود و او نزد خداوند وجیه (آبرومند) بود

ای کسانی که ایمان آورده‌‌اید از خداوند پروا کنید و با گفتار استوار [سخن] بگوئید

تا اعمالتان را [که به آنها عمل می‌‌کنید اگر در آن خلل و فساد باشد] برای شما اصلاح کند و ذنوب (گناهان) شما را برای شما بیامرزد و کسی که از خداوند و رسولش اطاعت کند پس همانا به رستگاری عظیمی کامیاب شده است

همانا ما امانت [همان لطیفهٔ سیّارهٔ انسانیّه] را بر آسمان‌‌ها و زمین و کوه‌‌ها عرضه کردیم پس اباء کردند که آنها را حمل کنند و از آن هراس داشتند و [لکن] انسان آن را حمل کرد که او بسیار ظالم و بسیار نادان بود

تا خداوند منافقان و منافقات و مشرکان و مشرکات را عذاب کند و خداوند بر مؤمنین و مؤمنات توبه (التفات) می‌‌کند و خداوند بسیار آمرزنده و مهربان می‌‌باشد [و غایت بالذّات جز مغفرت خداوند و رحمت او برای مؤمنین نیست].

ستایش برای خداوندی است که آنچه که در آسمان‌‌ها [یعنی آسمان‌‌های ارواح و آسمان‌‌های افلاک] هست و آنچه که در زمین [یعنی زمین دو عالم مثال و عالم طبع] هست برای او هستند و در آخرت ستایش تنها برای او است [یعنی حمد در دار آخرت یا در آخرین مراتب خاصّ او می‌‌شود] و او [در فعالش و علومش] حکیم و [به هر چیزی با اتقان عمل و دقّت در علم] آگاه است

آنچه که در زمین فرو می‌‌رود {یعنی آنچه را که در زمین عالم مثال علْوی داخل می‌‌شود از قبیل اشعّهٔ عقول و نفوس، و از صور علوم عقول و نفوس، و از افاضاتی که از عالم علوی که بقاء آنها و رزق آنها به آن است بر آن افاضه می‌‌شود، و آنچه را که از آنها به مادون خود از عالم طبع و عالم جنّ افاضه می‌‌شود و می‌‌داند آنچه را که در زمینی که آن جملهٔ عالم طبع است داخل می‌‌شود از اشعّهٔ عقول و نفوس و عالم مثال، و از آنچه که بر آن افاضه می‌‌شود از آنچه که بقاء آن و رزق آن به آنها است، و از صوری که بر اجرام آن افاضه می‌‌شود، و از وجودی که بر جملهٔ اجزای آن، آنْ به آنْ تجدّد (نو شدن) می‌‌یابد و می‌‌داند آنچه را که در زمین عنصری داخل می‌‌شود از اشعّهٔ عقول و نفوس و عالم مثال و اشعّهٔ کواکب افلاک و صور موالید و قوا و استعدادات که بعد از امتزاج آنها با سایر عناصر و تولّد موالید از آنها در آن داخل می‌‌شود و هکذا استعداداتی که در جملهٔ موالید داخل می‌‌شوند و می‌‌داند آب‌‌هایی را که در آن داخل می‌‌شوند از اَبحار (دریاها) و اَنهار (نهرها) و اَمطار (باران‌‌ها) و آنچه را که از هواء به آن استحاله می‌‌شود و از اجزاء رشیّهٔ (ترشح شده، ریزش نم نم، پراکنده شده) هوایی که در تجاویف (حفره‌‌ها، جوف‌‌ها) آن داخل می‌‌شوند، و از حبوب (دانه‌‌ها) و عروق (ریشه‌‌ها) که در آن داخل می‌‌شوند، و می‌‌داند آنچه را که از قوا و استعدادات که در زمین که همان عالم جنّ است داخل می‌‌شوند، و از اُناسی (مردمان) که در عالم آنها داخل می‌‌شوند از اشقیاء که از سنخ آنها می‌‌گردند، و از آنچه که بر آنها از علویّین و از قوا و استعدادات که از تأثیر علویّین در آنها متولّد می‌‌شوند افاضه می‌‌شود، و می‌‌داند آنچه را که در عالم برزخ در زبان اقدمین (قدما) مسمّی به «هور قوليا» داخل می‌‌شود که آن شهری است که هزار هزار باب دارد، و در نزول هر روز از ابواب مشرقیّ آن از ملائکه نازله داخل می‌‌شوند که عدد آنها احصاء نمی‌‌شود، و از این ابواب از عالم طبع و عالم جنّ در آن داخل می‌‌شود آنچه که احصاء نمی‌‌شود، از آنچه که بر مادون آن افاضه می‌‌شود و در صعود هر روز بلکه هر آنْ از ملائکهٔ صاعدین (بالا رونده) و نفوس بشری مُنْخَلَعه (خلع شده) از ابدان صاعده (صعود کننده) به مثال علْوی و عالم ارواح، یا نازله (نزول کننده) به عالم جنّ و جحیم در آن داخل می‌‌شوند که عدد آنها احصاء نمی‌‌شود} و آنچه که از آن خارج می‌‌شود {دانستن آن با مقایسه ممکن می‌‌شود} و آنچه که از آسمان نازل می‌‌شود و آنچه که در آن عروج می‌‌کند را می‌‌داند و او مهربان است [که به بندگانش و خلقش رحم می‌‌کند به اینکه با آنچه که از قبایح (زشتی‌‌ها) اعمالشان از آنها می‌‌بیند و با آنچه که از اعمال بد از آنها به آسمان‌‌ها بالا می‌‌رود که شایسته است که برای آنها عذاب شوند مدد حیات آنها و رزق آنها را از آنها قطع نمی‌‌کند] و بسیار آمرزنده است [که قبایح اعمال آنها را از اناسی (مردمان) و ملائکه بلکه از خودشان مستور (پوشیده) می‌‌دارد]

و کسانی که کفر ورزیده‌‌اند گفتند: [آن] ساعت (قیامت یا ظهور قائم یا رجعت) نزد ما نمی‌‌آید [آن را انکار کردند و به عنوان استهزاء آن را دیر شمردند] بگو: قسم به پرودگارم که دانای غیب است، بلی، حتماً و حتماً نزد شما خواهد آمد، ذرّۀ مثقالی در آسمان‌‌ها و نه در زمین از او پنهان نمی‌‌شود و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر [از آن نیست] مگر آنکه در کتاب مبین (روشنگر) هست

تا به کسانی که ایمان آورده‌‌اند و اعمال صالح کردند پاداش دهد آنان آمرزش و روزی کریمانه‌‌ای دارند [نه تَعَب (خستگی و رنج) در آن هست و نه تَبِعَت (ناگواری) دارد]

و کسانی که در [جهت ردّ] آیات [آفاقی] ما [از انبیاء و اولیاء (ع) با استهزاء آنها و توهین به آنها و ایذاء آنها و ضرب (زدن) آنها و قتل (کشتن) آنها و اخفاء احوال آنها و اخلاق آنها و سنّت آنان از مردم و تلبیس احکام آنها و در آیات آفاقی دیگر با اخفاء آنها از مردم و از خودشان و در آیات تدوینیّهٔ ما با اخفاء آنها و تحریف آنها و تأویل آنها به آنچه که با باطلشان موافق می‌‌شود] کوشش کردند که عاجز کننده [مردم از اعلان (علنی کردن) حقّ آنها و اظهار (آشکار کردن) آیت حقّ آنها یا عاجز کنندگان مدّعیان بر دلالت به این آیات بر حقّ دربارهٔ ادّعایشان یا عاجز کنندگان خداوند و خلفای او] باشند آنها عذابی دردناک از رجز (پلیدی) دارند

و کسانی که علم داده شده‌‌اند [یعنی خداوند علم را در قلب آنها قذف (درج) کرده نه کسانی که علم را کسب کرده‌‌اند] می‌‌بینند که آنچه که از پرودگارت به تو نازل شده همان حقّ است و به راه [خداوند] پیروزمند ستوده هدایت می‌‌کند

و کسانی که کفر ورزیده‌‌اند [برای استهزاء نبیّ (ص)] گفتند: آیا شما را به مردی راهنمایی کنیم که [به امر عجیبی] به شما خبر می‌‌دهد که وقتی که متلاشی، کلّاً پوسیده بشوید، آنگاه [بعد از مرگ با بعث] شما در خلقت جدیدی خواهید بود

آیا [در نسبت دادن آن به خداوند یا در ادّعای رسالت از خداوند] دروغی را بر خداوند افتراء زده؟ یا او دچار جنون است؟ [که آنچه را که می‌‌گوید از روی قصد و شعور نمی‌‌گوید] بلکه کسانی که به آخرت ایمان نمی‌‌آورند [خود] در عذاب و گمراهی دوری هستند [یعنی این آنها هستند که افترا زنندگان هستند، و این آنها هستند که مانند مجنون هستند، نه رسول]

آیا پس آنچه از آسمان و زمین که بین دستانشان (نزدشان، جلوی آنها) است و آنچه که پشت [سر] آنها است را ندیده‌‌اند [یعنی نظر نکرده‌‌اند یا کور شده‌‌اند که ندیده‌‌اند] که اگر بخواهیم زمین را به آنها خسف (پوشانیدن، فرو بردن، ماه گرفتگی) می‌‌کنیم یا بر آنها کِسفی (بدحالی، آفتاب گرفتگی) از آسمان فرو می‌‌افکنیم همانا [نظر کردن و فکر کردن] در آن برای هر بندۀ بازگشت کننده‌‌ای [به باطن خود مشتغل به نفس خود از غیر نفس خود، یا منیب (بازگشت کننده) به پروردگار خود با رجوع به ولیّ امر خود، یا به ولیّ امر خود با توبه کردن بر دست او و بیعت کردن با او] البتّه نشانه‌‌ای [دالّ بر مبدء و معاد] هست

و همانا از خود فضلی به داوود دادیم [گفتیم] ای کوه‌‌ها [با ندای او با تسبیح با صدای خود برگردانید] و [ای] پرندگان با او هم‌‌آواز شوید و آهن را برای او [مثل یک شمع] نرم کردیم [که از او در هر شکلی که اراده کند اطاعت کند]

که زره‌‌های گشاد بساز و در [ساخت] حلقه‌‌ها اندازه‌‌گیری کن [در حقله‌‌های آن و نَسْج (بافت) آن و مَسامیر (میخ‌‌ها) آن به حیثی که پوشیدن آن ممکن شود و شمشیر و تیر و نیزه را از نفوذ در آن مانع شود، و نه سنگین باشد که پوشنده از حمل آن عاجز شود، و نه سبک که آن مذکورات را از نفوذ منع نکند] و عمل صالح کنید {اهل او و عشیرهٔ او یا امّتش را در خطاب به او ضمّ (همراه) کرده است} همانا من به آنچه که عمل می‌‌کنید بصیر هستم

و برای سلیمان باد را [مسخّر (رام) کردیم] که [سیر] صبحگاهی آن یک ماه [راه بود] و [سیر] عصرگاهی آن یک ماه [راه بود] و چشمهٔ مس گداخته را برای او روان کردیم و از جنّ کسانی بودند که با اجازهٔ پرودگارش در بین دستان (نزد) او (سلیمان) عمل (کار) می‌‌کردند و هر کس از آنان که از امر ما سرپیچی کند از عذاب شعلهٔ آتش [در دنیا یا در آخرت] به او می‌‌چشانیم

آنچه را که می‌‌خواست از برج‌‌هایی بلند [برای منع آنها از استیلاء بر خود و قدرت بر جنگ کردن در آنها] و تمثال‌‌ها (تندیس‌‌ها) و قدح‌‌ها مانند حوض‌‌ها (استخرها) و دیگ‌‌هایی پابرجا [یعنی ثابت بر دیگپایه‌‌ها که برای بزرگیشان از مکان خود پایین آورده نمی‌‌شوند] برای او می‌‌ساختند ای آل داوود به جهت شکرگزاری عمل کنید و اندکی از بندگان من بسیار شاکر (کثیر الشّکر) هستند

پس چون مرگ را بر او قضاء (حکم) کردیم [کسی] جز جنبندۀ زمین (موریانه) که عصایش را می‌‌خورد آنها را به مرگ او راهنمایی نکرد پس چون [بر زمین] افتاد جنّ پی‌‌بردند که اگر غیب می‌‌دانستند در آن عذاب خوار کننده نمی‌‌ماندند

همانا برای [قوم] سبا [اولاد سبأ بن یشحب بن یعرب بن قحطان] در مسکنشان دو باغستان از [سمت] راست و [سمت] چپ به عنوان نشانه [دالّ بر قدرت حقّ و عنایت او به خلقش و ثَواب او و عِقاب او در دنیا و آخرت] بود، از روزیِ پرودگارتان بخورید و بر او شکر کنید، [این] شهری پاک است و پروردگار بسیار آمرزنده است

پس [از شکر کردن] اعراض کردند [بلکه از نعمت مل (خسته، دلزده) شدند] آنگاه بر آنها سیلی ویرانگر فرستادیم و دو باغستان آنها را به دو باغستان دارای خوردنی‌‌هایی (میوه‌‌هایی) تلخ و درختان شوره‌‌زار (گز) و چیزی کم از سدر (کُنار) بدل کردیم

با آن به (سبب) آنچه که کفر [ناسپاسی] ورزیدند به آنان جزاء دادیم و آیا جز بسیار کفران کننده [ناسپاس] را مجازات می‌‌کنیم؟

و بین آنها و قریه‌‌هایی که در آنها برکت دادیم (بلاد شام یا مکّه) قریه‌‌های (آبادی‌‌های) آشکاری را [متّصل به هم] قرار دادیم و سیر کردن در میان آنها را مقدّر (میسّر) کرده بودیم [به حیثی که هر صبحرو و شبرویی از قریه‌‌ای به قریه‌‌ای دیگر بدون تعب (مشقت) در سیر منتقل می‌‌شد] شب‌‌ها و روزها در امنیّت [از گرسنگی و تشنگی و از سُرّاق (دزدان) و قُطّاع الطّریق (راهزنان)] در آنها [به سوی شام یا به سوی مکّه] سیر کنید

پس [حیثی که به معاصی عمل می‌‌کردند کفران نعمت نمودند به اینکه از نعمت و عافیت اظهار ملال کردند، و بُعد مسافت در سفرها را درخواست کردند تا در آنها به حمل زاد (توشه) و مایحتاج خود در اسفار بر فقراء تطاول (گردنکشی) کنند و به زبان حال] گفتند: [ای] پرودگار ما بین سفرهای ما دوری (مسافت) انداز و [با کفران نعمت] به خودشان ظلم کردند پس آنها را [بحسب حالشان و مآلشان] حکایت‌‌هایی [از غرایب دهر (روزگار)] قرار دادیم [به حیثی که مردم دربارهٔ آنها و دربارهٔ حال آنها سخن بگویند] و آنها را همگی پراکنده شده (تار و مار) پراکنده کردیم [تا هر کدام به بلدی (سرزمینی) ملحق شدند] همانا در آن برای هر بسیار صبر کنندهٔ [از معاصی و بر طاعات و بر مصائب] {زیرا غیر صبّار (بسیار صبر کننده) برای اسیر شهوات و غضبات و مورد (محلّ ورود) بر بلایا بودن او فراغت نداشته باشد تا در آن تأمّل کند و با آن بر چیز دیگری استدلال کند است} بسیار شاکر [در نعمت ناظر به انعام و به مُنعم] {و امّا غافل از مُنعم و انعام پس، از نعمت و زوال آن و تغیّر آن تصرّف مُنعم را در آن درک نمی‌‌کند تا از نعمت و تبدّلات آن بر صفات مُنعم و علم او و حکمت او و قدرت او استدلال کند} البتّه نشانه‌‌هایی هست [دالّ بر قدرت ما بر خَسْف (فرو بردن، پوشاندن) و اِسْقاط کسف (فرود آوردن بدحالی) و بر علم ما و حکمت ما و تدبیر ما بر امور بندگان خود، و جزای هر کدام از آنان بحسب حالش، و بر اینکه ما شَکور (بسیار شکرگزار) را به مزید و کفور (بسیار کفران کننده) را با سلب نعمت جزاء می‌‌دهیم]

و همانا ابلیس گمان خود را بر آنها راست نشان داد پس جز گروهی از مؤمنین [همه] از او پیروی کردند

و (حال آنکه) او بر آنها سلطه‌‌ای نداشت مگر تا کسی که به آخرت ایمان می‌‌آورد را از کسی که او از آن در شکّ است معلوم کنیم {یعنی تا علم ما ظاهر شود یا تا متعلّق علم ما ظاهر شود} و پرودگار تو [حاجت به این امتحان ندارد و] بر هر چیزی پاسدارنده است [پس همه چیز را با جمیع صفات آن و آثار آن می‌‌داند پس تسلیط شیطان جز برای ظهور معلوم او بر شما نیست]

بگو: کسانی که غیر از الله [بدون اذن خداوند، یا در حالی که عبادت آنها غیر از خداوند است] می‌‌پنداشتید [شرکائی برای خداوند هستند] را [در حوایج خود] بخوانید آنها در آسمان‌‌ها و نه در زمین مالک مثقال ذرّه‌‌ای نمی‌‌شوند [و بر جلب نفع برای شما و نه بر دفع ضرّ تملّک نمی‌‌کنند و قادر نمی‌‌شوند] و در آن دو [در چیزی از آن دو و نه در چیزی از آنچه که در آن دو است نه به استقلال و نه به شراکت] شراکتی ندارند و از آنها پشتیبانی ندارند [بلکه به نحو مُظاهِرَت (پشتیبانی، مظاهر بودن، مُعاضِدَت) برای خداوند مدخلیّتی در آن دو ندارند]

و [بلکه آنها شافعیّت (شافع بودن) یا مشفوعیّت (شفاعت شدن) نزد او ندارند برای اینکه] شفاعت نزد او جز برای کسی که [در شافعیّت یا در مشفوعیّت] به او اجازه داده شده نفع نمی‌‌رساند [و حال آنکه به آنها در شافعیّت یا در مشفوعیّت اذن نداده، و امامات و بیان احکام برای مردم و قضاوات و امر به معروف و نهی از منکر و اجراء (جاری کردن) توبه و اخذ صدقات و اخذ بیعت از بندگان برای خداوند و ریاسات دینی همگی آنها نحوی شفاعت نزد خداوند هستند و چیزی از آنها جز برای کسی که خداوند بلاواسطه مانند انبیاء (ع) یا بواسطه مانند اوصیاء (ع) به او اذن داده جایز و مباح نیست] {پس وای! سپس وای! بر کسی که خودش را به عنوان عَلم برای مردم نصب کرده و محاکمات یا فتاوی یا امامت یا اخذ صدقات یا اخذ بیعت از بندگان را بدون اذن و اجازهٔ از خداوند تصدّی نموده زیرا او مُفتَر (افتراء زننده) بر خداوند است و چه کسی ظالم‌‌تر از آن کسی است که به خداوند دروغ افتراء می‌‌بندد} [پس خلق در حیرت و وحشت هستند] تا آنوقتی که اضطراب از قلوب آنها رفع شود [یعنی بعضی از آنها به بعضی دیگر یا به ملائکه یا به شافعان (شفاعت کنندگان)] می‌‌گویند: پروردگار شما چه گفت؟ آنها می‌‌گویند: حقّ را و او علیّ (والا) و کبیر (بزرگ) است