حزب شمارهٔ ۹۷

علم به آن ساعت [حین مرگ، قیامت، ظهور قائم (ع)] فقط به او ارجاع می‌‌شود (علم آن مختصّ به او تعالی است) و میوه‌‌ها از غلافشان خارج نمی‌‌شوند و ماده‌‌ای حامل (باردار) نمی‌‌شود و وضع (حمل) نمی‌‌کند مگر با علم او [و علم هر کس از افراد بشر که آن را می‌‌داند از علم او تعالی است] و [یاد آور یا یاد آوری کن] روزی را که به آنها نداء می‌‌دهد که کجایند شریکان من [که آنها را شریکان من در وجوب یا در عبادت یا در طاعت قرار می‌‌دادید، یا شرکاى من بحسب مظاهر من و خلفای من از مقابلین با علی (ع)]، می‌‌گویند: به تو اعلام می‌‌کنیم [به ضلال (گریختن) آنها از ما یا به برائت خود از آنها یا] از ما شهادت دهنده‌‌ای نیست [یعنی از میان ما شاهدى که به شراکت برای آنها شهادت بدهد نیست، یا از ما احدی نیست که آنها را برای گریختنشان از ما مشاهده کند، یا اشراکشان را انکار می‌‌کنند و می‌‌گویند: احدی از ما نمی‌‌باشد که به شریک بودن آنها در دنیا شهادت دهد]

و آنچه [از اصنام و کواکب و ائمهٔ ضلال (گمراهی) و مطلق رؤساء] را که قبلاً می‌‌خواندند از آنها گم شده و باور (یقین) می‌‌کنند که هیچ مفرّی (گریزگاهی) ندارند

انسان از خواستن خیر خسته نمی‌‌شود و اگر بدی به او برسد آنگاه مأیوس و ناامید می‌‌شود

و اگر بعد از ضرّی (رنجی) که به او رسیده رحمتی از خود به او بچشانیم البتّه حتماً می‌‌گوید این به خاطر خود من است و باور ندارم که ساعت برپا شود و اگر به سوی پرودگارم بازگردانده شوم همانا البتّه نزد او برای من جایگاه بهتری هست {حین استیحاش (وحشت کردن) و غلبهٔ همّ (اندوه)، خیال مانند شیطان فرار می‌‌کند و سلطان عقل ظاهر می‌‌شود، و وقتی که خوف رفع می‌‌شود حکم را به عقل وا نمی‌‌گذارد و با انانیّتش ظاهر می‌‌شود و مبدء و معاد را انکار می‌‌کند، چنانکه آن شأن او و شأن شیطان است}، پس البتّه حتماً به کسانی که کفر ورزیده‌‌اند به آنچه که عمل می‌‌کرده‌‌اند [بر خلاف آنچه که آن را گمان می‌‌کردند] خبر می‌‌دهیم

و البتّه به آنها از عذابی غلیظ (شدید) بچشانیم و وقتی که به انسان نعمت دهیم [از ما و از شکر نعم ما] اعراض می‌‌کند از ما دور می‌‌شود و به جانب خویش کناره می‌‌گیرد [و گمان می‌‌کند که این نعمت بنابر استحقاق او بوده است و انعام (نعمت دادن) ما و اینکه این نعمت عاریه بر او بوده و او مدخلیّتی در آن نداشته را فراموش می‌‌کند] و وقتی که به او شرّی رسد آنگاه [برای حفظ انانیّتش و وجودش] دعایی عریض دارد

بگو: آیا دیدید که اگر [این اِنعام یا این رسول یا این قرآن یا قرآن ولایت علی (ع) یا انتصاب علی (ع)] از نزد خداوند باشد سپس به آن کفر ورزیده باشید، چه کسی گمراه‌‌تر از آن کسی است که او [در طرفیّت با خداوند یا با رسول (ص)] در ستیزه‌‌ای دور (عمیق) است

بزودی آیات خود را [با نقص در اموالشان و انفسشان با انواع بلایایی که خارج از عادت آنها می‌‌باشد] در آفاق و در انفس آنها [با انواع امراض و اوجاع (دردها، دردمندی‌‌ها)] به آنها نشان می‌‌دهیم تا برای آنها روشن شود که او حقّ است [پس توبه می‌‌کند آن کسی که توبه می‌‌کند و شقاوت می‌‌ورزد آن کسی که شقاوت می‌‌ورزد] آیا به پروردگارت کفایت نمی‌‌کند که او بر هر چیزی بسیار شاهد (حاضر) است

آگاه باشید که آنها از ملاقات پروردگارشان در شکّ هستند، آگاه باشید که او به هر چیزی محیط است.

«حم»

«عسق»

این‌‌چنین [وحیی که قبل از آن از اخبار مغیبات و از احکام و مواعظ به تو ابلاغ کردیم] خداوند چیره و حکیم به تو و به کسانی که قبل از تو بودند وحی می‌‌کند

آنچه که در آسمان‌‌ها هست و آنچه که در زمین هست برای او هستند و او علی و عظیم است

نزدیک است که آسمان‌‌ها از [جهت] فوق آنها شکافته (متلاشی) شوند و ملائکه با ستایش پروردگارشان تسبیح می‌‌کنند و برای کسانی که در زمین هستند (مؤمنان زمین) طلب آمرزش می‌‌کنند آگاه باشید همانا خداوند همان بسیار آمرزنده و مهربان است

و کسانی را به جای او به عنوان ولیّ گرفتند [یعنی در حالی که آنها به عنوان اولیاء غیر از او هستند، یا بدون اذن او اولیائى گرفتند] خداوند پاسدارندهٔ آنها است و [لیکن] تو [با رسالتت] بر آنها وکیل نیستی

و این‌‌چنین [وحیی که از قبل] به عنوان قرآنی [به زبان] عربی به تو وحی کردیم تا [اهالی] امّ القری (مکّه، مادر شهرها، پایتخت) و کسانی که حول آن هستند [از اهل زمین جمیعاً] را انذار کنی و از «روز جمع» [شدن] که تردیدی در آن نیست بیم دهی که گروهی از مجتمعین در جنّت و گروهی [از آنان] در آتش افروخته هستند

و اگر خداوند می‌‌خواست البتّه آنها را امّتی (آیینی) واحد [بر دینی واحد و مذهبی واحد و ارادهٔ واحدى که همان ارادهٔ طاعت است] قرار می‌‌داد و لکن کسی را که بخواهد [بحسب استعداد او] در رحمت خویش داخل می‌‌کند و ستمکاران ولیّی [که امور آنها را تولّى (سرپرستی) کند و خیرات (خوبی‌‌ها) را به سوی آنها جذب کند] و نه یاری کننده‌‌ای [که ضرّ (رنج، آسیب) را از آنها دفع کند و آنها را در سختی‌‌هایشان یاری دهد] ندارند

بلکه غیر او را به عنوان ولیّ گرفتند [پس سود نمی‌‌برند حال آنکه] خداوند، او ولیّ است و اوست که مردگان [از حیات حیوانی، یا مردگان از حیات انسانی که همان ولایت تکلیفی است] را زنده می‌‌کند و اوست که بر هر چیزی بسیار توانا است

و در آنچه از چیزی که در آن با یکدیگر اختلاف [پیدا] کرده‌‌اید پس حکم آن [راجع] به خداوند است، [به آنان بگو با شما هستم] آن [موصوف به این اوصاف] الله پروردگار من است [در آنچه که مرا از آن می‌‌ترسانید] بر او توکّل کرده‌‌ام و [در جمیع امورم] به سوی او انابه می‌‌کنم (باز می‌‌گردم) [یا در آخر امرم به ذات خود باز می‌‌گردم]

آفرینندهٔ آسمان‌‌ها و زمین است برای شما از خود شما ازواجی و از چهارپایان زوج‌‌هایی قرار داد که شما را در آن [بستر نر و مادگی] زیاد می‌‌کند [یعنی شما را تکثیر می‌‌کند و شما را در قرار دادن ازواجى از خود شما و ازواجى از چهارپایان بثّ (پخش کردن، گستراندن) می‌‌کند] هیچ چیزی مثل او نیست و او شنوا و بینا است

خزانه‌‌های آسمان‌‌ها و زمین برای او هستند، روزی را برای کسی که بخواهد [بنابر قدر استعداد او] گشایش می‌‌دهد و تنگ می‌‌کند همانا او به هر چیزی دانا است [و مقدار استعداد هر یک و استحقاق او را می‌‌داند]

برای شما از دین آنچه را که با آن به نوح وصیّت کرد و آنچه را که به تو وحی کرده‌‌ایم و آنچه که ابراهیم و موسی و عیسی را به آن وصیّت کردیم را تشریع کرد [یعنی برای شما مَشْرَع (راه) و جادّه‌‌ای قرار داد] که: دین (طریق الی الله) را بر پا بدارید و از یکدیگر در آن (در دین) تفرّق (فرقه فرقه شدن، پراکندگی) نجویید [یعنی در اعمالی که لازمهٔ طریق است یا نفس طریق یا دربارهٔ علیّ (ع) و ولایت او به اینکه هر یک، عملی و طریقی را که مغایر با عمل دیگری و طریق او است اختیار کند، یا به اینکه هر کدام طُرُق عدیده و اعمال مختلفی داشته باشد، یا در عملش اهویهٔ عدیده و اغراض بسیار باشد]، آنچه که [از توحید و حصر عبادت در خداوند یا از ولایت] آنها را به آن دعوت می‌‌کنی بر مشرکین [به خداوند یا به ولایت] گران است خداوند کسی را که بخواهد بر می‌‌گزیند [یعنی با اجتباء (برگزیدن) ولایت می‌‌دهد، پس تو برای اِدْبار (پشت کردن، روگردان شدن) آنها از خداوند یا از علیّ (ع) اندوهناک مباش] و کسی که به سوی او انابه کند (بازگردد، رجوع کند) را به سوی خود هدایت می‌‌کند [یعنی می‌‌رساند یا راه می‌‌برد]

و از روی بغی (حسادت و دشمنی، سرکشی) در بین خود از یکدیگر متفرّق نشدند مگر بعد از آنکه علم [به صحّت دین پیامبرشان] نزد آنها آمد و اگر کلمه‌‌ای از پروردگارت [دربارهٔ مهلت دادن به آنها] تا مدّتی معیّن سابق نمی‌‌شد حتماً بین آنها [به اهلاک منکران و خلاص شدن مقرّان (اقرار کنندگان) از بین منکران (انکار کنندگان)] قضاء (حکم) شده بود و همانا کسانی که بعد از آنها [بعد از انبیاء (ع) و امّت‌‌های آنان] کتاب را به ارث بردند البتّه دربارهٔ آن در شکّی تردید افکن هستند

پس [تو نیز] به آن [یعنی به دین و اقامۀ آن، یا به علیّ (ع) و ولایت او] دعوت کن {زیرا اسلام یعنی شریعتِ (راه) هدایت به ولایت، و اگر ولایت نبود اسلام فایده‌‌ای نمی‌‌داشت} و همانطور که امر شده‌‌ای استقامت (اعتدال) بورز [و در دین تمکّن (پای نهادن و جای گرفتن) بدار] و از اهویهٔ آنها [در دین یا در ولایت امیر المؤمنین (ع)] تبعیّت مکن و بگو: به آنچه که خداوند از کتاب [در امّت‌‌های پیشین و در این زمان] نازل کرده ایمان آورده‌‌ام و امر شده‌‌ام تا بین شما عدالت کنم [و از عدالت بین شما اقامۀ مردی از شما به عنوان امام شما است برای رفع اختلاف بین شما بعد از وفات من و اقامۀ (راست کردن) عِوَج (کجی، انحراف) شما]، الله پروردگار ما و پروردگار شما است، اعمال ما برای ما و اعمال شما برای شما است [و آنچه که از امر و نهی که به شما می‌‌گویم نفع آن برای شما و ضرر آن بر شما است نفع و نه ضرر از آن بر من نیست تا آنکه مرا دربارهٔ آن متّهم کنید، برای ظهور حقّ و برهان آن و عدم حاجت به محاجّه] حجّتی (خصومتی، محاجّه‌‌ای) بین ما و شما نیست خداوند بین ما را جمع می‌‌کند و بازگشت (سرانجام) به او است

و کسانی که بعد از آنکه [استفتاح (طلب گشایش) آنها] مورد اجابت واقع شده دربارهٔ خداوند احتجاج (مجادله، اعتراض) می‌‌کنند [یعنی با خداوند دربارۀ علیّ (ع) بعد از مرگ یا دربارهٔ قیامت یا دربارهٔ عبادت خداوند و معصیت او بعد از مرگ یا در قیامت احتجاج می‌‌کنند، یا با خلفای خداوند و مؤمنین دربارهٔ حقّ خداوند یعنی در دین او، یا دربارهٔ حقّ بودن او و ثبوت او یا دربارهٔ عبادت او یا دربارهٔ اشراک به او یا دربارهٔ سلوک به سوی او یا دربارهٔ توحید او یا دربارهٔ مظاهر او یعنی در نبوّت آنها و خلافتشان خصوصاً دربارهٔ خلافت علی (ع)، یا در اعادت (باز گرداندن) او، و فی الجمله در جملهٔ صفات حقیقیّه یا اضافیّهٔ او و در جملهٔ افعال او و در مظاهر او احتجاج می‌‌کنند] حجّت آنها نزد پروردگارشان باطل است و بر آنها [برای ظالم بودن آنها در محاجّۀ خود] غضب هست و آنها عذاب شدیدی دارند

خداوند کسی است که کتاب را [یعنی کتاب نبوّت و رسالت یا کتاب ولایت و قرآن صورت همه است] و میزان را به حقّ نازل کرده و تو درک نمی‌‌کنی شاید که ساعت نزدیک باشد [پس بر عدم مؤاخذهٔ آنها اندوهناک مشو]

کسانی که به آن ایمان نمی‌‌آورند (اذعان نمی‌‌کنند) [آن را مسخره می‌‌کنند و] تعجیل آن را می‌‌طلبند و کسانی که ایمان آورده‌‌اند [یعنی به آن اذعان نمودند و کسانی که با بیعت عامّه اسلام آورده‌‌اند یا با بیعت خاصّه ایمان آورده‌‌اند برای علمشان به حساب بر جلیل و قلیل در آن] ترسان از آن هستند و می‌‌دانند که آن حقّ (ثابت) است، آگاه باشید همانا کسانی که دربارهٔ ساعت [یعنی ساعت ظهور قائم یا ساعت قیامت یا ساعت رجعت یا ساعت مرگ] تردید می‌‌کنند البتّه در گمراهی دوری هستند

خداوند به بندگانش لطیف (مهربان) است، به کسی که بخواهد [علم و فهم و ایمان را] روزی می‌‌دهد [و ساعت آنها را به تأخیر می‌‌اندازد تا شاید آنها توبه کنند و متذکّر شوند و اعتراف نمایند] و او قوی [است که بر آنچه که بخواهد قادر است] و غالب است [که مانعی او را از فعل او منع نمی‌‌کند، پس تأخیر در مؤاخذهٔ آنها برای عجز و نه برای مانعی به آن در برابر او نیست بلکه برای لطف او نسبت به آنها است]

کسی که [با سعی خویش] زراعت (کشت) آخرت را خواسته باشد برای او در کشت او می‌‌افزائیم [و به قدر سعی او به او می‌‌دهیم و آن را بنابر سعی او افزون می‌‌کنیم] و کسی که کشت دنیا را خواسته باشد از آن به او می‌‌دهیم [یعنی به قدر زرع او یا کمتر از آن] و او در آخرت نصیبی (سهمی) ندارد [برای اینکه او برای آخرت کشت نکرده است]

آیا آنها شریکانی [برای خداوند] دارند که برای آنها دینی که خداوند اجازهٔ آن را نداده [از آنچه که آن را ملّت قرار داده‌‌اند] تشریع کرده‌‌اند؟ و اگر کلمهٔ فصل [یعنی لطیفهٔ انسانیّه، فاصل انسان از سایر حیوان و همان ولایت تکوینی] نبود البتّه بین آنها قضاوت می‌‌شد و (حال آنکه) همانا ستمکاران عذابی دردناک دارند [یعنی ظالمین به آل محمّد (ص) در دنیا و در حال حاضر عذابی دردناک دارند لکن برای خدارت (گیجی، منگی) اعضایشان به آن شعور ندارند، یا در آخرت عذابی دردناک دارند لکن برای عدم تَیَقُّن (یقین داشتن) آنها به عذاب در آخرت به آنها ستم کردند]

[در حال] ستمگران را از [جزای] آنچه [از اعمال] که کسب کرده‌‌اند ترسان می‌‌بینی [یا در آخرت خواهی دید] و آن [در دنیا] واقع به آنها است [و لکن به آن شعور نمی‌‌ورزند یا در آخرت] و کسانی که ایمان آورده‌‌اند و اعمال صالح کردند در باغ‌‌های جنّات هستند، آنچه را که بخواهند نزد پروردگارشان دارند، آن [مذکور] همان فضل کبیر است

آن [مذکور عظیم القدر بعید المنزلت] چیزی است که خداوند به آن دسته از بندگانش که ایمان آورده‌‌اند و اعمال صالح کرده‌‌اند بشارت می‌‌دهد {مراد از ایمان در امثال این عبارت اسلام حاصل به بیعت عامّه، یا نفس بیعت عامّه است، و مراد از عمل صالح، ایمان حاصل به بیعت خاصّه یا نفس بیعت خاصّه است، یا مراد از ایمان، ایمان خاصّ حاصل به بیعت خاصّه یا نفس این بیعت است، و مراد از عمل صالح، عمل کردن به شروط این بیعت است}، بگو: به خاطر آن [یعنی برای این امری که من در آن هستم از تبلیغ رسالت خداوند و فراخواندن شما به ایمان به خداوند] از شما درخواست اجری (مزدی) نمی‌‌کنم [تا مرا به طلب دنیا در ادّعایم متّهم کنید] مگر دوستی کردن (دوست داشتن) دربارۀ نزدیکان و کسی که نیکیی انجام دهد برای او در آن نیکیی می‌‌افزائیم همانا خداوند بسیار آمرزنده است [که آنچه از سیّئه که قبل از این حسنه (ولایت) کسب کرده است را می‌‌آمرزد] و بسیار سپاسگزار است [و اقتضاء شکور بودن او زیادت در این حسنه تا ده برابر الی ما شاء الله است]

آیا آنها می‌‌گویند: بر خداوند دروغی را افتراء بسته است؟ و (حال آنکه) اگر خداوند بخواهد بر قلب تو مهر می‌‌زند [تا آنکه بر خداوند افتراء ببندی، پس نعمت مُهر نکردن و وحی کردن به خود را شکر کن] و خداوند باطل را محو می‌‌سازد و حقّ را با کلمات خود محقّق می‌‌کند همانا او به ذات سینه‌‌ها دانا است [و آنچه که در قلوب منافقین از دشمنی تو و دشمنی اهل بیت تو داخل می‌‌شود را می‌‌داند]

و او کسی است که توبه را از بندگانش قبول می‌‌کند و بدی‌‌ها را عفو می‌‌نماید {اکثر آنچه که از ذکر توبه در کتاب وارد شده مراد از آنها توبه‌‌ای می‌‌باشد که بر دستان خلفای او تعالی در ضمن میثاق و بیعت اتّفاق می‌‌افتد، و قابل این توبه در ظاهر خلیفهٔ خداوند است همان که بیعت بر دست او اتّفاق می‌‌افتد} و آنچه را که انجام می‌‌دهید می‌‌داند

و [درخواست] کسانی که ایمان آورده‌‌اند و اعمال صالح کردند را [یعنی در دعایشان بطور مطلق آنها را اجابت می‌‌کند، یا در دعای آنها برای خدا و لقای او، یا در دعای آنان برای برادرانشان به ظهر الغیب (دعاء کردن برای دیگری بدون اطلاع وی)] اجابت می‌‌کند و از فضل خویش [زیاده بر درخواست آنها] به آنها افزون می‌‌کند و کافران [به ولایت علی (ع)] عذاب سختی دارند